Atatürk’e Atfedilen Baykal Gölü ve Türklerin Denizcilik Geçmişi İle İlgili Sözler

Mustafa Kemal Atatürk’e Atfedilen Baykal Gölünün Tuzlu Olduğunu ve Bu Nedenle Tarihteki En Eski Denizcilerin Türkler Olduğuna Dair Sözler Kurgu Olabilir

Mustafa Kemal Atatürk’ün Baykal Gölü’nün tuzlu suya sahip olduğu, bu durumun gölün eskiden deniz olduğunu işaret ettiği ve tarihte denizcilikle uğraşan ilk milletin Orta Asya’daki Türkler olduğunu aktardığı iddiasını ele alacağız.

Kaynağı Cahit Günsel olarak gösterilen Edirne Erkek Muallim Mektebi’ndeki bir tarih dersinde Atatürk’ün söylediği iddia edilen sözler şu şekilde aktarılmaktadır (Cemil Sönmez (2004). Atatürk’te Çocuk Sevgisi. Atatürk Araştırma Merkezi. Sf: 119) (İbrahim Sarı (2016). Atatürk’ün Anıları). Nokta E-Kitap. Sf: 287 & 288):

Edirne Erkek Muallim Mektebi’nde

 

Tarih Dersinde

 

Cahit (Günsel)’in hatırası:

 

Ben 1930 yılında Edirne Erkek Öğretmen Okulu’nun orta kısmında üçüncü sınıf öğrencisi idim. Dersimiz tarih idi ve öğretmenimiz Abdullah Bey bize ders veriyordu. Gazi, sınıfımıza girerek verilen tarih dersini dinledikten sonra bize dönerek:

 

– Dünyada denizcilik ile uğraşan en eski millet hangisi idi? diye bir soru sordu.

 

Bir çoğumuz:

 

– Finikeliler. Diye cevapladık.

 

Gazi, öğretmenimize dönerek:

 

– Bana bir Orta Asya haritası ile bir çubuk getirin. Dedi.

 

Orta Asya haritası getirildi ve yazı tahtası üzerine asıldı. Gazi, bize döndü ve elindeki çubuğu Orta Asya’nın büyük bir gölünü işaretleyerek sordu:

 

– Bu gölün adı nedir?

 

– Baykal Gölü’dür. Diye bağırdık.

 

– Bu gölün suyu tatlı mı, yoksa tuzlu mu? Söyleyin bakalım.

 

– Tuzlu göldür. Diye cevapladık.

 

– O halde tuzlu su olduğuna göre bu göl neyin kalıntısıdır?

 

– Denizin.

 

– Bu göl yerinde eskiden büyük bir deniz olduğuna ve bu denizin etrafında Türkler yaşamış olduğuna göre, dünyada en eski denizci millet, Türk Milleti’dir çocuklar. Bunu böyle bilin.

Cem Gürdeniz, Aydınlık’taki “Denizci Mustafa Kemal Atatürk” başlıklı 29 Ocak 2017 tarihli yazısında bu anlatı şöyle konu edilmişti:

“Dersimiz tarih idi ve öğretmenimiz Abdullah Bey bize ders veriyordu. Gazi, sınıfımıza girerek verilen tarih dersini dinledikten sonra bize dönerek, ‘Dünyada denizcilik ile uğraşan en eski millet hangisi idi?’ diye bir soru sordu. Bir çoğumuz, ‘Finikeliler’ diye cevapladık. Gazi, öğretmenimize dönerek, ‘Bana bir Orta Asya haritası ile bir çubuk getirin’ dedi. Orta Asya haritası getirildi ve yazı tahtası üzerine asıldı. Gazi, bize döndü ve elindeki çubuğu Orta Asya’nın büyük bir gölünü işaretleyerek sordu: ‘Bu gölün adı nedir?’ dedi. ‘Baykal Gölü’dür’ diye bağırdık. ‘Bu gölün suyu tatlı mı, yoksa tuzlu mu? Söyleyin bakalım.” ‘Tuzlu göldür’ diye cevapladık. ‘O halde tuzlu su olduğuna göre bu göl neyin kalıntısıdır?’ dedi. ‘Denizin.’ Devam etti:  ‘Bu göl yerinde eskiden büyük bir deniz olduğuna ve bu denizin etrafında Türkler yaşamış olduğuna göre, dünyada en eski denizci millet, Türk milleti’dir çocuklar. Bunu böyle bilin.” (Edirne Erkek Muallim Mektebi’nde Tarih Dersinde Cahit Günsel’in hatırası: Kaynak: Ahmet Bekir Palazoğlu, Başöğretmen Atatürk 1928-1938, Cilt :II, s.673)

Bu satırları okuyup bir devlet adamı, bir stratejist, bir komutan, bir diplomat, bir aydın ve bir baş öğretmen olarak Mustafa Kemal Atatürk’e hayran kalmamak mümkün müdür?

Atatürk, 4 günlük Trakya gezisi kapsamında 24 Aralık 1930 tarihinde Edirne’de bazı okulları ve Belediye’yi ziyaret etmiş ve incelemelerde bulunmuştu. Bu ziyaret kapsamında 24 Aralık günü saat 11’de tarihî Edirne Lisesi binasında hizmet veren Erkek Öğretmen Okulu’nu da ziyaret etmişti.

Atatürk’ün Baykal Gölü’nün tuzlu suya sahip olduğu iddiasından hareketle Türklerin tarihin en eski denizcileri olduğunu söylediği iddiasının tek kaynağı olarak karşımıza Atatürk’ün Edirne Öğretmen Okulu’nu ziyaret ettiği dönemin öğrencilerinden olduğu bilinen Cahit Günsel çıkıyor.

Ancak anlatı ile ilgili tek sorun, tek bir kişinin anlatımına dayanıyor olması değil. Çünkü Baykal Gölü, tuzlu su değil, tatlı su gölüdür…

Baykal Gölü, dünyanın en eski ve en derin gölü unvanının yanı sıra en büyük rezerve sahip tatlı su gölü unvanını da haizdir.

Böylesi bir hatanın ışığında ve aktarımın tek kaynağa sahip olması nedeniyle bu anlatının muteber addedilemeyeceği kanaatindeyiz.

Bu hatayı tespit eden Cengiz Özakıncı, konuya şöyle değinmişti:

“Atatürk övgüsüymüş gibi görünen uyduruk anılar, yalanda sınır tanımıyor. Atatürk’e “Baykal gölünün suyu tuzludur” dedirtenler bile var. Oysa Baykal tuzlu değil, dünyanın en büyük tatlı su göllerinden.”