Uygur Halk Ozanı Abdurehim Heyit’in Çin’de Zorla Tutulduğu Kampta / Hapishanede Öldüğü İddiası Doğru Değil

Uygur halk ozanı Abdurehim Heyit’in Çin’de 2 yıldır tutulduğu kampta hayatını kaybettiği iddiasının doğruluk payı bulunmamaktadır. 2017 yılından bu yana Çin’de hapis yattığı ve toplama kampında bulunduğu belirtilen Abdurehim Heyit hapishanede işkence ile ölmemiştir. Çin Halk Cumhuriyeti tarafından yayınlanan video kaydında öldüğü öne sürülen Abdurehim Heyit’in hayatta olduğu ortaya koyulmuştu.

Yanlış İddia

 

Çin’in Doğu Türkistan’da uyguladığı mezalime ilişkin daha önce bir yazı kaleme almıştık. Hatta, bu konuda kaleme aldığı köşe yazısında intihal yapan bir akademisyeni de tespit etmiştik. Bu defa, Çin’in zulmüne ilişkin aktarılan detaylar arasında bir yanlış bilgilendirmenin yol açtığı asılsız bir iddiayı konu edineceğiz.

Çin Halk Cumhuriyeti’nin Doğu Türkistan’daki etnik Türk asıllı Müslüman halka ve onların yerli kültürlerine yönelik yürüttüğü baskı ve zulüm politikaları geç de olsa ülkemiz gündemine girmeyi başardı. Ancak, Çin’in baskı ve zulüm uygulamalarına karşı tepki gösterilirken, bazı yanlış bilgi ve iddialar da gündeme karıştı. Toplam nüfusu 21,82 milyon olan Doğu Türkistan’da 30 milyon Uygur’un toplama kamplarına kapatıldığı gibi afaki iddialar ortaya saçılmıştı.

Doğruluk payı bulunmayan ve Bünyamin Aksungur tarafından yayılan bir diğer iddia ise Uygurlar’ın ünlü sanatçısı, Dutar’ın kralı olarak adlandırılan Abdurehim Heyit’in Nisan 2017’de Urumçi’de tutuklanmasının ve ve 8 yıl hapse mahkum edilmesinin ardından sevk edildiği Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki bir hapishanede işkence ile öldürüldüğüydü.

Ancak, Abdurehim Heyit Çin’de kampta işkence ile öldürüldüğü teyit edilmeden “milli şehit” ilân edilse de; Dışişleri Bakanlığı, Anadolu Ajansı, siyasetçiler, kanaat önderleri, köşe yazarları, basın mensupları, sosyal medya kullanıcıları gibi toplumun birçok kesminin inandığı bu iddia aslında asılsızdı.

Çin Halk Cumhuriyeti Abdurehim Heyit’in ölmediğini açıklayarak iddiaları yalanlamıştı. Çin’in devlet radyosu CRI’nın Türkçe dil servisi tarafından öldüğü öne sürülen Uygur halk ozanı Abdurrehim Heyit’in ‘yaşadığının kanıtı’ vurgusuyla 25 saniyelik bir video yayımlandı. “Abdurrehim Heyit ölmedi, Türkiye Dışişleri’nin #Xinjiang iddiaları asılsız. Abdurrehim Heyit’in sağlık durumunun iyi olduğu açıklandı” notuyla paylaşılan bu video kaydında Abdurehim Heyit’in “Adım Abdurehim Heyit, bugün 10 Şubat 2019, ulusal yasaları ihlal ettiğim iddiasıyla soruşturma sürecindeyim. Şu an sağlığım iyi. Hiçbir şekilde kötü muameleye maruz kalmadım” şeklinde ifade kullandığı görülmüştür.

 

Uygur halk ozanı Abdurehim Heyit'in Çin'de hapishanede hayatını kaybetmediğine ilişkin CRI Türkçe'nin paylaşımı
Uygur halk ozanı Abdurehim Heyit’in Çin’de hapishanede hayatını kaybetmediğine ilişkin CRI Türkçe’nin paylaşımı

 

 

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, “Böyle bir ortamda, bir bestesi yüzünden 8 yıl hapse mahkum edilen değerli halk ozanı Abdurrehim Heyit’in hapishanedeki ikinci yılında vefat ettiği haberini derin teessürle öğrendik” diyerek Çin Halk Cumhuriyeti’ni kınayan bir yazılı açıklama yapmıştı. Çin Halk Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği de iddiaları reddederek internet sitesinden yaptığı açıklamada, “Türkiye Dışişleri Bakanlığı sözcüsünün ilgili açıklamaları tamamen gerçek dışıdır. Çin tarafı buna şiddetle karşı çıkmaktadırifadelerini kullanmıştı.

Abdurehim Heyit’in işkence ile Çin hapishanelerinde şehit edildiği iddiasının asılsız olduğunun ortaya çıkmasının ardından Çin Halk Cumhuriyeti bazı sosyal medya kullanıcıları tarafından manipülasyonla suçlanarak, öncelikle Abdurehim Heyit için öldü tepkisini oluşturup, sonra da tepki gösterenleri yalancı çıkarmakla itham edilmişti. Aydınlık Gazetesi gibi Doğu Türkistan’da yaşanan insanlık trajedisi karşısında Çin tarafını tutan yayınlarda ise Abdurehim Heyit’in öldürüldüğü iddialarını paylaşan kişiler “CIA yalancısı” olarak nitelenmişti.

 

Doğu Türkistan'da Çin Zulmü
Çin’in Doğu Türkistan’da Zulüm Uyguladığı Toplama Kamplarından Ünlü Bir Kare

 

Abdurehim Heyit’in Çin’de Hapishanede Yaşamını Yitirdiğini İddia Ederek Hataya Düşen Yazarlar

Nuri Gürgür’ün Türk Ocakları’nın internet sitesindeki “Şehidimiz Abdurehim Heyit” 9 Şubat 2019 tarihindeki yazısından:

"Aziz şehidimiz Abdurehim Heyit’i rahmetle, hürmetle, muhabbetle anıyorum."

Daha sonra Nuri Gürgür, “Abdurehim HEYİT Konusu Çin’in Dezenformasyon Politikasının İfşasına Vesile Oldu” başlıklı 12 Şubat 2019 tarihli yazısında işin aslını aktarmıştı:

"Çin yönetiminin iki yıl önce Türkçe şiir okuduğu suçlamasıyla tutuklayıp 8 yıl hapis cezası verdiği ve toplama kamplarından birine koyduğu Abdurehim Heyit’in şehit olduğu haberinin doğru olmadığı, bir Çin televizyonunda yayınlanan 26 saniyelik canlı görüntüsüyle dünyaya duyuruldu."

Metin Acıpayam’ın MaraşGündem’deki 11 Şubat 2019 tarihli “​​​​​​​12 Şubat’tan Abdurehim Heyit’e Değişmeyen Yazgı” başlıklı yazısından:

"Sözlerin, kelimelerin, şiirin susmaması adına; büyük ozanımız eğer öldürüldü ise bunun hesabı Çin’den sorulmalı, yok öldürülmediyse özgürlüğü için bürokratik hamle başlatılmalı."

Merhabahaber.com’daki “Bu dünyadan bir Heyit geldi geçti!” başlıklı 10 Şubat 2019 tarihli yazısıyla İbrahim Büyükeken:

"Uygur Türklerinin ozanı Abdurrehim Heyit 2 yıldır esir tutulduğu Çin’in kara zindanlarında işkence ile şehit edildi…"

İttifak Gazetesi’ndeki “Abdurehim Heyit: Meni unutmangiz!” başlıklı 10 Şubat 2019 tarihli yazısıyla İbrahim Ethem Gören:

 "Türk illerinin ozanı Abdurehim Heyit'in şehadeti kutlu olsun."

“Abdurehim Heyit öldü” iddiası aslında siyasetin, basının, akademik camianın, sivil toplumun iddiaları teyit etmeden paylaşmaması gerekliliğini ortaya koyan iyi bir örnek oldu.

Abdurehim Heyit gibi bir değer hayatta olsun da, asılsız çıkan onun öldürüldüğüne dair iddialar olsun…

 

Yorumunuzu yazınız...