Sosyal medyada aşağıdaki fotoğrafın “Bu millet ne zaman gerçekten açtı biliyor musun?” notuyla paylaşıldığı görülüyor.

 

sapka-almak-zorunda

 

Fotoğrafta yamalı kıyafetinden fakruzaruret içinde olduğu anlaşılan görülen vatandaşın Şapka Kanunu nedeniyle şapka almakla mükellef kılındığını ileri süren paylaşımlar şöyle örneklenebilir:

 

“Bu millet ne zaman gerçekten açtı biliyor musun? Evinde pilavlık bulguru yokken ayağındaki çarığı satıp Kafasına fötr şapka almak zorunda bırakıldığında”

 

“Bu millet ne zaman Açtı biliyor musunuz..!? Karnı süpürge tohumu ile doymuşken ayağındaki çarığı satıp şapka almak zorunda bırakıldığında..”

 

 

Fotoğrafın arka planının incelenmesi talep edildiği için bulguları paylaşalım istedik…

Paylaşılan görselin sağ alt köşesinde “J. Wein” ve “Cons” notunun yer aldığı görülüyor.

Tersine görsel arama ile bir sonuç çıkmasa da arama motoru operatörlerini kullanarak “Wein*” ve “Constantinople” araması yapıldığında 1920’li yıllarda İstanbul merkezli çalışan Jean Weinberg adlı fotoğrafçının mevzubahis olduğu anlaşılıyor. Jean Weinberg’ün portfolyosu tarandığında ise bir Ankara gezisinde çekilen ve “Angora… Ecrivain ambulant” notunu içeren kartpostal olarak dağıtılan aşağıdaki fotoğrafa ulaşıyoruz.

 

ankara-1925-1928

 

Başkent Ankara ve çevresiyle ilgili araştırmalar yapan Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) envanterine 2864 numarası ile kayıtlı olan fotoğrafın 1925-1928 yılları arasına tarihlendiği belirtiliyor.

Fotoğraftaki kişinin bir arzuhâlciye dilekçe yazdırırken görüntülendiği anlaşılıyor.

Bazel Üniversitesi’nin “Sarajevo Istanbul Belgrade Ankara” (SIBA) projesi internet sitesinde fotoğraf hakkında sunulan İngilizce açıklamanın (Google Çeviri vasıtasıyla) Türkçemize tercümesi şöyle:

“Müşteriler iki savunma yazarı etrafında gruplandırılmıştır. Soldaki savunma yazarı, müşteriler onu dikkatle izlerken ağzı açık masasında yazıyor. Savunma yazarı şapka ve zarif giysiler giyiyor, müşterinin düz bir şapkası ve yıpranmış bir takım elbisesi var. Masanın üzerine Osmanlı Türkçesi harfleriyle yazılmış bir kağıt yaprağı yapıştırılmıştır. Sağdaki savunma yazarı kucağına bir şeyler yazıyor. Şapkası masanın üzerinde yatıyor. Kötü bir şekilde yırtılmış giysili bir adam masanın yanında diz çökmüş, savunma yazarını izliyor. Kalpaklı bir adam -belki de bir savunma yazarı- resmin ortasında oturmuş iki gençle konuşuyor. Başı sağa çevrilir. Kötü yırtık giysiler içinde başka bir adam onun önünde oturuyor.”

 

Fotoğrafın Şapka Kanunu ile ilişkilendirilmesi ise arzuhâlciye ait şapka ile birlikte kırpılarak kullanılması nedeniyle olmuş.

1925 yılında kabul edilen Şapka Kanunu ile ilgili yaygın şekilde yanlış bilinen husus, tüm vatandaşların şapka takmakla mükellef kılındığı yönünde. Halbuki, adı geçen kanun ile TBMM üyeleri ve memurlarına başlık olarak şapka giyilmesi zorunluluğu getirilmiş ve Türk halkı da buna aykırı bir alışkanlığın devamından men edilmişti.  Vatandaşlar için zorunlu kılınmasa da şapka giyilmesi istenmiş, sarık ve fes gibi başlıkların giyimi yasaklanmıştı.

25 Kasım 1925 tarihli 671 sayılı “Şapka İktisâsı Hakkında Kânûnmaddeleri şu şekildeydi:

Kanun Numarası : 671
Kabul Tarihi : 25/11/1925
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 28/11/1925 Sayı : 230
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 3 Cilt : 7 Sayfa : 108
Madde 1 – Türkiye Büyük Millet Meclisi azaları ile idarei umumiye ve hususiye ve mahalliyeye ve bilümum müessesata mensup memurin ve müstahdemin Türk milletinin iktisa etmiş olduğu şapkayı giymek mecburiyetindedir. Türkiye halkının da umumi serpuşu şapka olup buna münafi bir itiyadın devamını hükümet meneder.
Madde 2 – İşbu kanun tarihi neşrinden itibaren meriyülicradır.
Madde 3 – İşbu kanun Büyük Millet Meclisi ve İcra Vekilleri Heyeti taraflarından icra olunur.

 

sapka-iktisasi-hakkinda-kanun

 

Şapka Takmadığı İçin İdam Edilen Kişilere Ait Olduğu İddiasıyla Paylaşılan Fotoğraflar” başlıklı derlememize de göz atabilirsiniz.

 

Yorumunuzu yazınız...