World Population Review Tarafından 2022 Yılı Sonu İtibarıyla Açıklanan Verilere Göre Türkiye’nin IQ Ortalamasının 89’a Gerilediği ve Türkiye’nin Sıralamada 100 ülke Arasında 48. Olduğu İddiası Gerçeği Yansıtmıyor

Yanlış İddia

 

Bazı haber siteleri ve sosyal medya profilleri Türkiye’nin ortalama IQ seviyesinin 90’dan 89’a gerilediği iddiasını dolaşıma sokmuş.

Bu yöndeki aktarım örnekleri şöyle sunulabilir:

 

Haber & İbrahim Haskoloğlu:

“Türkiye’nin ortalama zeka seviyesi (IQ) 90’dan 89’a düştü ve 100 ülke arasından 48’nci sıraya geriledi.

*89 IQ zeka geriliğinin sınırı olarak biliniyor.”

 

Yeniçağ:

“Türkiye ortalama zeka seviyesi en düşük seviyeye geriledi

89, IQ de en düşük seviye. Türkiye 100 ülke arasından IQ sıralamasında 48’nci sıraya geriledi. 90 olan IQ ortalaması 89’a düştü. Ama üzülmeyin bizden daha geriler var.”

“4 yıl aradan sonra World Population Review’in dünya ülkelerinin zeka puanı (IQ) sıralamasını yayınlandı.”

 

Gazete Duvar:

“World Population Review, ülkelerin 2022 yılı IQ ortalamalarını açıkladı. Türkiye’nin IQ oranı, önceki yıla göre 1 puan düştü.”

 

Alıntılanan aktarımların aksine, World Population Review tarafından yayımlanan son verilerde Türkiye’nin ortalama IQ verisi 89 değil 86,80 olarak sunulmuş.

Ayrıca, bahsi geçen IQ verisi güncel değil ve derleme metodolojisi tartışmalı.

İlaveten, son PISA test sonuçları dikkate alındığında Türkiye’de IQ artışı yaşandığını işaret eden çalışmalar da mevcut.

 

IQ, “Intelligence Quotient” tanımının kısaltmasıdır.

IQ, zekâyı ölçme amaçlı birkaç farklı standartlaştırılmış testlerden çıkarılan değer olarak tanımlanıyor.

IQ’nun zekâyı ölçmek adına tek yöntem olmadığını not etmekte fayda var.

Ayrıca, farklı ülkelerin ortalama genel zekâ seviyesini ölçmek için yeknesak şekilde kullanılan bir test bulunmuyor.

Ülkelerin ortalama zekâ seviyelerine dair veriler aslında farklı kaynaklardan bir derlemeyi ve tahmini yansıtıyor.

Bu nedenle, ülkelerin zekâ seviyesine dair çalışmaların sonuçlarının tartışmalı, metodolojinin hatalı, kullanılan verilerin eski tarihli ve kısıtlı, motivasyonunun manipülatif olması kuvvetle muhtemel.

 

World Population Review adlı internet sitesinin farklı raporlardan derlediği verilerle oluşturduğu en zeki ülke listesi, ‘en yüksek IQ’lu ülkeler sıralamasını içeriyor.

2023 yılı başında yayımlanan veride Türkiye 86,80 IQ ile 199 ülke arasında 77. sırada yer alıyor. Türkiye, 2020 ve 2021 yıllarında 90 IQ ile 184 ülke içinde 64. sırada bulunuyordu (106,48 IQ puanı ile Japonya’nın ilk sırada, Tayvan’ın 106,47 ile 2., Singapur’un 105,89 ile 3. sırada yer aldığı listede son sırada yer alan ülkeler ortalama 40 IQ ile Nepal, Liberya ve Sierra Leone olmuş).

Yani, adı geçen internet sitesindeki listede Türkiye’nin IQ’su önceki yıllara göre yaklaşık 3,2 puan düşerek 86,8’e gerilemiş.

 

ulkelerin-ortalama-iq-seviyesi-2023

 

Ancak, Türkiye’nin ortalama IQ seviyesinin hesaplanmasında kullanılan veriler güncel değil. Ayrıca, baz alınan akademik çalışmanın metodolojisi de tartışmalı.

Ulster Enstitüsü’nden Richard Lynn ve David Becker’ın 2019 yılında yaptığı çalışma Türkiye’nin ortalama IQ’sunu 86,8 olarak hesaplamıştı (Adı geçen yazarlar, The Intelligence of Nations adlı kitaplarında Türkiye gibi yoğun sığınmacı akımlarıyla karşılaşan ülkelerde ortalama IQ düşüşünün gözlemlendiği de vurgulanmış).

Söz konusu kitapta Türkiye’nin IQ seviyesinin hesaplanmasında kullanılan veriler şöyle aktarılmış:

“Turkey (TUR) The Turkish SPM-data provided by Duzen et al. (2008, Table 12.5) were averaged by us to a mean raw score of 29.71. The sample had a mean age of 10.50y, so the score is at the 24.40th GBR-P and equivalent to an uncor. IQ of 89.60, reduced by 2.94 for FEcorrection to a cor. IQ of 86.66. Results from PISA-2003 to 2015, TIMSS-1999, 2007, 2011 and 2015, and PIRLS-2001 were converted into a SAS-IQ of 86.94. The final national IQ is 86.80”

2019 yılında yapılan bu hesaplamada 1938 yılında İngiltere’de John Carlyle Raven tarafından geliştirilen, farklı dil ve kültür seviyelerindeki insanların muhakeme – mantıklı düşünme yeteneğini ölçen, genel kabul gören “Standart Progresif Matrisler” (“Standard Progressive Matrices” (SPM)) adlı test sonuçları ile “Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı” (PISA), “Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması” (TIMSS ), “Uluslararası Okuma Becerilerinde Gelişim Projesi” (PIRLS) sonuçları kullanılmış (Diğer ülkeler için de Worlddata.info, Brainstats.com ve Richard Lynn ve Tatu Vanhanen’in “Intelligence and the Wealth and Poverty of Nations” adlı kitabından verilerden istifade edilmiş).

SPM verisi, N. Ekrem Duzen, Nail Sahin, John Raven ve C. Jean Raven’ın 2008 yılında yayımladıkları “The Standard Progressive Matrices in Turkey” başlıklı makaleleri, 1993 yılında derlenen veriyi içermektedir (Duzen, N. E., Sahin, N., Raven, J., & Raven, C. J. (2008). The Classic Form of the Standard Progressive Matrices in Turkey. In J. Raven & J. C. Raven (Eds), Uses and abuses of intelligence. Studies advancing Spearman’s and Raven’s quest for non-arbitrary metrics. Unionville, NY: Royal Fireworks Press).

Endeks hesaplamasında Türkiye’nin son PISA, TIMSS ve PIRLS skorları da kullanılmamış (Türkiye’nin PISA, TIMSS ve PIRLS gibi uluslararası öğrenci başarı araştırmalarındaki performansına değindiğimiz yazımıza göz atabilirsiniz).

Söz konusu sayfada, baz alınan Richard Lynn’in çalışmalarında kullandığı metodoloji hakkında şu uyarıya yer verilmiş:

“It bears mentioning that Lynn’s studies, while comprehensive, tend to spark considerable debate. Some researchers dispute the techniques Lynn employs to calculate estimates when hard data is lacking. Others claim Lynn, an unabashed eugenicist, misinterprets his data to support conclusions that are both scientifically inaccurate and supportive of white supremacy.”

“Lynn’in çalışmalarının kapsamlı olmakla birlikte önemli tartışmalara yol açma eğiliminde olduğunu belirtmekte fayda var. Bazı araştırmacılar, Lynn’in somut veriler eksik olduğunda tahminleri hesaplamak için kullandığı teknikleri tartışıyor. Diğerleri, utanmaz bir öjeni uzmanı olan Lynn’in, hem bilimsel olarak yanlış hem de beyaz üstünlüğünü destekleyen sonuçları desteklemek için verilerini yanlış yorumladığını iddia ediyor.”

Ülkelerin ortalama IQ seviyesine dair sıklıkla atıf yapılan diğer çalışmalara da değinecek olursak…

Richard Lynn ve Tatu Vanhanen’in 2012 yılında çıkan “Intelligence – A Unifying Construct for the Social Sciences” adlı kitabında Türkiye’nin ortalama IQ seviyesi 89,4 olarak aktarılmış.

 

avrupa iq

 

Adı geçen yazarların 2008 yılında çıkan “Intelligence and the Wealth and Poverty of Nations” başlıklı çalışmalarında Türkiye’nin ortalama IQ’sunun 90 olduğu belirtilmiş. Richard Lynn ve Tatu Vanhanen’in 2002 yılında çıkan “IQ and the Wealth of Nations” adlı kitabında (zekâ testlerinin sonuçları ile emsal yahut komşu ülkelerin IQ ortalamaları üzerine inşa edilerek) Türkiye’nin ortalama IQ’sunun 90 olduğu hesaplanmış (90 IQ ile Türkiye 81 ülke içinde 39. sırada yer almış).

 

 

ulkelerin-ortalama-iqsu-2006
Ülkelerin ortalama IQ’ları (Lynn & Vanhanen – 2006)
Harita: Wikipedia

 

Richard-Lynn-Tatu-Vanhanen-iq

 

Richard Lynn, Caner Sakar ve Helen Cheng tarafından 2015 yılında yayımlanan ve Türkiye’deki bölgesel zeka seviyesi, gelir ve sosyal farklılıklarını inceleyen “Regional differences in intelligence, income and other socio-economic variables in Turkey” (Intelligence. 50: 144-149) başlıklı makalede ise Birleşik Krallık’ın sonuçlarını temel alan bir puanlama geliştirilmiş. Bahsi geçen çalışmada 2015 PISA skorunun da dahil ettiği hesaplamada, Birleşik Krallık’ın ortalama 502 olan PISA değeri 100 IQ olarak ele alınmış (British IQ) ve Türkiye’nin ortalama IQ’su 94 olarak hesaplanmış.

 

turkiye-bolgeleri-iq-seviyesi

turkiye-bolgeler-iq

turkiye iq

 

Türkiye’nin 89 IQ ile 110 ülke arasında 51. sırada bulunduğu Worlddata.info‘da yayımlanan ortalama IQ verisi de, Richard Lynn ve Tatu Vanhanen’in “IQ and the Wealth of Nations” adlı kitabının yanı sıra “Heiner Rindermann (2007), Khaleefa & Lynn (2008), Ahmad, Khanum and Riaz (2008), Lynn, Abdalla & Al-Shahomee (2008), Lynn & Meisenberg (2010)” gibi akademik çalışmaların yanı sıra 2003, 2006 ve 2009 PISA sonuçlarından derlenmiş.

Brainstats da Richard Lynn ve Tatu Vanhanen’in akademik çalışmalarına atıf yaptığı derlemede Türkiye’nin ortalama IQ’sunu 90 olarak aktarmış.

 

Kapak görseli: Freepik / jcomp

 

2 Yorumlar

  1. Faruk Bildirici Reply

    Merhaba, önceki yıllarda IQ seviyesi 90, 2023 başlarında IQ seviyesi 86,80 ise nasıl oluyor da IQ seviyesi yaklaşım 1 puan gerilemiş oluyor? Gerileme 3 puandan fazla olmuyor mu? İyi çalışmalar…

    • malumatfurusorg Reply

      yıllara sari düşüş, 1 puan yerine 3,2 puan olarak düzeltildi. sehven olmuş. çok teşekkürler düzeltme için.

Yorumunuzu yazınız...