Fotoğrafın Atatürk’ün Üzerinde Bir Kedi İle Birlikte Uyuduğu Anı Yansıttığı İddiası Doğru Değil Mustafa Kemal Atatürk’ü bir kediyle birlikte dinlenirken / uyurken gösterdiği sanılarak sosyal medyada paylaşılan fotoğraf aslında dijital düzenleme içeriyor. Atatürk’ün 25 Temmuz 1935 tarihinde Florya’da dinlenirken / uyurken kaydedilen fotoğrafa kedi sonradan montajlanmış. Fotoğrafın…
Videonun Avustralya’da Yerlilerin Aşılamaya Gelen Ekiplere Oklarıyla Verdiği Tepkiyi Yansıttığı İddiası Doğru Değil Avustralya’daki yerli halkın COVID-19 aşılarını zorla uygulamaya çalışan yetkililere karşı kendilerini ok ve yaylarla savunduğunu gösterdiği sanılarak paylaşılan video aslında koronavirüs salgını henüz ortada yokken Brezilya’da 2019 yılı Mart ayında kaydedilmiş. Bahsi geçen videoyu yerlilerin aşılama…
Görselin National Geographic tarafından yılın fotoğrafı seçildiği iddiası doğru değil.
Bardak / kupa koleksiyoncusunu ziyaret eden bir film ekibinin boomcusunun sakarlığıyla, sergilenen tüm fincanların kırıldığı görüntü aslında Wimpy Mugs adlı marka için 2009 yılında Güney Afrika’da yayınlanan bir reklâm. Wimpy adlı markanın yeni kahvaltı koleksiyonunun tanıtımı için “Wimpy: Kupa Koleksiyoncusu” başlığıyla bahse konu reklâm hazırlanarak yayına konmuştu.…
Droneların Havada Top Oynadığı Video Dijital Efekt İçeriyor Sosyal medyada “top sektiren drone’lar” notuyla gerçek sanılarak paylaşılan video aslında dijital müdahale içeriyor. Video: https://twitter.com/malumatfurusorg/status/1447130654962069509 Söz konusu videonun kaynağı Hamid Ebrahimnia adlı görsel efekt uzmanının 26 Şubat 2021 tarihli sosyal medya paylaşımı. https://www.instagram.com/p/CLwdEEYA9Bd/ Droneların…
Paylaşılan Görselin NASA Tarafından Görüntülenen Güneş Yüzeyinin En Net Fotoğrafı Olduğu İddiası Doğru Değil Güneş yüzeyini net şekilde gösterdiği ve ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından kaydedildiği iddiasıyla aşağıdaki görselin sosyal medyada paylaşıldığı görülüyor. Paylaşımlar şöyle örneklenebilir: “Güneş yüzeyinin görüntülenen en net fotoğrafı buymuş.…
Sosyal Medyada Marilyn Manson’ın Yaşlanmış Hâlini Yansıttığı Sanılarak Paylaşılan Fotoğraf Dijital Düzenleme İçeriyor Son günlerde sosyal medyada paylaşılan “aykırı rock yıldızı” Marilyn Manson’ı (Brian Warner) yaşlanmış hâlde gösterdiği sanılarak aşağıdaki fotoğrafın paylaşıldığına şahit oluyoruz. “Marilyn Manson’ın da yaşlandığı” vurgusuyla montaj fotoğrafı aktaran paylaşımlardan örnekler şöyle sunulabilir: Özer…
Logar Kapağı Değil! Rögar Kapağı! Kanalizasyon ve diğer yeraltı tesisatını kontrol etmek için bırakılan menfezi örten kapağı tanımlamak için kullanılan kavramın doğru ifade ediliş şekli (Fransızca “bakmak” anlamına gelen “regarder” fiilinden türeyerek dilimize giren) “rögar kapağı”dır, “logar kapağı” değil. Günlük hayatta kullandığımız birçok kelimeyi farkında olmadan olduğundan farklı şekilde…
Fotoğrafta CHP’lilerin 1943 Yılında Vatandaşların Bıyıklarını Ölçtüğü İddiası Doğru Değil CHP’lilerin erkek vatandaşların bıyıklarının belirlenen standartlara uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla “bıyık” ölçümü yaptığı sanılan fotoğraf aslında 1941 yılında Nazi Almanyasında ırk belirleme amacıyla yapılan “burun” ölçümlerine ait. Cumhuriyet Halk Partisi’nden (CHP) görevlilerin 1940’lı yıllarda vatandaşlara bıyık ölçümü yaptığını…
Fotoğrafın Dubai’daki Bir At Ahırına ya da Oteline Ait Olduğu İddiası Doğru Değil Fotoğraf Çin’deki Heilan Binicilik Kulübü Adlı Tesisten Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai emirliğinde bulunan lüks at ahırı ya da oteline ait olduğu iddiasıyla sosyal medyada paylaşılan görseli ele alacağız. Dubai’deki at ahırı olduğu iddiasıyla yaygın şekilde aktarılan…
Burkalı Kadınlarla Aksi Yönde İlerleyen Siyah Örtülü Başı Açık Kadının Yer Aldığı Görselin Taliban Yönetimi Altındaki Kadınlara Destek Vermek Amacıyla Afgan Sanatçı Shamsia Hassani Tarafından Hazırlandığı İddiası Doğru Değil 33 yaşında, Afgan grafiti sanatçısı ve Kabil Üniversitesi’nde profesör Shamsia Hassani adlı bir Afgan sanatçının çalışması sanılarak sosyal medyada paylaşılan görsel…
Fotoğrafın Bulgaristan’daki “Tanrı’nın Gözleri”, “Şeytan’ın Gözleri” Olarak Bilinen “Prohodna Mağarası”na Ait Olduğu İddiası Doğru Ancak Üzerinde Dijital Düzenleme Yapılmış Bulgaristan’ın kuzeyindeki Lovech bölgesindeki Karlukovo köyünde yer alan Prohodna Mağarası, tavanında yer alan 2 gözü andıran dev oyukla dikkat çeken güzide bir turizm lokasyonu. Halk arasında “Tanrının Gözleri” ya da “Şeytanın…
Fotoğrafın Musul’da Kadınların Pazarda Satıldığını Gösterdiği İddiası Doğru Değil IŞİD’in Musul’da kurduğu kadın köle pazarına ait olduğu iddiasıyla paylaşılan fotoğraf Yemen’de 2012 yılında gerçekleşen bir eylemden. Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) adlı terör örgütünün Irak ve Suriye’de hakimiyet altına aldığı bölgelerde, esir aldığı Yezidi, Hristiyan, Türkmen ve Suriyeli kadınları…
Kaplumbağaların Hızla Daire Çizerek Hareket Ettiği Video Dijital Müdahale İle Oluşturulmuş Osman Hamdi Bey, Splinter Usta gibi isimlerle mizahî üslupla (bazılarınca da gerçek sanılarak) sosyal medyada paylaşılan kaplumbağaların hızlı hareket ettiği video, Vernon James Manlapaz’ın dijital tasarımı. Bahse konu video: Osman Hamdi Bey, Splinter Usta gibi…
Paylaşılan Görüntünün Kabil Havalimanı Güvenlik Kamerasının Kaydettiği Havalimanı Terminaline Yönelen Kalabalığı Yansıttığı İddiası Doğru Değil Taliban’ın Kabil’i ele geçirip Afganistan’ın dış dünyaya açılan yegane kapısı Kabil Havalimanı’na ülkeyi terk etmek üzere yönelen kitlelerin görüntülendiği birçok video ve fotoğraf basına ve sosyal medyaya yansıdı. Bu görüntülerden bazıları ise Afganistan’la bir…
Fotoğrafta Sigmund Freud ve Carl Gustav Jung’un 1907 Yılında Türk Hamamında Dinlenirken Görüntülendiği İddiası Doğru Değil Sigmund Freud ve Carl Gustav Jung’un 1907 yılında Türk hamamında görüntülendiği iddiasıyla paylaşılan (montaj) görseli ele alacağız… Resimli Hafıza, Tarih Kurdu, Bilim Akademisi, Tarih Arşivi gibi sosyal medya profillerinden örnek hatalı…
Videonun Taliban’ın Yüzü Açık Olduğu Gerekçesiyle Bir Kadını Sokak Ortasında İnfaz Ettiğini Gösterdiği İddiası Doğru Değil Taliban güçlerinin, Afganistan’da kontrolü ele geçirmesinin ardından geçmişte farklı ülkelerde kaydedilen birçok eski görüntünün güncel ve Afganistan’dan olduğu algısıyla sosyal medyada paylaşıldığına şahit olmuştuk. Kadınlara yönelik sistematik bir ayrımcılığı ve gerçekleştirdiği alenî infazlarla…
Paylaşılan Fotoğraf Baykuş Kelebeğine (“Owl Butterfly” / “Brassolidae”) Ait Değil “Lymantria Dispar” Türüne Ait Fotoğraf Üzerine Montajla Oluşturulmuş Bazı kelebek türleri, kanatları üzerinde avcılarını yanıltmayı sağlayabilecek hayvan desenlerine sahiptir. Baykuş kelebeği de (“owl butterfly”, “brassolidae”), kanatlarının üzerinde baykuş gözü motifi bulunmasıyla tanınmaktadır. “Baykuş Kelebekleri” hakkında sosyal medyada…
Fotoğrafın 1960’lı Yıllarda Afganistan’da Sokaklarında Yürüyen Şort Giren Kadınları Yansıttığı İddiası Doğru Değil Afganistan’ın başkenti Kabil’i ele geçiren Taliban güçleri, 20 yıl sonra ülkede yeniden kontrolü ele geçirdiler. Taliban’ın tekrar yürürlüğe koyacağı kadınlara ve ve kız çocuklarına yönelik katı şeriat kanunları ile birlikte yaşanacak dönüşümü yansıtan bazı fotoğraflar sosyal…
Denizin içinde nargile içen kişinin Suriyeli olduğu iddiasıyla paylaşılan fotoğraf aslında sosyal medyada nargileye düşkünlüğü ile tanınan Erzincanlı Erzin Soylu’ya ait.
