Hıncal Uluç ve Enfeksiyon Hastalıklar
Sabah gazetesi yazarı Hıncal Uluç, 25 Kasım 2020 tarihinde yayımlanan “Gidin.. İkiniz de gidin ne olur!..” başlıklı yazısında bulaşıcı hastalıklara dair birtakım hatalı iddiaya yer vermiş:
Kovid-19 bir virüs hastalığı.. Bilim henüz virüsleri çözebilmiş değil. Bakteri hastalıkları için aşı bulundu. İlaç bulundu. Geçmişin faciaları veba, tifo, tifüs, koleradan, zatürreden, veremden ölen kaldı mı dünyada?. Ya da çiçekten..
Covid-19’un bir virüs hastalığı olduğu ve bilimin virüsleri bazı açılardan tamamen çözemediği doğru olsa da; yazarın aktardığı diğer bilgilerin tamamen doğru olduğunu söyleyemeyiz.
Şöyle ki;
Veba, genellikle Yersinia pestis isimli bakterinin neden olduğu ve ateş, karın ağrısı, titreme, iç kanama gibi belirtilerin görülebildiği bir hastalıktır. 1 Ağustos 2017 ile 22 Kasım 2017 tarihleri arasında Madagaskar’da 202 veba nedenli ölüm bildirilmiştir. ABD’de vebadan 2013 senesinde 1, 2015’te 4 ölüm yaşanmıştır. Dünya genelinde ise veba nedeni ile 2010-2015 yılları arasında 584 ölüm bildirilmiştir.
Tifo, yüksek ateş, kusma, ishal gibi belirtiler gösteren ve Salmonella typhi isimli bakterinin neden olduğu bir hastalıktır. Genellikle hijyenik olmayan yiyecek ve içeceklerden bulaştığı bilinen hastalığa karşı geliştirilen aşılar da mevcuttur. Dünya Sağlık Örgütü, dünya genelinde yıllık 128.000 ile 161.000 kişinin tifo bağlantılı sebeplerden öldüğünü açıklamıştır.
Zatürre, en sık rastlanan etkeni Streptococcus pneumoniae olan ve ateş, öksürük, nefes darlığı gibi belirtileri olan bir hastalıktır. Amerika Birleşik Devletleri’nde zatürre için 100.000’de 14.7 ölüm oranı bildirilmiştir. Dünyadaki tüm ölümlerin de %7’sinin zatürre nedeni ile gerçekleştiği düşünülmektedir. 5 yaş altındaki çocuklarda en sık ölüm nedeni olup 2017 yılında 800.000 çocuk zatürre nedeni ile hayatını kaybetmiştir.
Kolera, Vibrio cholerae isimli bakterinin neden olduğu ve şiddetli ishal ile seyreden bir hastalıktır. Kullanılmakta olan kolera aşıları varsa da; bunlar istenilen düzeylerde bağışıklık sağlamayabilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü, 2016 senesinde dünya genelinde koleradan kaynaklı 2420 ölüm bildirildiğini açıklamıştır.
Verem; öksürük, balgam, ateş, iştahsızlık, halsizlik, kan tükürme gibi belirtileri olan ve Mycobacterium tuberculosis isimli bakterinin neden olduğu bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü 2019 yılında 1.400.000 insanın verem dolayısıyla hayatını kaybettiğini açıklamıştır. Verem, dünyadaki en sık görülen 10 ölüm nedeninden birisidir.
Sonuç olarak dünyada kolera, zatürre, tifo, veba ve verem gibi hastalıklardan artık kimsenin ölmediği iddiası doğru değildir. Bu hastalıklar belirli coğrafyalar için hâlâ önemli bir sorun teşkil etmekte ve zaman zaman salgınlar halinde daha geniş alanlara yayılmaktadır.
Genel olarak bakteriyel enfeksiyonların tedavisi, antibiyotikler gibi faktörlerden dolayı viral enfeksiyonların tedavisinden daha erişilebilir ve mümkün görünse de; istisnalar olduğundan dolayı, Uluç’un yazısındaki gibi bir genelleme yapmak doğru değildir. Çeşitli nedenlerden ötürü bakteriler antibiyotik direnci geliştirdiği için, tedavisi oldukça zorlaşan bazı bakteriyel hastalıklar bilinmekte iken; çiçek hastalığı gibi tamamen ortadan kaldırılan virüs kaynaklı hastalıklar da vardır.