Burcu Bulut’un Yeni Şafak Gazetesinde Yayınlanan Noam Chomsky Röportajı Bir Gazetecilik Rezaletiydi

Yeni Şafak Gazetesinde yayımlanan “Arap Baharı gerçek ruhunu şimdi buldu” başlıklı Noam Chomsky söyleşisi gazetenin matbu ve elektronik ana sayfasında 27 Ağustos 2013 tarihinde yayımlandığında büyük dikkat çekmişti. Ancak, Burcu Bulut imzasıyla yayınlanan Chomsky röportajı kamuoyunun esas dikkatini Chomsky’nin aslında söylemediği sözleri ve Chomsky’nin söylediği sözlerin değiştirilmiş versiyonlarını içerdiği ortaya çıkmasıyla birlikte cezbetmişti.

Twitter’da Stagiralı (@h2qo) mahlaslı kullanıcı tarafından Noam Chomsky ile irtibata geçilmesi gerçeklerin ortaya çıkması sürecini tetiklemişti. Yeni Şafak’ta yayınlanan röportaj metninin kendisi tarafından söylenmeyen unsurları içerdiğini fark edilmesinin ardından Noam Chomsky, 13 Ağustos 2013 tarihinde e-posta yolu ile kendisi ile iletişime geçildiğini, Yeni Şafak’ın sorularına verdiği yanıtlara sadık kalınmadan çeviri yapıldığını, söylemediği şeylerin gazetede yer aldığını belirtmiş ve Facebook hesabından röportajın orijinal metnini paylaşmıştı.

Chomsky’nin bu iddiasının ardından gözler haliyle Yeni Şafak’a çevrilmişti. Bu defa Gazete, dünya çapında bir deha olan Chomsky’yi suçlayarak Chomsky’nin yazdığını iddia ettiği İngilizce metni 31 Ağustos 2013 tarihinde internet sitesi üzerinden  yayımlamıştı. Yeni Şafak’ın Chomsky’nin çarpıtma yaptığını iddia ederek Burcu Bulut güzellemesi yaptığı açıklama metni şu şekildeydi:

“Yeni Şafak’tan yapılan açıklama şöyle: 30.08.2013 tarihinde bazı internet ve haber sitelerinde gazetemiz Yeni Şafak’ta Burcu Bulut imzasıyla 27.08.2013 tarihinde yayınlanan Noam Chomsky söyleşisiyle ilgili birtakım haksız iddialar dile getirilmiştir. Söyleşiyi bizzat veren Noam Chomsky söyleşinin sadece ilk halini yayınlayarak cevaplarının eksik olduğunu dile getirmiştir. Halbuki gerçek, Chomsky’nin iddia ettiği gibi değildir. Burcu Bulut 22 Ağustos’ta aşağıdaki soruları göndermiş ve Noam Chomsky sadece aşağıda numarası yazılı olanları cevaplandırmıştır. Kendi sitesinde ve Facebook sayfasında yayınladığı da bu söyleşidir.

[Chomsky’nin gönderdiği iddia edilen İngilizce metin ve Türkçe tercümesi]

Görüldüğü üzere hiçbir çarpıtma olmayıp sadece Noam Chomsky gönderdiği cevapları ve e-postayı hatırlamamaktadır. Karşı tarafın cevap hakkı olduğunu hiçe sayarak ve ideolojik sebeplerle Yeni Şafak’a saldıranların zaten niyetlerini iyi bildiğimiz için hiç şaşırmadık. Ayrıca genç ve çalışkan arkadaşımız Burcu Bulut da hiç haketmediği bir karalama ve linç kampanyasının hedefi olmuştur. 

Lekeli gazetecilik sicillerine sahip bazı gazeteci ve medya kuruluşlarının karşı tarafın cevabını bile beklemeden basın özgürlüğünden dem vurmaları ayrıca trajiktir. Yeni Şafak gazetesinin duruşu kurulduğu günden beri bellidir. En kritik zamanlarda farklı seslere yer vererek demokrat olduğunu göstermiş Yeni Şafak’ın aksine kendi yayın organlarında farklı seslere tahammül etmeyenlerin gazetecilik etiği adı altında yaptıkları saldırının kabul edilebilir bir yanı yoktur.Kamuoyuna duyurulur.”

30 Ağustos 2013 tarihinde Twitter üzerinden Yeni Şafak Gazetesi, “Noam Chomsky söyleşisi ile ilgili birden fazla metin var. İddialara konu olan ilk metindir. Daha sonraki ifadeler söyleşiye eklenmiştir” şeklinde bir açıklamada bulunmuştu.

Ancak, Noam Chomsky tarafından yayınlanan metin ile Yeni Şafak gazetesinde yayımlanan metnin farklı olduğu, bazı soruların birbirini tutmadığı anlaşılmıştı. Ayrıca, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden Dilbilim Profesörü Noam Chomsky’nin yapamayacağı kadar bariz kelime ve gramer hatalarının Yeni Şafak Gazetesi tarafından yayınlanan Chomsky’nin yanıt iletisi olduğu iddia edilen metinde yer alması, röportaj hakkında şüpheleri daha fazla uyandırmıştı.

 

“Sütliman” Yerine “Milk Port” Tercümesi Skandalı

Chomsky’nin İngilizce yanıt metninde Türkçe’ye tercüme edilen metinlerde “sütliman” olarak yer alan ifade için “milkport” dediği iddiası ile gülünç hâle düşen Yeni Şafak’ın tercüme metnindeki skandallar sadece bu ifade ile sınırlı değildi. Google Çeviri’den faydalanıldığı düşünülen tercüme metnindeki diğer başarısız Türkçe-İngilizce çevirilerden birkaçı şu şekildeydi:

  • “Maalesef bu arada yüzlerce insan öldü en acı olan tarafı bu”
    • “Hundreds of people were killed by the way side, this is the most painful.”
  • “Mısır gibi ortadoğu’nun mihenk taşlarından olan bir ülkenin düzenini bozarak, demokrasinin yerleşmesini engelleyerek, türkiye gibi güçlü bir devlet olmasının önüne geçerek.”
    • “disrupting the layout of the cornerstones of a country like Egypt, the Middle East, by preventing the establishment of democracy, such as Turkey ahead of a strong state is.”
  • “Aksine ne zaman ki her şey süt liman olur, düzene girer işte o zaman batı’da telaş başlar”
    • “Contrary to what happens when everything that milk port, enters the work order, then begins to bustle in the West. I’ve seen the plans works” 
  • “Bir iddia da Mısır’daki darbe planının işbirlikçisinin israil olduğu yönünde.”
    • “Israel claims to be a collaborator in the plan to blow in the direction of Egypt.”
  • “Hatta sık sık görüştüklerini bir araya geldiklerini de duyduk”
    • “They often come together discussed I’ve heard” 

 

noam chomsky röportajı
Yeni Şafak Gazetesinde 27 Ağustos 2013 tarihinde yayımlanan “Arap Baharı gerçek ruhunu şimdi buldu” başlıklı Noam Chomsky söyleşisi

 

Burcu Bulut, kendisine yöneltilen eleştirilere “anlama bağlı kalarak genişletme tekniği”ni kullandığını belirterek “Söyleşi yapanlar çok iyi bilirler ki İngilizce söyleşiler anlama bağlı kalınarak genişletilebilir. Yani simultane tercüme havasında yazılmaz. Zaten öyle yazılsa, o zaman simultane tercüme yapan herkesin söyleşi yapıyor olması gerekirdi” şeklinde komik bir yanıt vermişti.

Ancak durum pek de Burcu Bulut’un aktardığı gibi değildi. Noam Chomsky’nin söylediği ifadelerin düzeltilmesi ya da dar kapsamlı genişletilmesi yerine söylemediği 3 cümle röportaj metnine eklenmişti.

Yeni Şafak Gazetesi gelen tepkiler üzerine 1 Eylül 2013 günü yaptığı açıklamada “Chomsky söyleşini yapan Burcu Bulut sadece üç cümleyi konunun akışına bağlı olarak kendisi eklemiştir. Ancak ekleme yapmanın doğru olmadığı da bir gerçektir” ifadelerini kullanmıştı. Yeni Şafak’ın orijinal röportajda yer almadığı hâlde Burcu Bulut tarafından eklendiğini teyit ettiği 3 cümle şu şekildeydi:

  • “Devrik Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi yanlılarından oluşan, demokrasi özlemi içinde hareket eden kitlesel bir direniş gördük”
  • “Özellikle İhvan sözcüsü El Baltagy’nin katledilen kızı Esma’nın dramı unutulacak gibi değil”
  • “Lübnan ve Tunus da topun ağzında”

Google Çeviri’nin Türkçe “sütliman” kelimesini İngilizce’de var olmayan “milk port” şeklinde tercüme ettiği metnini “bakın orijinali” diye savunan Yeni Şafak ise tutumunu bir süre sonra değiştirdi ve gerçekleri kabullenerek okuyucuları ile paylaştı. Tepkilerin sürmesinin ve ortaya çıkan gerçeklerin ardından Yeni Şafak Gazetesi 1 Eylül 2013 tarihinde yayınladığı “düzeltme ve özür” başlıklı aşağıdaki metinle Chomsky söyleşisindeki hatayı kabul ederek internet sitesinden kaldırmıştı:

“Yeni Şafak’ta, Burcu Bulut imzasıyla 27.08.2013 tarihinde yayınlanan Noam Chomsky söyleşisinin bazı bölümlerinde hatalar tespit edilmiştir. Gazetecilik ilkeleriyle bağdaşmayan bu hatalar için Sayın Chomsky ve okurlarımızdan özür dileriz. İlgili röportaj ise internet sitemizden kaldırılmıştır.”

Böylelikle, Burcu Bulut’un Noam Chomsky’nin ağzından çıkmışçasına kaleme aldığı Türkçe ifadelerin Google Çeviri yoluyla İngilizce’ye çevrildiği, Chomsky’e ait olmayan ifadelerin kendisine aitmişçesine röportajda yer aldığı kabullenilmiş oldu.

 

Skandalın ardından Yeni Şafak Gazetesi’ndeki “Chomsky, Didier Drogba hakkında ne düşünüyor?” başlıklı 6 Eylül 2013 tarihli yazısında Salih Tuna, Yeni Şafak’ın bu hatada kusurunun bulunmadığını belirterek “Beyhude kostaklanmasınlar, Yeni Şafak’ı itibarsızlaştırmak alayının boyunu aşar” ifadesini kullanmıştı.

Yeni Şafak’ı itibarsızlaştırmaya çalışanları pek uzakta aramaması gerek sanki…

 

Yorumunuzu yazınız...