Yüzyıl Kelimesinin Kısaltmasının Yazımına Dair Kuralın Son Dönemde Değiştirildiği İddiası Doğru Değil
“Yüzyıllık süre, asır, içinde yaşanılan zaman, Milat başlangıç alınarak 1-100, 101-200, 201-300 vb. olarak sayılan yüzyıllık dönem” şeklinde tanımlanan yüzyıl sözcüğünün kısaltmasının (yy) ek aldığında nasıl yazılacağına dair kuralın son dönemde değiştirildiği iddiası doğru değil.
Öncelikle yüzyıl sözcüğünün ve kısaltmasının yazımına dair kuralları hatırlatalım:
- Yüzyıl sözcüğü (gelenekleşmiş ve yaygınlaşmış olarak) bitişik yazılır.
- “Yüzyıl” sözcüğünün kısaltması “yy.” şeklindedir. Birleşik bir kelime olarak yüzyıl noktalı kısaltılır.
- Noktalı kısaltmalarda kesme işareti kullanılmaz. Nokta içerdiği için yy. kısaltmasının devamında gelen ekler için kesme işareti kullanılmaz.
- Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır. Bu nedenle yy. kısaltmasına getirilen ekler kelimenin okunuşuna göre şekil alır.
Yüzyılın kısaltmasının doğru kullanım örnekleri şöyle sunulabilir:
- “19. yy.ın büyük düşünürü …”
- “18. yy.da yaşayanlar …”
- “XI. yy.da dünyaya gelenler …”
1965 – 1981 ve 1996 – 2012 tarihleri arasında yayımlanan bütün kılavuzların kısaltmalar listesinde veya dizininde yüzyılın kısaltmasının yazımında bir değişiklik yapılmadı (Sedat Balyemez (2012). “TDK İmlâ/Yazım Kılavuzlarının Kısaltmalar Bölümleri Üzerine Bir Değerlendirme”. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 1, Sayı 1, s. 41-57, Kış 2012).
Yüzyıl sözcüğünün kısaltmasının kullanımına dair önemli bir hatalı aktarım, devamında gelen eklere nokta yerine virgül kullanımı gerekliliği yönünde.
Örneğin Hürriyet, bu hatalı iddiayı okurlarıyla şöyle paylaşmıştı:
“Türk Dil Kurumunun resmi açıklamalarına göre “yüzyıl” kelimesi bitişik olarak yazılır. Asır ya da içerisinde yaşanılan zaman dilimi anlamlarına gelen yüzyıl, zaman zaman kısaltılarak da kullanılabilir. Kısaltma biçiminde kullanılması halinde “yy” biçiminde yazılır. Kısaltma biçiminde yazılarak ek alırsa da üstten kesme işareti ile ayrılması gerekir. “yüzyıl” kelimesinin cümle içerisindeki örnek kullanımları aşağıdaki gibidir.
– 10. YY’dan kalan eserler müzede meraklıları için sergilenmeye başladı.”
Yüzyıl sözcüğünün kısaltması yy.nin yazım kuralının değiştirildiği iddia edilmekte.
Bu yöndeki hatalı aktarımları örnekleyecek olursak:
Yüzyılların Yazımı Değişti Dikkat‼️
17. yy’ın ❌
20. yy’da ❌
17. yy.ın ✅
17. yy.da ✅
Yukarıda aktarıldığı üzere yy. kısaltmasının yazımına dair bir değişiklik yapılmış değil.
Bartın Üniversitesi Türkçe Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Sedat Balyemez, bu yanlış algı ile ilgili şu paylaşımda bulunmuştu:
“…
Yeni bir şehir efsanesi oluşmadan duyuralım
1996 ve sonraki bütün kılavuzlarda yy. şeklinde kısaltılmış
1996 ve sonraki bütün kılavuzlarda noktalı kısaltmadan sonra kesme kullanılmayacağı belirtilmiş
Yani TDK’ye göre 96’dan beri zaten böyleydi”