“Evren Matematik Dilinde Yazılmıştır, Evrenin Harfleri Üçgenler, Daireler, Geometrik Biçimlerdir. Herkes Matematik Bilgisinin Çok Gerekli Olduğuna İnanmalıdır, Matematik Olmadan Dünya Kesinlikle Anlaşılamaz, Matematiksiz Ancak Karanlık Bir Labirentte Dolanılır.” Sözünün Atatürk’e Ait Olduğu İddiası Doğru Değil
Bahse Konu Söz Galileo’ya Ait
Sözcü yazarı Yılmaz Özdil’in 2.500 TL’ye satılan Mustafa Kemal adlı kitabının 1881 adetlik özel serisi kamuoyunca çok tartışılmıştı. Bahse konu kitabın kaynakçasız genel atıflarla yanlış ve ilginç söylemlerde bulunduğuna yönelik iddialar sosyal medyada ele alınmıştı.
İşbu yazıda, Özdil’in Mustafa Kemal adlı kitabında Mustafa Kemal Atatürk’e yanlışlıkla atfettiği bir vecizeyi ele alacağız.
Odaklanacağımız vecize şu şekilde:
“Evren matematik dilinde yazılmıştır, evrenin harfleri üçgenler, daireler, geometrik biçimlerdir. Herkes matematik bilgisinin çok gerekli olduğuna inanmalıdır, matematik olmadan dünya kesinlikle anlaşılamaz, matematiksiz ancak karanlık bir labirentte dolanılır.“
Yılmaz Özdil’in Mustafa Kemal Adlı eserinde anılan ifadeler Atatürk’e şöyle atfedilmişti (Kırmızı Kedi, 2018, Sf: 36):
Yılmaz Özdil’in iddiasının aksine evren ve matematikle ilgili bahse konu vecize Mustafa Kemal Atatürk’e değil, Galileo Galilei’e (1564-1642) aittir. Anılan sözler Galileo Galilei tarafından kaleme alınan ve 1623 yılında yayımlanan “Il Saggiatore” (“The Assayer“) adlı eserde geçmektedir.
Galileo Galilei’nin bilimsel yöntemin öncü eserlerinden biri kabul edilen “The Assayer” adlı eserinde geçen ilgili ifadeler şu şekilde:
“It is written in the language of mathematics, and its characters are triangles, circles, and other geometric figures without which it is humanly impossible to understand a single word of it; without these, one wanders about in a dark labyrinth.”
Bahse konu ifadelerin Türkçemize çevirisi şu şekilde yapılabilir (Çeviri için Akademik Ahlak Türkiye’ye teşekkürler):
“Evren matematik dilinde yazılmıştır, karakterleri/harfleri üçgenler, daireler, ve diğer geometrik biçimlerdir. Bu biçimler olmadan evrenin tek bir kelimesi anlaşılamaz; insan bu biçimler olmadan karanlık bir labirentte dolanır.”
Yılmaz Özdil, Mustafa Kemal adlı kitabında mezkur vecize ya da başka bir husus için bir kaynak atfında bulunmasa da, yaptığımız taramada anılan ifadelerin Atatürk’e ait olduğuna dair bir delil bulunamamaktadır. Mustafa Kemal Atatürk’ün matematik ve geometriye yönelik ilgisi bilinse de; yaşadığı dönemde yayımladığı eserlerde, konuşma metinlerinde, yazışmalarında, telgraf ve tamimleri arasında bu yönde bir ifadeye rastlayamadık.
Yapılan dijital taramada görülen o ki, bahse konu ifadelerin Atatürk’e ait olduğunu Yılmaz Özdil dışında öne süren kimse bulunmuyor.
Bahsi geçen ifadelerin Yılmaz Özdil tarafından kaynaksız ve dipnotsuz kitabında yanlışlıkla Atatürk’e izafe edildiği anlaşılmaktadır.
Anahtar kelimeler üzerinden yapılan hızlı bir tarama, matematik, evren ve bilimle ilgili sözlerin derlendiği sayfalarda Galieo’nun anılan ifadelerinin Atatürk’ün diğer vecizeleriyle birlikte aktarıldığını gösteriyor.
Çıkarımımız, Özdil’in internet üzerinde yaptığı taramada, Galileo ve Mustafa Kemal Atatürk’ün matematik üzerine sözlerinin sıralandığı sanal kaynaklardan bu sözü hatalı şekilde alıntıladığı yönünde.
Yılmaz Özdil’in köşe yazılarının yayımlandığı Sözcü gazetesinin internet sitesinde de mezkur ifadelerin Galileo’ya ait olduğu belirtilmektedir.
Tespitin sahibi Akademik Ahlak Türkiye tarafından sosyal medya üzerinden kendisine yöneltilen “2018 yılında Ahu Özyurt ile yaptığınız söyleşide bu kitap için 10 yıl araştırma yaptığınızı ve 2000 civarında kitap dergi, belgesel, röportaj, akademik tez ve makale taradığınızı, 7000 sayfa özet çıkardığınızı dile getirdiniz. Yukarıdaki bilginin kaynağını paylaşabilir misiniz?” sorusuna Yılmaz Özdil tarafından henüz bir yanıt sunulmamış durumda.
* Kapak görseli: Rawpixel
** Tespit, Akademik Ahlak Türkiye tarafından yapılan yapılmış olup, yazı içeriğinde bahse konu tespit metninden istifade edilmiştir.