Sinan Meydan “Elli Sene Sonra Türkiye” Başlıklı Karikatürürün Yayın Tarihini ve Çizerini Yanlış Aktarmış

II. Meşrutiyetin ilânından sonra yayına başlayan ve 3 Eylül 1908-29 Haziran 1911 tarihleri arasında Türkçe ve Fransızca dillerinde yayın yapan Kalem adlı mizah dergisi, Türk karikatür hayatının en eski örneklerinden biri olarak bilinir.

Bahse konu dergide yayınlanan fütürist bir karikatür geçmişte, Sözcü Gazetesi ve OdaTV köşe yazarı Sinan Meydan’ın yazısına konu olmuştu.

OdaTV’de yayınlanan “Bu Karikatür 90 Sene Sonrayı Gördü” başlıklı 8 Aralık 2010 tarihli yazısında Sinan Meydan, bahse konu karikatürün yayınlandığı tarihi şöyle yanlış aktarmıştı:

"Söz konusu karikatür, KALEM adlı Osmanlı mizah dergisinin 17 Kanun-i Evvel 1329 (1913) tarihli sayısında Mahmud Sadık imzasıyla yayınlanmış.Karikatürün hemen altında, Osmanlıca, “ELLİ SENE SONRA TÜRKİYE” diye bir not var."

"Bu durumda, 1913’te çizdiği karikatürün altına “Elli sene sonra Türkiye” diye yazarak, “1963 Türkiyesi’nde bunlar olacak” demek isteyen karikatüristin biraz acele ettiği anlaşılmaktadır"

1908-1911 yılları arasında yayın hayatını sürdüren Kalem Dergisi’nde bahse konu karikatürün 1913 yılında yayınlaması mümkün değil haliyle. “Elli sene sonra Türkiye” başlıklı söz konusu karikatür, Kalem Dergisi’nde 24 Aralık 1908 tarihinde yayınlanmıştır.

Kalem Dergisinde Yayınlanan Yarının Türkiyesi (La Turquie de demain) başlıklı karikatür

İlaveten, karikatürün çizeri Sinan Meydan’ın aktardığı gibi Mahmut Sadık Bey değildir. Karikatürün sağ üst köşesindeki yazı dikkatle incelendiğinde, karikatürün “Mahmut Sadık Bey’e” atfedildiği, bahse konu izin karikatüristin imzası olmadığı anlaşılmaktadır.

Ayrıca, karikatürün alt kısmı incelendiğinde karikatürün başlığının Fransızca “Yarının Türkiyesi”, yani “La Turquie de demain” şeklinde belirtilmişken, Osmanlıca “Elli Sene Sonra Türkiye” olarak aktarıldığı görülmektedir.

* Tespiti için Ekşi Sözlük’ten dilci02‘ye teşekkürlerimizle…