Yasin Aktay’ın “Türk Diye Bir Irk Yoktur” Söylemi

Yasin Aktay “Türk diye bir ırk yoktur” sözünü Bayburt Üniversitesi’nde 29 Kasım 2013 günü düzenlenen panelde sarf etti. Aktay’ın tepkiyle karşılanan bu sözü geçmişte birçok kez gündeme geldi. Yasin Aktay, daha sonra yaptığı açıklamalarda “Türk diye bir ırk yok” söyleminin iyi anlaşılmadığını, söylemeye çalıştığı şeyin Türk milletinin ırktan öte bir şey olduğunu, Türklük yok demediğini, Türklüğün bir ırka indirgenemeyeceğini söylediğini, Türklüğün tarihsel olarak farklı ırkları da barındıran bir şemsiye kimlik olarak benimsediğini, belirterek, “Benden Türk düşmanı olmaz. Ben Türk’üm.” dedi.

Eski AK Parti Milletvekili, AK Parti Merkez Karar Yönetim Kurulu Üyesi ve Yeni Şafak yazarı Yasin Aktay’ın “Türk diye bir ırk yoktur” söylemi sosyal medya platformlarında yeniden gündeme geldi.

Yeni Ulak (@YeniUlak): “AKP’nin Arap kökenli eski milletvekili Yasin AKTAY: ‘Türk diye bir ırk yoktur.'”

AKP’nin Arap kökenli eski milletvekili Yasin AKTAY:

“Türk diye bir ırk yoktur.” pic.twitter.com/1twLEzSBSY

— Yeni Ulak (@YeniUlak) August 9, 2025

Yasin Aktay’ın “Türk diye bir ırk yoktur” söylemi yeni değil. Aktay’ın 2013 yılında sarf ettiği bu söz geçmişte birçok kez gündeme geldi.

Aktay, kamuoyunun tepkiyle karşıladığı “Türk diye bir ırk yoktur” ifadesini Bayburt Üniversitesi Düşünce Akademisi Kulübü tarafından Prof. Dr. Gökhan Budak Konferans Salonu’nda 29 Kasım 2013 günü düzenlenen ‘Yeni Ortadoğu Ekseninde Mısır ve Suriye’ konulu konferansta kullandı.

Yasin Aktay, bir öğrencinin “Sosyal devlet olmak için çoğunluğu oluşturan bir milletin milliyetçiliğinin ayaklar altına alınması sizce doğru mudur?” sorusunu yanıtlarken şu sözleri sarf etti:

Yasin Aktay: “Masrafı çok fazladır maliyeti çok fazladır ülkeyi bölünmenin eşine getirirsin ülkede yaşayan diğer insanları hiç bir şekilde memnun edemezsin diğer insanları kendine karşı kışkırtmış olursun. Onun için vatandaşlık bağına dayalı vatandaşlık esasına dayalı yeni bir millet tanımı yapmak çok önemli. Millet mi diyorsun al sana millet. Milletin ne olduğu sonuçta siyasilerin kararıyla aslında içeriği doldurulan bir şeydir milletin içeriği muhtevası tanımı o siyasiler tarafından yapılıyor sonuçta. Sana diyor ki sen Türksün. Ne demek Türklük? İşte Orta Asya’dan gelmişsin. Bir bakıyorsun kaçımız dedesi Orta Asya’dan gelmiş. Sor bakalım gerçekten var mı öyle bir şey o millet yavaş yavaş zaten etnografyası da işlenmeye başlanıyor. Gerçekten Türk nedir mesela İsmet Özel’in çok güzel şeyleri vardır, çok güzel tahlilleri vardır. Türk diye bir ırk yok.

Ömer adlı öğrenci: “Bunu kabul etmiyorum hocam Türk diye bir ırk yok demenizi kabul etmiyorum. Çünkü Türkler dünya kadar imparatorlukları yıkmış.”

Yasin Aktay: “Macarlar Türk müdür mesela?”

Ömer adlı öğrenci: “Hocam asimile olmuş bir kısmı vardır Osmanlıdan yani …”

Yasin Aktay: “Peki. Şu kadarını söyleyelim. Türkiye’de var ya o kadar insan kendinin yani eee artık şeylerine baktığınız zaman 3 4 nesil öncesine 5 6 nesil öncesine baktığın zaman şimdi kendini zannettiğinden çok farklı çıkıyor.”

Bahse konu etkinlikte sarf ettiği “Türk diye bir ırk yoktur, Türklük bir sentezdir.” sözünün büyük tepki çekmesinin ardından Yasin Aktay sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlarda “Türk yoktur” demediğini, “Türk ırkının elbette var olduğunu”, “Türklüğün ırktan ibaret olmadığını” beyan etmiş:

Türk milletinin 55 milyondan ibaret olduğunu anlatan bir öğrenciye verdiğim tepki yayınlanan video parçasından bile anlaşılıyor olmalı.

Türk milleti 55 milyondan ibaret derseniz Türklüğü ırka indirgemiş ve böylece ülkeyi bir arada tutacak bir millet harcı kuramazsınız.

“Türk ırkı elbetteki vardır, ama Türklük ırktan ibaret değildir” sözünü anlamakta bu kadar zorlananları niyetleriyle başbaşa bırakıyorum.

Bana hiç kimse Türk düşmanı diyemez, Türk ırkçılığı neyse Türk düşmanlığı ondan da cahilce ondan da ahmakça, ondan da kafirce.

Macarlar ırk olarak Türk olduğu halde onları Türk saymayız, ama Boşnaklar ve Arnavutlr ırk olarak Türk olmadığı halde Türk sayıyoruz, neden?

Benden Türk düşmanı üretmek isteyenlere benden ekmek çıkmaz, başka kapıya.

Kaldı ki ben Türk yoktur demedim, bir ırk olarak Türk yoktur demek türklük bir ırka indirgenemez demektir, bunu anlaybilince belki adam olur.

Yasin Aktay, daha sonra yaptığı açıklamalarda “Türk diye bir ırk yok” söyleminin iyi anlaşılmadığını, söylemeye çalıştığı şeyin Türk milletinin ırktan öte bir şey olduğunu, Türklük yok demediğini, Türklüğün bir ırka indirgenemeyeceğini söylediğini, Türklüğün tarihsel olarak farklı ırkları da barındıran bir şemsiye kimlik olarak benimsediğini, belirterek, “Benden Türk düşmanı olmaz. Ben Türk’üm.” dedi.

Yasin Aktay, Cüneyt Özdemir’in sunduğu 5N1K programında şu sözleri sarf etti:

Yasin Aktay: “Soru aslında çocuk bir aldı mikrofonu üç soru arka arkaya sordu ve hatta moderatörü de rahatsız etti bu yani senden başka soru sormak isteyen bir sürü insan da var diye sırada sorulardan bir tanesi Aslında bu diyalog şunun üzerine gelişti yani orada size ben bir de bir de 10 10 dakikalık bir versiyonu daha var Bu konuşmanın yani 10 dakikalık bir versiyonu da ben kendi Facebook sayfama da koymuşum paylaşmışım öncesine bir baktığınız zaman onların deşifresi de size takdim ettim programdan Önce şöyle bir soru soruyor Çocuk diyor ki Biz diyor 55 milyon Türk halkı olarak diyor Ben de şöyle bir hani herhalde çocuk yanlış telaffuz etti diyorum diyorum ki ya 55 değil herhalde 76 milyon demek istedin diyorum Bakın şimdi benim zihnimdeki şeyi gösteren esas şey odur yani benim zihnimde Türk halkı dediğim zaman 76 milyon var yani en azından Türkiye’deki Türk halkı benim gözümde 76 milyona tekabül ediyor ve çocuğu uyarıyorum 76 milyon demek istedin herhalde diyorum çocuk yok diyor 55 milyon Türk var geri kalanlar da işte onlar da Bizim halkımız diyor fakat ben de çocuğu uyarıyorum bak Onlar da Bizim halkımız diyorsun ama ben sen onların üzerinde bir üstünlük duygusu kurmaya çalışıyorsun bu da iyi bir şey değil yanlış yapıyorsun böyle bu tarz bir milliyetçilik anlayışı Türkiye’yi böler bu ırka dayalı bir milliyetçilik anlayışı kaldı ki ırka dayalı bir milliyetçilik anlayışıyla gidersen o 55 milyonu da bulamazsın o 55 milyonu da herkes başka başka şeylerine işte kökenlerine iner falan Türk halkı ve Türk milleti öyle bir şey değildir Türk milleti ırka dayalı bir millet değildir ve zaten bu söylediğim söylediğimi anlatıyorum anlattıktan sonra lafın bir yerinde aslında İsmet Özel’den bir alıntı yapıyorum ama o alıntıyı İsmet Özel’den değil başkalarından da yapabilirdim size Bahattin Ögel ne bileyim Faruk Sümer’den Erol Güngör’den Ne bileyim Mümtaz Turhan’dan yani Türk milliyetçiliğin Hatta Ziya Gökalp’ten bir sürü insan bunlar Türk milliyetçiliğinin e şeylerini teorilerini kurmuş Hatta Atatürk’ten yani Ne mutlu Türküm diyene kavramının kendisi zaten Yani bu sloganın kendisi Türkiye’de Türk milliyetçiliğinin Türk milletinin veya ırkının ırka dayalı olmadığını anlatmak için zaten ifade edilmiştir ve Türkiye’de yaşayan herkese sadece Türk ırkından gelen insanlar türktür diye bir şey söylemeye kalkışırsanız Türk milliyetçiliği de bir şey yapamazsınız Tutturamazsın bu ülkede anlamında gelen şeyler söylüyoruz.”

Cüneyt Özdemir: “İsmet Özel’den ne alıntı yaptınız?”

Yasin Aktay: “İsmet Özel’den Bu sözüm yani Türk ırkı Türk milli Türk bir sentezdir Türk Türk dediğim bir sentezdir diyorum Türk ırkı diye bir şey yoktur derken doğrusu Hani İsmet özel’e istinat etmek istemiyorum Bu sözü madem ki bu söz bana İsnat edilmiştir ben sahipleniyorum o sözü ama bu Türk diye Bu bu sözün şu şekilde manşet yapılmasını tabii ki kınıyorum Yani bu çünkü bir oradan bir haber üretmek başka bir haber kurgulamak sizi rahatsız etti

Siz ne diyorsunuz

Yasin Aktay: “Orada aslında benim söylememeye çalıştığım işte Türk ırk Türk milletinin ırktan öte bir şey öte bir şey olduğunu anlatmaya çalışıyorum orada öğrencime.”

Türk diye bir ırk yok mudur sizce direkt sorayım. O şeyi geçelim.”

Yasin Aktay: “Mesela biraz daha geniş bir zamanda olsa oturur bunu rahatlıkla tartışabiliriz.”

Cüneyt Özdemir: “Konuşalım, biraz zamanımız var yani bunu nereye dayandırıyorsunuz?”

Yasin Aktay: “Onu demek istiyorum şu rahatlıkta oturup rahat rahat tartışabiliriz Ama şu anda tartışamayız bence şu anda şundan dolayı tartışamayız şu anda bu tartışmanın üzerine siyasetin gölgesi düşmektedir. Siyasetin gölgesi sözlerin nasıl anlaşılacağına artık hükmetmektedir karar vermektedir orada sloganlara bir takım tabusal anlamlar yüklenmeye başlanmaktadır. Burada kesin bir şey var ki ırkı tartışma konusu yapan Türk ırkını tartışma konusu yapan ben değilim ben haddi zatında bir ırk uzmanı da değilim yani ırk bilimi uzmanı da değilim açık hani onu da söyleyeyim ama herkes kadar artık Türkiye’de birazcık mürekkep yaramış olan herkesin bileceği kadar da biliriz. Bunu herkesin de bilmesi gerekiyor Aslında hele hele milliyetçilik yapanların bunu biliyor olması gerekiyor Ben bunu anlatmaya çalışıyorum aslında.”

Aktay, Yeni Şafak’ta yayımlanan köşe yazılarında Türklük hakkındaki yorumuna dair eleştirileri yanıtlamaya çalıştı.

1 Aralık 2013 – “Bir ırk olarak Türklük“:

“Muhataplarımın tamamen öğrenci ve akademisyen olduğu bir ortamda millet, milliyetçilik, Türklük ve Türkiyelilik üzerine yıllardır söyleyip yazmakta olduğum şeyleri konu dışı bir soru üzerine anlatmışım. Bir kaç gün sonra iki saatlik o konuşmamın sadece 1,5 dakikalık bir bölümü yayınlanmış, o konuşmanın da tamamı dikkate alınmadan sadece “Türk diye bir ırk yoktur” cümlesi koparılmış. Bir de güya bu sözler üzerine öğrenciler tepki gösterip salondan çıkmışlar.

Neresinden tutup düzeltelim diyeceğim bu haberin internet sitelerinde yayılma hızı ve bu sözler üzerine sosyal medyada başlatılan kampanya zaten haberin nasıl ve ne maksatla üretilmiş olduğunu yeterince açıklıyor. Habere sahiplenenlerin aşırı iştahlı girişimcilikleri haberin içeriğini de dolduruyor aslında.

Ancak bir defa, durduk yerde böyle bir çıkış yapmış değilim. Bu bir çıkış da değildir. Bir öğrencinin sorusu üzerine diyalog halinde söylenmiş sözler söz konusu.

İkincisi, haberde söylendiği gibi sözlerim üzerine salonun öğrenciler tarafından terkedilmiş olduğu külliyen yalandır. Tam aksine sözlerim sonuna kadar yoğun bir ilgiyle izlenmeye devam etti.

Üçüncüsü, sözlerim bir öğrencinin “Türk milletinin Türkiye”de yaşayan 55 milyon Türkü kapsadığını” ifade eden, benimse dışlayıcı bulduğum sözlerine bir cevap olarak söylenmiştir. Türklüğün bir ırka indirgenemeyeceğini, aksine tarihsel olarak farklı ırkları da barındıran bir şemsiye kimlik olarak benimsenmiş olduğunu anlattım. Bir ırka indirgenmeye çalışıldığında hem Türklüğün kültürel ruhunun tamamen öldürülmüş olduğu hem de bu haliyle Türkiye”de bütünleştirici özelliğinin yok edildiğini anlatmaya çalıştım.

Macarların Türk ırkından geldiği halde neden Türk sayılmadığı, buna mukabil Boşnakların, Arnavutların veya Balkanlar ve Anadolu”da yaşayan Türk ırkından olmayan bir sürü unsurun kendilerini neden ve nasıl Türk sayabiliyor olduğu sorusuyla yüzleştiğimiz zaman, Türk ırkının ve kimliğinin mahiyetine dair geniş bir alana girmiş oluruz. Bu alanda ise yıllardır söylediklerim ve yazdıklarım ortadadır.”

2 Aralık 2013 – “Türklüğün ucuz kahramanlardan çektiği“:

MHP”nin akademisyen kökenli vekilleri bir de tarih ve etnografya üzerinden bana Türklüğün varlığını ispatlamaya girişmiş. Türkün varlığı tartışma konusu değil ki akıllım. Orada bahsedilen ve tartışılan Türklüğün bir ırk mı, bir millet mi olduğu. Bunu ayırt etmeyen bu konumdaki bir milliyetçi asıl skandala imza atmış oluyor, zira benim söylediklerim tam da Türkçülüğün teorisyenleri sayılan, milliyetçilerin saygın isimlerinden bir çok kişi tarafından söyleniyor. Devlet Bahçeli, Sinan Oğan ve Yusuf Halaçoğlu”nun M. Bahattin Öğel, Faruk Sümer ve Erol Güngör”ü okumamış oldukları sonucunu mu çıkarmak lazım bundan? Okudularsa, bana karşı söyledikleri sözler ikiyüzlü bir faşizan popülizmden ibaret, (çünkü Türk milliyetçiliğinin bu en saygın düşünürleri Türklüğün bir ırk olmadığını söyler), okumadılarsa zaten ayrı bir skandal. Hangi yüzle milliyetçilerin yüzüne bakıyor olduklarını anlatmak zorundalar.

Bu arada sözlerimi dün linçe davet edercesine manşet yapan Amiral Gemisine küçük bir hatırlatma: dönemin genel yayın yönetmenliğini yapan Ertuğrul Özkök”ün 23 Şubat 2007 tarihli yazısından:

Önümde Kabalcı Yayınevi”nden çıkmış bir kitap duruyor.

Adı ”Türklerin Tarihi”. Yazarı Jean-Paul Roux.

Başında şöyle, kulağa çok iddialı ve çarpıcı gelen bir cümle var:

”Türklerin hiçbir ırksal özelliği yoktur.”

***

O bölümü kitaptan aynen aktarıyorum:

”Türkler dışardan evlenme eğiliminde oldukları ve eşlerini Türk olmayanlar arasından seçtikleri, rastlantısal her kavimle karıştıkları, dilleri çok büyük bir çekim gücüne sahip olduğu ve pek çok topluluk da bu dili benimsediği için Türklerle ilgili karakteristik denilebilecek fiziksel herhangi bir özellik saptama olanağı kalmamıştır. Yeryüzünde saf ırk olmadığını biliyoruz. Ama bu konuda daha ileri gitmek ve Türklerin saf ırk olmadıklarını söylemek zorundayız. Türklerin hiçbir ırksal özelliği yoktur. Dolayısıyla kendi içinde bir Türk ırkından söz edemeyiz.”

Arkasından da aynı ölçüde çarpıcı bir saptama daha:

”Türklerin damarlarında, eski Türk kanından, elmacık kemiklerini çıkık ve gözlerini çekik yapan o kandan daha çok yabancı, Moğol, Çinli, İranlı, Yunanlı, Kafkas, Rus, Afrikalı kanı akmaktadır.”

Özkök, bütün bu alıntıları Türklerin isteseler de ırkçı olamayacaklarını ispatlamak için anlatıyor ama şu tespiti de yapıştırıyor neticede: ”Türk bir ırk değildir”

Bu ucuz kahramanlığı kime, kiminle kaça satacaksınız?

7 Aralık 2013 – “Hem bilmez, hem bilmediğini bilmezlerle tartışmanın zorluğu“:

“Türklük üzerine Bayburt Üniversitesinde söylediklerim üzerine bir yazı döşenmiş Altaylı, “Türk Yoktur diyen bir profesörü eğitme çabası” başlığı altında. Bir defa daha yazının başlığı hedef gösterecek, nefret duygusunu tahrik edecek şekilde bir iftirayla başlamış. Yazımın sadece iki saniye önceki sibakından “Türklük bir ırka indirgenemez, Türklük ırktan öte bir şeydir” anlamında, “Türklük dediğin bir sentezdir, Türk ırkı diye bir şey yoktur” demişim, ama o bunu hemen “Türk yoktur” a çevirmiş.”

“Evet, Cüneyt Özdemir”in 5N1K programına, ardından da Oral Çalışlar ve Mehmet Ocaktan”ın Skytürk360″taki 2 Görüş programına çıkıp konuyla ilgili meramımı anlattım. İyi ki de öyle yapmışım. Aynı saatlerde Habertürk”te Altaylı konuyu köpürtmek üzere Murat Bardakçı ile Jeolog Celal Şengör”le geç saatlere kadar “Türk”ün varlığını” ispatlamaya çalışmışlar. Sanki ben Türk”ü inkar ediyormuşum gibi. Bir Darwinci olduğu bilinen Şengör”ün Türklüğün kökenini nereye kadar götürmesini beklersiniz? Allah”tan “hepimiz aslında Bizanslıyız!” da kalmış. O bile ehven tabi.

Tekrarlayayım. Türklük yok demedim, Türklük vardır ve bir ırka indirgenemez dedim. Var olan Türklüğün de en önemli omurgası İslamiyettir. İslamiyetle derdi olanın Türklükle de derdi vardır. Başörtüsüyle derdi olanın Türklükle haydi haydi derdi vardır. Başörtülülere ağza alınmayacak sözler sarf etmiş olan Altaylı”nın benim karşımda Türklüğün müdafii gibi dikilmesini kendini bilen hiçbir Türk yutmaz. Kendini bilmeyenlerle de benim işim olmaz.”

Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli Yasin Aktay’a ‘Türk dediğin bir sentezdir ve Türk diye bir ırk yoktur’ diyerek ağaç kovuğundan çıktığını, cami avlusunda bulunduğu, nüfus kütüğünü Kandil’deki mağaralara yazdırdığını zımnen kabullenen, tescilli ve markalı Türk hasımlarına unvan veren, mevki kazandıran ve oraya buraya saldırtan; Başbakan’dır.” sözleriyle tepki gösterdi. Bahçeli’nin yanıtının ardından Aktay, “Yanlış anlaşıldı. Türk halkı ve Türk milleti ırka dayalı bir millet değildir’ diye anlatıyorum.“, “Talihsiz sözlerdir. Bana bir haksızlık yapmış oluyor. Bu haksızlığın hesabını da yargıda soracağım. Çünkü Benden bir Türk düşmanı yaratmaya çalışıyorlar. Benden Türk düşmanı olmaz. Türküm ben.” dedi.