Sözcü Gazetesi Yazarı Emin Çölaşan Sayıştay’ın Savcılığa Başvuru Yapma Hakkının Elinden Alındığını Öne Sürerek Hataya Düşmüş
Sözcü Gazetesi yazarı Emin Çölaşan 6 Şubat 2020 tarihli “Sayıştay rezaleti!” başlıklı köşe yazısında Sayıştay’ın savcılığa başvuru hakkının elinden alındığını ileri sürerek okurlarıyla hatalı bilgi paylaşmış:
"Yolsuzluk ve usulsüzlük belgelendiğinde, Satıştay Başkanlığı'nın doğrudan savcılığa başvuruda bulunma yetkisi vardı. O yetki de bu iktidar döneminde (her nedense!) kaldırıldı. ... Böylece ortaya çıkarılan bütün pislikler Meclis'in tozlu raflarında ebedi uygularını uyumaya terk ediliyor!"
Emin Çölaşan’ın Sözcü Gazetesindeki 6 Şubat 2020 tarihli “Sayıştay rezaleti!” başlıklı köşe yazısı
Ancak, Emin Çölaşan’ın Sayıştay’ın savcılığa suç duyurusunda bulunma yetkisinin bulunmadığı iddiasının doğruluk payı bulunmuyor.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, ceza kanunu hükümlerine göre suç teşkil eden eylemlere ilişkin suç duyurusunu bahse konu suçla alakası olmayan herhangi bir kişi ya da kurum gerçekleştirebilir. Suç teşkil eden hususlara ilişkin savcılıklara suç duyurusunda (ihbarında) bulunma hakkı hiçbir kurum ya da kişinin elinden alınamaz.
Sayıştay özelinde değerlendirme yapacak olursak; 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’ndaki “suç teşkil eden fiiller” hakkındaki 78. maddede Sayıştay’a suç duyurusu yetki ve sorumluluğu yüklenmiştir.
Anılan maddede denetim ve incelemeler sırasında ceza kanunlarına göre suç teşkil eden fiil tespiti durumunda suç duyurusunda bulunulması yöntemi ve süreci şöyle aktarılmıştır:
“Denetim ve incelemeler sırasında suç teşkil eden bir fiile rastlandığı takdirde, ilgili denetçi tarafından derhal deliller tespit edilerek durum Sayıştay Başkanlığına bildirilir. Sayıştay Başkanının görevlendireceği dairece onbeş gün içinde yapılacak inceleme sonucunda toplanan ilk delillerin kamu davası açılmasını gerektirecek nitelikte görülmesi halinde, gereği yerine getirilmek üzere dosya sorumluların bağlı olduğu kamu idaresine veya suçun niteliğine göre doğrudan soruşturma yapılmak üzere Cumhuriyet savcılığına gönderilmesi için Sayıştay Başsavcılığına verilir. Adli, idari ve askeri mahkemelerce verilen hükümler, Sayıştayın denetim yapmasına ve hükme bağlamasına engel değildir.”
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 78. maddesi
Bahse konu kanun hükmü gereği suç tespitinde bulunan Sayıştay denetçisi, delilleri yargılama dairesinde incelenmek üzere Başkanlığa bildirir. İlgili daire on beş gün içinde yapılacak inceleme sonucunda toplanan ilk delillerin kamu davası açılmasını gerektirecek nitelikte görülmesi halinde, ilgili kamu idaresine veya Cumhuriyet savcılığına gönderilmesine karar verir.
Yasal mevzuat Sayıştay’a suç duyurusunda bulunma hakkı ve yükümlüğü getirmiş vaziyette. Bu kanun maddesi de kabulünden bu yana ilga edilmemiş. “Kanun hükmüne rağmen Sayıştay suç duyurusunda bulunmuyor olabilir” olasılığı akıllara gelebilir. Ancak fiili durum aksi yönü işaret ediyor.
Emin Çölaşan’ın iddiasının aksine Sayıştay ceza kanunlarına göre suç teşkil eden fiiller hakkında suç duyurusunda bulunmaya devam etmektedir. Sayıştay’ın savcılığa doğrudan başvuru yetkisinin kaldırılmadığı ve suç duyurusu fiilinin yürütülmeye devam edildiği hususu 2018 yılına ilişkin faaliyet raporunda görülebilmektedir. Bahse konu raporda Sayıştay tarafından “5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na göre suç teşkil eden fiilere ilişkin olarak gereği yapılmak üzere 11 konunun ilgili kamu idarelerine ve/veya Cumhuriyet savcılıklarına gönderilmesine karar verildiği” aktarılmaktadır.
Sayıştay’ın 2018 Faaliyet Raporu’nun “yargılama faaliyetleri” başlıklı bölümünde savcılıklara yapılan suç duyuruları hakkında özet bilgi sunulmaktadır
Kaldı ki, Anayasa’nın 160. maddesi ve Sayıştay Kanunu’ndaki yazılı hesap yargılaması ve hükme bağlama görevleri gereği Sayıştay bünyesinde bir “Başsavcılık” yer almaktadır.
28145 sayılı Resmi Gazete’de 17 Aralık 2011 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren “Sayıştay Başsavcılığı Çalışma Yönetmeliği“nde suç duyurusu süreci şöyle aktarılmıştır:
“Yapılan denetim ve incelemeler sırasında tespit edilen ve dairece yapılan ilk inceleme sonucunda toplanan delillerin kamu davası açılmasını gerektirecek nitelikte görülmesi nedeniyle Başsavcılığa intikal ettirilen dosya, gereği yerine getirilmek üzere sorumluların bağlı olduğu kamu idaresine veya suçun niteliğine göre doğrudan soruşturma yapılmak üzere ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.”
Daha detaylı bilgi için Sayıştay Üyesi Mehmet Aksoy, Sayıştay Uzman Denetçisi Bülent Geçgel ve Sayıştay Uzman Denetçisi Yusuf Öz tarafından hazırlanan “Sayıştay Hesap Yargısı” başlıklı çalışmaya göz atılabilir.
* Hatayı tespit eden: Akşam Gazetesi köşe yazarı Serkan Fıçıcı