Xsentius Adlı Türk Filozof Tarafından Yazılan Eski Bir Tapınak Yazıtı Sanılan Metin Aslında Max Ehrmann’ın Desiderata Adlı Şiirinin Türkçe Çevirisi

Yanlış İddia

Bugünkü konumuz, milattan önceki çağlara ait bir tapınak yazıtı sanılan; halbuki, 20. yüzyılda oluşturulan bir edebî eser.

Xsentius adlı bir filozof tarafından milâttan önce 9. yüzyılda bir tapınağa işlendiği iddia edilen “iyi niyet manifestosu” niteliğindeki edebî bir metnin sanal alemde paylaşıldığına şahit oluyoruz. Xsentius’un Türk olduğu da iddialar arasında.

“Xsentius adlı Türk filozofun tapınak yazıtı” notuyla paylaşılan metin şu şekilde:

“Gürültü patırtının ortasında sükûnetle dolaş, sessizliğin içinde huzur bulunduğunu unutma. Başka türlü davranmak açıkça gerekmediçe herkesle dost olmaya çalış. Sana bir kötülük yapıldığında verebileceğin en iyi karşılık unutmak olsun. Bağışla ve unut.

Ama kimseye teslim olma. İçten ol, telâşsız, kısa ve açık seçik konuş. Başkalarına da kulak ver. Aptal ve cahil oldukları zaman bile dinle onları; çünkü, dünyada herkesin bir öyküsü vardır.

Yalnız planlarının değil, başarılarının da tadını çıkarmaya çalış. İşin ne kadar küçük olursa olsun ilgilen; hayattaki dayanağın odur. Seveceğin bir işi seçersen yaşamında bir an bile çalışmış ve yorulmuş olmazsın.

İşini öyle seveceksin ki başarıların bedenini ve yüreğini güçlendirirken verdiklerinle de yepyeni hayatlar başlatmış olacaksın.

Olduğun gibi görün ve göründüğün gibi ol. Sevmediğin zaman sever gibi yapma. Çevrene önerilerde bulun ama hükmetme. İnsanları yargılarsan onları sevmeye zamanın kalmaz. Ve unutma ki, insanlığın yüzyıllardır öğrendikleri..kumsaldaki tek bir kum taneciğinden daha fazla değildir.

Bazı idealler o kadar değerlidir ki, o yolda mağlup olman bile bir zafer sayılır. Bu dünyada bırakacağın en büyük miras dürüstlüktür. Yılların geçmesine öfkelenme; gençliğe yakışan şeyleri gülümseyerek teslim et geçmişe.

Yapamayacağın şeylerin yapabileceklerini engellemesine izin verme. Rüzgârın yönünü değiştiremediğin zaman, yelkenlerini rüzgâra göre ayarla. Çünkü dünya, karşılaştığın fırtınalarla değil, gemiyi limana getirip getiremediğinle ilgilenir.

Ara sıra isyana yönelecek olsan da hatırla ki, evreni yargılamak imkânsızdır. Onun için kavgalarını sürdürürken bile kendi kendinle barış içinde ol.

Hatırlar mısın doğduğun zamanları; sen ağlarken herkes sevinçle gülüşüyordu. Öyle bir ömür geçir ki, herkes ağlasın öldüğünde, sen mutlulukla gülümse. Sabırlı, sevecen, erdemli ol. Eninde sonunda bütün servetin sensin.”

[Eski Bir Tapınak Yazıtı, Xsentius (İ.Ö 9. yüzyıl)]

Xsentius’un eski bir tapınak yazıtı olduğu iddiasıyla 20. yüzyıldan bir şiiri aktaran paylaşımlardan bazıları ise şöyle:

Xsentius Adlı Türk Filozof
Xsentius’un eski bir tapınak yazıtı olduğu iddiasıyla 20. yüzyıldan bir şiiri aktaran paylaşım
Eski Tapınak Yazıtı Xsentius
Xsentius’un eski bir tapınak yazıtı olduğu iddiasıyla 20. yüzyıldan bir şiiri aktaran paylaşım

Bahse konu metnin M.Ö. 9. yüzyıldan bir bayram kutlaması olduğunun da iddia edildiğini aktaralım…

Xsentius’un Tapınak Yazısı Sanılan Metin Aslında Max Ehrmann’ın Bir Şiiri

Sanılanın aksine M.Ö. 9. yüzyılda yaşayan Xsentius adlı Türk filozof mevcut değil. Ayrıca, var olmayan Xsentius’un bir tapınağa aktarıldığı şekilde bir metin işlediği de doğru değil.

Çünkü, Xsentius adlı Türk filozof tarafından M.Ö. 9. yüzyılda bir tapınağa işlendiği sanılan yazı, aslında 20. yüzyılda yazılmış bir şiir.

Xsentius’un tapınak yazıtı sanılan metin, ABD’li şair, yazar ve avukat Max Ehrmann’ın (1872-1945) 1920li yılların başında kaleme aldığı “Desiderata” adlı şiirinin Türkçemize çevirisi. Max Ehrmann şiirinin telifini 1927 yılında almış.

Latince “dilekler” ya da “arzu edilen şeyler” anlamına gelen “Desiderata” adlı şiirin İngilizce aslı şu şekilde:

DESİDERATA

Go placidly amid the noise and haste,
and remember what peace there may be in silence.
As far as possible, without surrender, be on good terms with all persons.
Speak your truth quietly and clearly; and listen to others,
even to the dull and ignorant; they too have their story.

Avoid loud and aggressive persons, they are vexations to the spirit.
If you compare yourself with others, you may become vain and bitter,
for always there will be greater and lesser persons than yourself.
Enjoy your achievements as well as your plans.

Keep interested in your own career, however humble;
it is a real possession in the changing fortunes of time.
Exercise caution in your business affairs,
for the world is full of trickery.
But let this not blind you to what virtue there is;
many persons strive for high ideals,
and everywhere life is full of heroism.

Be yourself. Especially do not feign affection.
Neither be cynical about love;
for in the face of all aridity and disenchantment
it is as perennial as the grass.
Take kindly the counsel of the years,
gracefully surrendering the things of youth.
Nurture strength of spirit to shield you in sudden misfortune.
But do not distress yourself with dark imaginings.
Many fears are born of fatigue and loneliness.

Beyond a wholesome discipline, be gentle with yourself.
You are a child of the universe no less than the trees and the stars;
you have a right to be here. And whether or not it is clear to you,
no doubt the universe is unfolding as it should.

Therefore be at peace with God, whatever you conceive Him to be.
And whatever your labors and aspirations,
in the noisy confusion of life, keep peace with your soul.
With all its sham, drudgery and broken dreams,
it is still a beautiful world.
Be cheerful. Strive to be happy.

Şiirin sosyal medyada ve bazı şiir sitelerinde paylaşılan Türkçe çevirisi ise şu şekilde:

Gürültü ve telaşın ortasında sükûnetle dolaş,
Sessizlikte huzur bulduğunu unutma.
Mümkün olduğunca herkesle dost olmaya çalış,
Ama kimseye teslim olma.
Telaşsız, açık seçik konuş
Ve başkalarına da kulak ver,
Aptal ve cahil oldukları zaman bile dinle onları;
Çünkü dünyada herkesin bir hikayesi vardır.

Gürültücü ve saldırgan olanlardan sakın,
Onlar, ruhuna eziyet ederler.
Kendini başkalarıyla karşılaştırdığında,
Anlamsız ve buruk hissedebilirsin,
Çünkü daima senden daha değerli veya değersizler olacaktır.
Yalnız planlarının değil, başarılarının da tadını çıkar.

İşinle, ne kadar küçük olursa olsun, ilgilen;
Zamanla değişen kaderinin yegane dayanağıdır o.
İş hayatında temkinli ol,
Çünkü dünya düzenbazlarla dolu.
Ama bu seni kör etmesin, çünkü pek çok erdem de var;
Pek çok insan yüksek idealler peşinde
Ve hayat her yerde kahramanlıkla dolu.

Olduğun gibi görün. Özellikle sevmediğin zaman sever gibi yapma,
Aşka burun kıvırma sakın,
O, inançsızlık çölünde bir vahadır.Tanrı
Yılların geçmesine öfkelenme,
Gençliğe yakışan şeyleri gülümseyerek teslim et geçmişe.
Ruhunu besle ki, kaderin kötü bir tecellisine karşı sana kalkan olsun.
Ama kötümserlikle kendine eziyet etme,
Pek çok korku yorgunluk ve yalnızlıktan doğar.

Tam bir disiplinin ötesinde,
Kendine iyi davran.
Sen de kainatın bir çocuğusun,
En az ağaçlar ve yıldızlar kadar,
Burada olmaya hakkın var.
Ve farkında olsan da, olmasan da
Kainat tekamül ediyor, olması gerektiği gibi.

Öyleyse, sence Tanrı her ne ise,
O’nunla barışık ol.
Bu hayat karmaşasının içinde,
Mücadeleni sürdürürken,
Kendinle barış içinde ol.
Görmeye çalış ki,
Bütün pisliğine ve kalleşliğine rağmen
Dünya yine de güzeldir.
Neşeli ol ve mutlu olmaya çalış.

Desiderata hakkındaki tek efsane, M.Ö. 9. yüzyılda bir Türk filozof tarafından yazıldığı değil. Desiderata’nın 1692 yılında Aziz Paul Kilisesi’nde görev yapan adı bilinmeyen bir rahip tarafından yazıldığı ve 200 yıl kadar önce Baltimore’da bir kilisede keşfedildiğine dair bir hurafe de daha önce dile getirilmiş.

Xsentius’un Tapınak Yazıtı İddiasını Gerçek Sanarak Paylaşan Yazarlar

Nevval Sevindi, 16 Nisan 2019 tarihli sosyal medya paylaşımında “İ.Ö. IX. yüzyılda bir tapınak yazıtı … (Xsentius)” notuyla aktardığı metnin Max Ehrmann’a ait şiirin Türkçemize çevirisi olduğunu gözden kaçırmış.

Xsentius'un Tapınak Yazıtı
Nevval Sevindi’nin Xsentius’un eski bir tapınak yazıtı olduğu iddiasıyla 20. yüzyıldan bir şiiri aktardığı paylaşım

Necati Doğru ise Sözcü’deki “2917 yıl önceki bayram kutlaması!” olduğu iddiasıyla aynı başlıklı 1 Eylül 2017 tarihli yazısı ile “Bayram günü mızrağın ucu dışarı çıktı!” başlıklı 5 Haziran 2019 tarihli yazısında Max Ehrmann’ın dizelerini eski bir tapınak yazısı gibi okurlarına sunmuş:

“Milattan 900 yıl önce yani bundan 2917 yıl evvel insanlar Anadolu’nun bir şehrinde bir tapınağa aşağıdaki yazıyı asarlar. Sıraya girip okurlar sonra birbirlerine sarılır bayramlarını kutlarlardı.”

Fatih Altaylı da Hürriyet’teki “2903 yıl öncesinden bir bayram kutlaması” başlıklı 27 Eylül 2003 tarihli yazısında bahse konu metnin çağlar öncesinden bir bayram kutlaması metni olduğunu öne sürmüş:

“Milat’tan 900 yıl önce yani bundan 2903 yıl evvel insanlar bir tapınağa aşağıdaki yazıyı asarlar.Sıraya girip okurlar… Birbirlerine sarılırlar… Bayramlarını kutlarlardı.İşte o yazı: …”

Bu yanlış bilgiyi köşelerinde aktaran diğer yazarlardan tespit edebildiklerimiz ise şöyle sıralanıyor:

Gazete Gerçek’teki “Herkesin anlatacak bir öyküsü var” başlıklı (29 Haziran 2020) yazısında Ayşegül Aslahan Topal, Max Ehrmann’ın şiirini düzyazı şeklinde bir kaynak atfı yapmadan aşırmış.

 

 

3 Yorumlar

  1. Ece Çınar Reply

    Özgür Bacaksız da, Yaşamak Sakinlik İster isimlik kitabında aynı hataya düşmüş

  2. Her kim nezaman yazdıysa yüreğine ve kalemine sağlık. Önemli olan verdiği mesaj. Ben 2000,li yıllarda okumuştum,hayatımın yönünü değiştirdi diyebilirim. Yazarına minnettarım.Yayınlayan kisilerede.İnsanlık yararına kim bir taşı taşın üzerine koyuyorsa Allah razı olsun.

  3. Hasan BUDAK Reply

    Bu dizeleri yıllar önce duymuş ve hayran olmuştum. Sonra da epeyce bir “Xsentius neresi” diye epeyce bir aramış ve tabi ki bulamamıştım. Araştırmayı yapanın eline ve emeğine sağlık

Yorumunuzu yazınız...