İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü Belediye Başkanı olduğu dönemde Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olan Başpiskopos III. Makarios’un heykelini diktiği ileri sürülen rölyef, Rauf Denktaş Anıtı’ndaki KKTC’nin kuruluş öyküsünü aktaran bölümün bir parçası. Rauf Denktaş’ın ölümsüzleştirildiği anıttaki ilgili kısımda Kıbrıs’ın bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü garanti altına alan anlaşma olarak tarihe geçen Londra Antlaşması’nın imzalandığı an sembolize edilmiş.
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, 2019 yılında İBB başkanlığına adaylığını açıkladığından bu yana basında ve sosyal medyada, Beylikdüzü Belediye Başkanı olduğu dönemde, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olan Başpiskopos III. Makarios’un heykelini diktiği iddiasıyla eleştiriliyor.
20 Temmuz 1974 günü gerçekleşen Kıbrıs Barış Harekâtı’nın 50. yıl dönümünde bu iddia yeniden dolaşıma girdi:
“Ekrem İmamoğlu’nun diktiği Makarios heykelini Ülkü Ocakları Başkanı Ahmet Yiğit Yıldırım’ın parçaladığını öğrendim. Eline sağlık adam gibi adammış.”
Bir Adam (@Bir__ADAM_): “Kıbrıs denilince, imamoğlu’nun beylikdüzü’ne yaptırdığı kafası gözü kırılan heykeller geliyor aklıma. Sözde Kıbrıs için bir anıt yapan İmamoğlu, 1963 yılında tarihe “Kanlı Noel Olayları” olarak geçen olayları başlatan Türk düşmanı Rum Başpiskopos 3. Makarios’un heykelini dikti.”
Paylaşılan görüntüdeki anıt, Beylikdüzü’nde Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olan Başpiskopos III. Makarios adına münhasıran dikilmiş değil.
III. Makarios’un rölyefi, Beylikdüzü Yaşam Vadisi 1. Etap Kent Parkı içinde yer alan ve KKTC’nin kuruluş öyküsüyle birlikte Rauf Denktaş’ın ölümsüzleştirildiği anıtın bir parçası.
Kıbrıs Anıtı olarak da adlandırılan yapının ortasında uzun paltosu ile ayakta duran Rauf Denktaş, sol rölyefte Kıbrıs Türkü ve Türk askerleri ve Denktaş ile özdeşleşmiş “Benim iki bayrağım var” şiiri, sağ rölyefte ise Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurucu antlaşmalarından 1959 Zürih ve Londra Antlaşmaları’nın imza merasimi tasvir edildi.
Tüm yaşamını Kıbrıs Türkünün bağımsızlık mücadelesine adayan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş adına açılan anıtta, 19 Şubat 1959’da imzalanan ve bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti’nin yasal çerçevesini belirleyen, Kıbrıs’ın bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü garanti altına alan anlaşma olarak tarihe geçen Londra Antlaşması’nın imzalandığı anın sembolize edildiği kısımda Makarios’un rölyefi yer alıyor.
Beylikdüzü’ne “Kıbrıs Anıtı” yapılması fikri ilk kez Beylikdüzü Belediyesi’nin 27 Ocak 2015 tarihinde Rauf Denktaş’ın doğum gününde düzenlediği panelde dönemin Beylikdüzü Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu tarafından dile getirildi.
Ekrem İmamoğlu, 2016 yılında KKTC’deki Rauf Denktaş’ın mezarını ziyaretinin ardından Beylikdüzü’nde Rauf Denktaş adına bir anıt dikileceğini duyurdu.
“KKTC’nin özgürlüğü ve bağımsızlığına hayatını adamış unutulmaz devlet adamı Rauf Denktaş’ı sonsuza kadar yaşatacağız.
Beylikdüzü’nde 27 Ocak’ta açılacak Denktaş anıtıyla da bunu taçlandıracağız. Bugünkü ziyarette bizi yalnız bırakmayan Denktaş ve Düşüncelerini Yaşatma Derneği Başkanı Latif Akça ve yönetimine de teşekkür ederim.”
Denktaş ve Düşüncelerini Yaşatma Derneği Başkanı Latif Akça ve yönetimine de teşekkür ederim. pic.twitter.com/NmpW9zagow
Anıtın yapımı için Denktaş ailesi ve Denktaş Vakfı yöneticileriyle görüşüldü. Rauf Denktaş’ın ailesinin, kendilerine sunulan anıt tasarımları arasından yaptığı tercihin ardından anıtın yapımına, Denktaş’ın Türkiye ziyaretlerinde ikamet ettiği Adnan Kahveci mahallesi 1. Etap’taki evinin yakınında Yaşam Vadisi’nde başlandı.
Heykeltıraş Azmi Sekban’ın hazırladığı, KKTC’nin kuruluş öyküsünün anlatıldığı, 7 metre genişliğinde ve 4 metre uzunluğundaki devasa anıt resmî olarak 19 Mayıs 2017 tarihinde açıldı.
Anıttaki bir kabartmada Kıbrıslı Rum başpiskopos ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı III. Makarios’un bulunması ilgili dönemde tartışmaya yol açtı.
Denktaş Anıtı, “Kıbrıs’taki Türklerin katili Makarios denilen soykırımcı papazın heykelini Beylikdüzü’ne diktiler” gibi cümlelerle bazı sosyal medya kullanıcıları tarafından, “Şehitlere değil katile anıt yaptı” ya da “CHP Başpiskopos Makarios’un heykelini yaptı” gibi başlıklarla bazı haber girişimlerince yoğun şekildeeleştirildi.
Gelen tepkilerin ardından Rauf Denktaş Anıtı’nda yer alan Makarios ve Dr. Fazıl Küçük’ün silüetlerinin bulunduğu rölyef, anıtın açılışının yaklaşık bir hafta sonrasında bir grubun saldırısına uğradı.
Ekrem İmamoğlu, Rauf Denktaş adına dikilen ve KKTC’nin kuruluş öyküsünün anlatıldığı anıta yapılan saldırı akabinde aşağıdaki açıklamayı yayımladı:
“Rauf Denktaş’ı minnetle, rahmetle anıyorum. Kendisi ile Kıbrıs’ta tanışma şansım olmuştu. Kıbrıs denilince aklımıza 551 şehit geliyor. Onların önünde saygıyla eğiliyorum. Kıbrıs Barış Harekatı denilince aklımıza rahmetli Bülent Ecevit gelir. Bu cesur kararın alınmasında hükümet ortağı olan Necmettin Erbakanı da minnetle anıyorum. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin var oluşunun hikayesinin oluşmasını yaşatmak adına bir anıt ortaya koyduk. Farklı bir gündem yaratılmak istendi. Bunun asla bir fayda vermeyeceğini buradaki manzara ortaya koyuyor. Bu anıtın nasıl yapıldığının hikayesini anlatmak istiyorum. Çoğunuz bilmez. İstanbul’a geldiklerinde Rauf Denktaş, Eşi Aydın Denktaş ile Beylikdüzü Bizimkent’te yaşıyordu. Burayı çok sevdiklerini kulaklarımla duyan birisiyim. Belediyemizin Girne ile kardeş şehir olması akabinde rahmetli Denktaş’ı anmak adına Kıbrıs ve Türk dünyası adına yaptığı hizmetleri ortaya konmak adına güzel bir panel düzenlendi. Değerli katılımcılar vardı. Rauf Denktaş’ı andığımız nu panelde Beylikdüzü’nde bir Rauf Denktaş anıtı yapmak istediğimizi beyan ettik. Ailesi ile irtibata ve Denktaş Vakfı ile geçtik. Kendilerine 3 tasarım gönderdik. Kabul edilen tasarım ile arkamda gördüğünüz bu anıtı yaptık. Yaşananları hissettirebilmek, yaşananları bugüne aktarabilmek adına. Rölyefin sol tarafından Londra’da yapılan Kıbrıs devletinin anlaşması var. Bu tarihi bir belgedir. O dönem sözleşmeyi imzalayan Makarios, Dr. Fazıl Küçük ve Birleşmiş Milletler temsilcisi. Evet o fotoğrafta Rauf Denktaş yoktur. Yine Kıbrıs’ın mücadeleci kahramanlarından Dr. Fazıl Küçük vardır. Bu rölyefte verilen zararla orataya çıkan bu manzara ne yazık ki Dr. Fazıl Küçük’ün yüzünü darbeleyen kişiler zaten tarihi bilmediklerinin bir ispatıdır. Evet, Rauf Denktaş bir betimlemedir orada. Güçlü duruşuyla Bir topluluktan ulus kurma fikriyatını ortaya koyan kararlı duruşunu gösteren rölyef vardır. Biz mış gibi milliyetçilik yapmayız. Biz, vatanını sona kadar seven bir kültürün evlatlarıyız. Olayın olduğu gün, belediyemizle aynı binada bulunan ülkü ocakları şubesinden gençler gördüm. Yaşam Vadisi’nde gençlik yürüyüşü yapacaklarını söylediler. Ön tarafta KKTC Bayrağını gördüm. Olayı anladım. Tamamı 16- 17 yaşında evlatlarımız. Benden bilgi almak isterseniz seve seve bilgi veririm dedim. Bizim yürüyüşümüzü engeleyemezsiniz dediler. Slogan atmaya ve yürüyüşe başladılar. O günün öncesinde siyasi söylemleri ortaya çıkaran yerelde iktidar partisi mensubu olan birkaç kişinin verdiği demeçler üzüntü vericidir. Parti ve genel başkanımızın ismi kullanarak, Makarios’un heyeli dikildi, açılışı yapıldı şeklinde haberler yapıldı. Çok üzücü, çok yazık. O gençlerimiz bizim evlatlarımız. Onlara doya doya ben Kıbrıs’ı anlatmaya hazırım. İnancımızı, bayrağımızı siyasete alet eden tüm siyasi kimlikleri kınıyorum. Yapılan bu eylemin ne ülkücü ne de milliyetçi hareket partisine mal edilmesini kabul etmiyorum, bu görüşü kınıyorum. Hepsi bu sürecin sorgulanacağını tarafımıza iletmişlerdir. Biz toplumun hassasiyetlerine kıymet veririz. Hiçkimse birbirinin inancını ölçemeye hak sahibi değildir. Kimse bunun üzerinden siyaset yapılmasına da izin vermemelidir. Biz, İstanbul’un en güzel parklarından birini açtık. Yaşam Vadisi’ni açtık. Biz, milletimizin ne badireler atlatarak bugünlere geldiğini hissettirmek istedik. Parkın girişinde Türkiye’nin en büyük Çanakkale Zaferi ve Atatürk Anıtı’nı da 18 Mart 2018’de açacağız. O Çanakkale Anıtı’nda onbinlerce 15’lilerin nasıl şehit olduğunu hissettirirken, Bir Türk askerinin kucağında bir Anzak askerini taşıdığını ve üzülmeyin anneler diyen Atatürk’ün anıtını da orada kuracağız. Çünkü biz milletçe “Yurtta Barış, Dünya’da Barış” felsefesinin evlatlarıyız. Bu duyguyu hissettiren bir yönetim sorumluluğu göstermek zorundayız. Görmek isteyen Buradaki anıtta bir ulusun nasıl kurulduğunun komposizyonunu görür. Rauf Denktaş’ın güzel anılarını ve en değerli liderlerinden biri olduğunu burada yaşatmak istedik. Ne acıdır ki Denktaş’ın Kıbrıs dahil dikilen ilk anıtıdır. Beylikdüzü halkı gurur duysun. İyi ki burada güzel bir anıtı yapmışız. Kıbrıs mücadelesini en güzel şekli ile yansıtma çabasını ortaya koymuşuz. Beylikdüzü’nde Rauf Denktaş’ı anmaktan onur duyuyorum. Burada iki güzel kanat var. Barış Meleği kanadı. Barış ve ulus mücadelesiydi o süreç. Orada kaybettiğimiz şehitleri rahmetle anıyorum. Destek veren sivil toplum kuruluşlarını, parti temsilcilerini ve Alperen Ocaklarına çok teşekkür ediyorum. Beylikdüzü’nde saygıya sevgiye ve huzura odaklanmış bir yaşam var.”
İmamoğlu, ilçedeki Denktaş Anıtı’na yapılan saldırıya ilişkin yaptığı açıklamada heykelin en kısa sürede tamir edileceğini söyledi ve şu ifadeleri kullandı:
“Burada, Kıbrıs’ın nasıl var olduğunu, değerli gazilerimizin silah arkadaşlarının nasıl şehit olduğunu, sevgili Kıbrıslı soydaşlarımızın nasıl katledildiğini, nasıl devlet olunduğunu hissettirmek de yönetici sorumluluğumuz. Dolayısıyla burada Makarios’u gören, katledilişi görür. Buradaki anıtta kompozisyonu gören, bir devletin nasıl kurulduğunu görür.”
Kıbrıs Anıtı, saldırıda zarar gören kısımlarının onarılmasının ardından 7 Temmuz 2017’de yeniden açıldı.
Rauf Denktaş’ın ailesi (eşi Aydın Denktaş, oğlu Serdar Denktaş ve kızı Değer Denktaş) Beylikdüzü’ndeki Rauf Denktaş Anıtı’na destek mesajı yayımladı.
Türk Mukavemet Teşkilatı Başkanı Yılmaz Bora, KKTC Eski Başbakanı Hakkı Atun, Rauf Denktaş’ın oğlu ve KKTC Başbakan Yrd. Serdar Denktaş, Rauf Denktaş ve Düşüncelerini Yaşatma Derneği Başkanı Latif Akça, Dr. Fazıl Küçük Hareketi Başkanı Mustafa Çaluda da Denktaş Anıtı için olumlu ve sahiplenici sözler sarf etti.
Açılmasının ardından Rauf Denktaş Anıtı’nı Rauf Denktaş’ın ailesi, çalışma arkadaşları, Kıbrıslı devlet adamları ve Kıbrıs gazileri birçok kez ziyaret etti.
KKTC’den gelip “İstanbul Buluşmamıza” katılan merhum Rauf Denktaş’ın kızları Ender ve Değer Denktaş’a, KKTC eski Başbakanı Hakkı Atun ve KKTC Dışişleri eski Bakanı Vedat Çelik’e teşekkür ediyorum. Kıbrıs Heyeti günü Yaşam Vadisi’nde sürdürdü ve Rauf Denktaş Anıtını ziyaret etti. pic.twitter.com/yKMJXDGNk1
Ülkücü bir grubun saldırdığı ileri sürülen anıt hakkında Beylikdüzü Alperen Ocakları tarafından aşağıdaki olumlu görüşlü açıklama paylaşıldı:
“Beylikdüzü Alperen Ocaklarımızın Kültür – Sanat birimi bahse konu olan konsepti yerinde incelemiş ve şu sonuçlara varmıştır:
1) Makarios’un heykeli dikilmemiştir.
2) Makarios, internette de rahatlıkla ulaşılabilecek BM görüşmelerinden bir fotoğraf karesinin kabartmasında yer almaktadır.
3) Fotoğraf karesinde Makarios’un karşısında Rauf Denktaş’ın masaya yumruğunu vurduğu hali yer almaktadır.
4) Kabartması yapılan fotoğraf karesi Türklerin adada Rumlarla eşit haklara sahip diğer topluluk olduğunun kabul edildiği görüşmelere aittir. Ayrıca o görüşmelerde alınan kararlar 1974 Kıbrıs Barış harekâtının da uluslararası hukukî dayanağını oluşturması bakımından Makarios’un değil Türklerin bir başarısıdır.
5) Buna göre kabartmanın Makarios’u methetme, yüceltme kastı taşımasının tarihi gerçeklerle bağdaşması mümkün değildir.
6) Ayrıca kabartmanın altında “BİR TOPLULUKTAN BİR DEVLET KURDU” ibaresi açıkça yer aldığına göre bir bardak suda fırtına koparılması kısır bir siyasi polemik oluşturma gayretinden öteye geçmez.
7) Konseptin en önünde Rauf Denktaş merhumun heykeli vardır. Bahsi geçen kabartma bu heykelin solundadır.
8) Denktaş heykelinin sağ tarafında ise KKTC ve Tükiye bayraklarını taşıyan Türk askerlerinin kabartmaları yer almaktadır.
9) Belediyenin yaptığı tek bir heykel değil Kıbrıs ve Denktaş’ın yakın tarihimizdeki başarıyla neticelenmiş mücadelesini anlatan bir kompozisyondur.
10) Siyasetin kısır tartışmalar ve tezviratlarla yürütüldüğü ülkemizde hakkaniyet maalesef siyasî tarafgirlik nedeniyle bu mevzuda da arka planda kalmıştır.
Sonuç olarak: Bahse konu olan konseptte eleştirilecek, Türk’ü ve tarihini tehzil edecek herhangi bir husus olmamakla birlikte bunun tam aksi yönünde bir mesaja yer verilmiştir. Din, vatan, millet, tarih adına yapılan eleştirilerin tamamı sun’î ve siyasî maksatlıdır.”
