2018 Yılında Türkiye’de 437 Bilimsel Makale Yazıldığı İddiası Doğru Değil

Türkiye’de 2018’de 437 bilimsel makale yazıldığı iddiası doğru değil. Söz konusu veri 2018 bitmeden Nature Index’in kısıtlı değerlendirme kapsamı kaynak alınarak ve yanlış yorumlanarak paylaşılmış. Nature Index tarafından yapılan hesaplamada sadece (tıp, biyoloji ve diğer) doğa bilimleri temalı yayın yapan 82 bilimsel dergide yayınlanmış makaleler dikkate alınmaktadır. SJR’nin verisine göre Türkiye’de 2018 yılında 45.582 makale yayınlanmıştır. SJR’nin verisine göre Türkiye’de 2018 yılında 45.582 makale yayınlanmış. Scopus verisine göre ise 2018’de Türkiye’den yayınlanan makale sayısı 45 bin civarındadır. WOS’a göre Türkiye adresli yayın sayısı ise 35.579’dur.

Twitter malumatfuruşlarının kasten yahut sehven yol açtığı bilgi kirliliği her gün daha da artıyor. Türkiye’de yayınlanan bilimsel makale sayısı hakkında yapılan bir veri paylaşımı “X şahsı paylaştıysa doğrudur” ya da “internette yazıyorsa doğrudur” mantığıyla hareket eden kitlelerce yanlış yorumlandı.

İlk kez 2018 yılı Eylül ayında atılan bu tweetin noktası dahi değiştirilmeden 300 civarı kişi tarafından da gönderildiğini görebiliyoruz. Retweet sayımına bulaşmıyoruz bile…

Bu tweetlerin ardından 2018 yılında Türkiye’deki akademisyenlerin sadece 437 makale yayınladığını sananlar olmuş. Nature Index’in verisinin yanlış yorumu Türkiye’de 1 yıl boyunca sadece 437 bilimsel makale yayınlandığı algısına yol açmış.

2018 yılı bitmeden paylaşılan bu verinin doğruluğu şüphe uyandırıyor. Ve akla hemen “ülkemizdeki 207 üniversitedeki 168.886 akademisyen, 365 gün içerisinde sadece 437 makale üretmiş olabilir mi?” sorusunu getiriyor.  Tabii ki olamaz.

Nature Index tarafından yapılan hesaplamada sadece doğa bilimlerinde (natural sciences) yayın yapan 82 bilimsel dergide yayınlanmış makaleler dikkate alınmaktadır. Tıp, biyoloji ve diğer doğa bilimleri dışında kalan konuları içermez. (Ayrıca, Nature Index’in 2018 ve 2017 yılı verileri ilgili bağlantılardan incelenebilir. Nature Index’in 2018 verisini de yanlış aktarmışlar).

Sosyal medyada paylaşılan “yayınlanan bilimsel makale” atfının önüne “Nature Index’in kapsadığı yayınlarda” vurgusunun gelmesi gerek. Çünkü Nature Index’in yayınladığı bu veri, tüm bilim alanlarını ve yayınlarını kapsamıyor. Nature Index’ın kapsamı hakkında Sarkac.org‘un yaptığı açıklama şu şekilde:

“Nature Index hesaplamasında 82 adet, tıp, biyoloji ve diğer doğa bilimleri konularında yayın yapan en üst düzey bilimsel dergide son sene yayınlanmış makaleler değerlendiriliyor. Bu dergilerde en çok yayın yapan kurumlar sıralamada öne çıkıyor. Bu 82 dergide yayınlanan makaleler toplam yayınların % 1’inden daha azını teşkil ediyor fakat toplam bilimsel alıntıların % 30’una sahip. Değerlendirmede yalnız bilimsel makaleler ele alınıyor yani haber ve yorum şeklinde çıkan yayınlar sıralamaya dahil edilmiyor.”

Peki Türkiye’de 2018’de kaç bilimsel makale yayınlandı? Bu soruya yanıtı Nature Index yerine SJR’de (Scientific Journal Rankings / SCImago Journal & Country Rank) arayabiliriz. SJR’nin verisine göre Türkiye’de 2018 yılında 45.582 makale yayınlanmış. Türkiye bu performansla dünyada 19. olmuş.

Scopus üzerinden yapılan tarama ise Türkiye’den 2018 yılında yayınlanan makale sayısının 453624 olduğu yönünde veri sunmaktadır.  WOS‘a göre Türkiye adresli yayın sayısı ise 35.579’dur.

Türkiye’de 2018’de 437 Makale Yazıldığını Sanan Yazarlar

Yeni Haber’deki “2018’de Kaç Akademik Makale Ürettiniz Ki 2019 İyi Geçsin!” başlıklı 28 Aralık 2018 tarihli yazısında Necmettin Şimşek, mesaj vermeye çalışırken baltayı taşa vurmuş:

"2018 yılı akademik makale genel olarak sıralaması ile ne olduğumuz ve 2019 yılı nasıl olacağı ile ilgili çok net bilgiler verir. ABD: 28.368 Çin: 12.472 Almanya: 10.689 Fransa: 10.235 İngiltere: 9.578 Japonya: 6.355 İspanya: 4.217 Kanada: 3.898 Hindistan: 2.567 İsrail: 2.532 Türkiye: 437"

Yeni Akit Gazetesi yazarı Abdurrahman Dilipak, sosyal medya hesabından yaptığı bir paylaşımda paylaşılan veriyi gerçek addedip yorumda bulunmuştu:

"Fiili durum böyle olsa da gerçek şu:abd Zeki ne kadar insan varsa ülkesinde topluyor.ya da onlarla bir şekilde temas kürüyor.yeeli akademisyenler için ise bir Amerikan bilim dergisinde makalesi çıkması ‘onur’ böyle olunca sonuç bu"

* İhbarı için Instagram’dan Araştıran Bulur‘a teşekkürler…