Turks ve Caicos Adalarının Fese Benzeyen Kaktüsten Esinlenerek Türk Olarak Adlandırıldığı İddiası Doğru Değil

Turks ve Caicos Adalarının adının adada yetişen endemik bir kaktüs üzerindeki kırmızı çiçeğin Türkler tarafından kullanılan fese benzemesi nedeniyle adaya Türk isminin verildiği iddiası asılsızdır.

 

Karayipler’deki Turks ve Caicos Adaları isminde geçen “Türk” ile dikkatimizi cezbeden bir ada ülkesi. Sığ suyla çevrili 42 mercan adası içerisinde “Grand Turk” yani “Büyük Türk” adlı bir ada da bulunmaktadır. Böyle bir adlandırma karşısında hemen bir şehir efsanesi türer: “Turks ve Caicos Adalarının adının adada yetişen endemik bir kaktüs üzerindeki kırmızı çiçeğin Türkler tarafından kullanılan fese benzemesi nedeniyle adaya bu ismin verildiği iddiası.

 

Turks ve Caicos Adalarının Fese Benzeyen Kaktüsten Esinlenerek Türk Olarak Adlandırıldığını Öne Süren Paylaşım
Turks ve Caicos Adalarının Fese Benzeyen Kaktüsten Esinlenerek Türk Olarak Adlandırıldığını Öne Süren Paylaşım

 

Bu iddia, içerdiği anakronizm ve tarihi gerçekler nedeniyle asılsızdır.

Sebepleri şöyle sıralayalım:

  • Turks ve Caicos Adalarında  melocactus intortus adlı başında kırmızı fese benzer bir bölüm bulunan kaktüs bitkisinin yetiştiği bilinmektedir. Hatta ülkenin bayrağında bu kaktüs yer almaktadır.
  • 1492’de Kristof Kolomb adaya ayak basar. İspanyolların bu ziyareti öncesinde adada Taino ve Lucayan yerlileri yaşamaktadır.
  • Ada takımına “Türk” şeklinde isimlendirmenin ilk yapıldığı yıl tam olarak belirli değildir. Ancak, İspanyolların işgalinin ardından bu şekilde bir adlandırma yapıldığı bilinmektedir.
  • Osmanlı’da fesin tarihi incelendiğinde, II. Mahmut dönemi öncesinde kullanımına rastlanmaz. Haliyle, fes üzerinden 15. ve 16. yüzyılda Türkler hakkında bir benzetme yapıldığı iddiası da gerçeği yansıtmamaktadır. 1829-1925 yılları arasında Osmanlı tarafından kullanımı öncesinde, özellikle 15. yüzyılda fes, Türkleri sembolize eden bir unsur değildi.
  • Fes şeklinde baş kısma sahip kaktüs üzerinden ada takımının ana adasına Grand Turk, yani Büyük Türk şeklinde bir isimlendirme yapılmış olma ihtimali zayıftır.
  • Adaların “Türk” şeklinde adlandırılmasına dair bir diğer iddia da, 17. ve 18. yüzyıllarda bu adalara sığınan Osmanlı’ya bağlı korsanlar nedeniyle “korsan adaları” çağrışımıyla “Türk adaları” olarak adlandırıldığı yönündedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun özellikle Akdeniz’deki hakimiyetinin ardından Türk korsanların Avrupa ile Amerika kıtaları arasında seyahat eden gemileri avlayarak ganimet elde etmek için bu ada takımına sığınan ya da adaları üs olarak kullanan korsanlar hakkında uyarıda bulunmak için bu yönde bir adlandırma yapılmış olması daha olasıdır. Kaktüs üzerinden bir adaya “Büyük Türk”, ada takımına da “Türk” adaları isimlendirmesinin yapılmış olma ihtimaline göre, korsanların etkisiyle böyle bir isimlendirme yapılmış olması daha makul görünmektedir.

 

Turks and Caicos Adalarında Yetişen Fesli Kaktüs
Turks ve Caicos Adalarının Fese Benzeyen Kaktüsten Esinlenerek Türk Olarak Adlandırıldığı İddiasına Mesnet Teşkil Eden Kaktüs

 

Turks ve Caicos Adaları resmi turizm sayfasında ve Brittanica Ansiklopedisinde adanın isimlendirmesinin kaktüs üzerindeki fese benzer kırmızı bölümün Türkleri çağrıştırması nedeniyle yapıldığı iddia edilse de, Turks ve Caicos Adaları’nın resmi internet sitesinde ülkenin adındaki Türk’ün kaktüs-fes-Türk çağrışımından gelmediği, adalar çevresine sığınan Türk korsanlar hakkında uyarıda bulunmak amacıyla böyle bir adlandırma yapıldığı belirtilmektedir.

Bahse konu sitedeki (İngilizce) ifadeler tam olarak şu şekildedir: “In previous days, “Turk” was simply a common synonym for pirate, and Caicos is derived from the Taino term Cayo Hico, which means “archipelago” or “island chain”. The “Turks” part of our country name is not derived from the endemic Turks Head Cacti.

Ayrıca, 1869 yılında İngilizler tarafından değiştirilen Turks ve Caicos Adaları bayrağında ay ve yıldızın bulunduğunu, isimlendirmenin bir kaktüsten daha büyük boyutlu unsurlar içerdiğini belirtmek gerek.

 

Turks ve Ciacos Adalarının Bayrağında Fesli Kaktüs Yer Almaktadır

 

Turks ve Caicos Adalarının İsminin Festen Hareketle Belirlendiğini İddia Edenler

Turks ve Caicos Adaları’nın ismindeki Türk’ün kökenine dair hatalı bilgi paylaşan fazla sayıda köşe yazarına rastlayamadık.

Konu hakkında Neva Çiftçioğlu Banes’in Habertürk Gazetesinde 11 Temmuz 2016 tarihinde yayınlanan “Atlas Okyanusu’nun ortasında 6 Türk!” başlıklı yazısında doğru şekilde bilgi aktardığını görüyoruz.

Sami Kohen’in Milliyet Gazetesindeki “Karayipler’de bir Türk adası!” başlıklı 28 Mart 2008 tarihli yazısında konu hakkında doğru ve yanlış bilgiyi bir arada sunduğunu görüyoruz:

"“Geçmişte İngilizler bu adaya hakim olduğu zaman, bu ismi kaktüslerin üst kısmının bir ‘Türk kafası’na (‘Turkish head’) benzediği için vermişler.” “Türk kafası” dediği şey, Osmanlı döneminde giyilen festir! ... İngilizler 1700’lerde bu ada ile ilgilenip egemenliklerini kurarken, kaktüs başını Osmanlı fesine (veya sarığa) benzetip bu adaya Grand Turk ismini vermişler. Bu adın kökeni konusunda bu en yaygın görüşün dışında, bir başka varsayımdan da söz ediliyor: O da, bu adanın 17 ve 18’inci yüzyıllarda, korsanların uğrak yeri olmasıyla ilgili. Rivayete göre, buraya sığınanlar arasında Osmanlı-Türk korsanlar da varmış... "

Orhan Kural’ın 29 Eylül 2016’da Gezimanya’da yayınlanan “Turks and Caicos Adaları Ne Kadar Türk” başlıklı yazısında bu hatalı iddiaya yer verdiğini görüyoruz.

 

turks ve caicos adaları

3 Yorumlar

  1. Türk fesine değil, Türk sarığına benzetilmiştir adaya özgü kaktüs bitkisi. Adlandırma da bu nedenle yapılmıştır.

    • malumatfurus Reply

      Ada devletinin resmi sitesinde paylaşılan açıklamaya göre iddianız yanlış.

  2. Akşemsettin’in fatih’e dediği:garbın hilali(hilalin şovalyeleri teşkilatı) yıldızını(fatih) bekler.
    Bu teşkilat;
    osmanlı içindeki bir kurum değildir,osmanlı devletinden bağımsızdır.
    grandtürk adasını üsleri haline getirmiştir.
    Barbaros hayrettin paşa da bu teşkilata girmiştir.
    teşkilatın sembolü içiçe geçmiş 3 hilaldir.
    fransa kralı 2.henrinin kullandığı sembol ve barbarosun türbesinde bulunan içiçe geçmiş 3 hilal birebir aynıdır.

Yorumunuzu yazınız...