Fotoğrafta Azra Erhat, Nurullah Ataç, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Necati Cumalı, Orhan Veli Kanık’la Birlikte Sabahattin Ali’nin De Yer Aldığı İddiası Doğru Değil

Sabahattin Ali Olduğu Sanılan Kişi Bela Szabo’dur

Yanlış İddia

 

Bugünkü konumuz, Sabahattin Ali’nin yer aldığı sanılan bir fotoğraf karesi.

 

Azra Erhat, Nurullah Ataç, Bela Szabo, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Necati Cumalı, Orhan Veli Kanık

 

Bahse konu fotoğrafın, Sabahattin Ali’nin de yer aldığı iddiasıyla paylaşıldığına şahit oluyoruz.

 

bela szabo sabahattin ali karışıklığı

 

sabahattin ali bela szabo karışıklığı

 

sabahattin ali bela szabo karışıklığı

 

Kadroyu 6’ya tamamlamak için alternatif isimlerin de öne sürüldüğü görülüyor:

“II.TBMM Bahçesinde Dönemin Ünlü Edebiyatçıları – 1939. Yukarıdan aşağıya; Azra Erhat, Nurullah Ataç, Sabahattin Eyüboğlu, Melih Cevdet Anday, Oktay Rıfat ve Orhan Veli Kanık…”

 

bela szabo melih cevdet anday

 

Sanılanın aksine fotoğrafta Sabahattin Ali yer almıyor. Sabahattin Ali sanılan kişi aslında Bela Szabo. Fotoğrafta görülen 6 kişi şu şekilde: Azra Erhat, Nurullah Ataç, Bela Szabo, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Necati Cumalı, Orhan Veli Kanık…

 

Azra Erhat, Nurullah Ataç, Bela Szabo, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Necati Cumalı, Orhan Veli Kanık
Renklendirme: Recai Irmak

 

Sabahattin Ali’nin kızı Filiz Ali, fotoğrafta kimliği tespit edilemeyen kişiye açıklık getirdi.

Filiz Ali, fotoğrafta babası sanılan kişinin aslında Macar Mühendis Bela Szabo olduğunu aktarmıştı:

“Paylaştığınız bu fotoğrafta Sabahattin Ali yoktur. Bu düzeltmeyi kaç bin kez yaptığım halde yanlış bilgi sanal alemde tekrarlanmaktadır. Sabahattin Ali sandığınız kişi Macar mühendis Bela Szabo’dur. Filiz Ali”

 

filiz ali sabahattin ali

 

Filiz Ali, kişisel internet günlüğünde yayımladığı Szabo ailesine değinen yazıda bahse konu fotoğrafı da alıntılayarak şu satırları aktarmıştı:

“Yakın dost çevresindeki Sabahattin Ali, Orhan Veli, Melih Cevdet Anday, Necati Cumalı gibi edebiyatçılar Maarif Vekili Hasan Ali Yücel’in Dünya Klasikleri’ni Türkçeye kazandırmak için kurduğu Tercüme Bürosu’nda çalışıyorlardı. Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Klasik Filoloji Bölümü eski Yunan ve Roma dilleri asistanlarından Azra Erhat, Maarif Vekaleti Talim Terbiye Kurulu üyesi, Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü Kültür tarihi hocası Sabahattin Eyüboğlu, Fransızca hocası, edebiyat eleştirmeni Nurullah Ataç da Tercüme Bürosunda görevli arkadaşlar arasındaydı.

 

Sabahattin Eyüboğlu’nun erkek kardeşi ressam Bedri Rahmi, ressam Abidin Dino ile Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Roman Filolojisi Bölümünde doçent olan karısı Güzin, Szabo ailesinin yakın arkadaşlarıydı. Ankara Orman Çiftliği İstasyonunda çekilen bir fotoğrafta Rozsi ile Bela Szabo ve oğulları Matika, Sabahattin Ali, karısı Aliye ile kızı Filiz, Orhan Veli, Rebia ve Muvaffak Şeref kameraya hep beraber poz vermişlerdi. Yıl 1943 olmalı.”

 

tercüme bürosu ankaranın edebiyat çevresi

 

1943 yılında Atatürk Orman Çiftliği Tren İstasyonu önünde çekilen fotoğrafta Sabahattin Ali ve Bela Szabo’yu aynı karede görmek mümkün.

 

sabahattin ali orhan veli tren istasyonu
(Arka sıra soldan sağa): Filiz Ali, Matika Szarbo, Bela Szabo, Muvaffak Şeref (Ön sıra soldan sağa): Sabahattin Ali, Orhan Veli, Rozsi Szabo, Rebia Şeref, Aliye Ali

 

sabahattin ali bela szabo orhan veli kanık

 

Bahse konu fotoğrafın bir benzeri daha mevcut.

 

orhan veli szabo aco tren istasyonu

 

M. Şeref Özsoy bu karelerin hikâyesini şöyle aktarmıştı:

“Sabahattin Ali’nin adı geçmişken, s.29’daki fotoğrafa değinmekte yarar var.. Kitabı eline alıp görme şansı yakalayanlar “ne alaka?” demiş olabilirler.. Kimseyi merakta bırakmadan söyleyeyim, o fotoğrafı Sabahattin Ali çekmiştir.. Bakmayın siz fotoğrafın altındaki “Yakın çevresi ile” lafına.. Atatürk Orman Çiftliği Tren İstasyonu önünde çekilen bu fotoğrafın bir benzeri daha vardır.. Tek farkla, o karede Sabahattin Ali resimdeki bir kişiyle yer değiştirip fotoğraf makinesinin önüne geçmiştir.. “Yakınları” denenler de şunlardır: Matika Szabo, Filiz, Szabo, Muvaffak Şeref, Roji Szabo, Rebia Şeref, Aliye Ali..”

 

Üzerinde netleştirme işlemi uygulanan versiyonu incelendiğinde Sabahattin Ali sanılan kişinin aslında Bela Szabo olduğu daha da netleşebiliyor.

 

Azra Erhat, Nurullah Ataç, Bela Szabo, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Necati Cumalı, Orhan Veli Kanık
Azra Erhat, Nurullah Ataç, Bela Szabo, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Necati Cumalı, Orhan Veli Kanık (Görsel: Papirüs)

 

Orhan Veli’den bir dörtlükle sonlandıralım yazıyı:

“Dilimin ucunda bir eski arkadaş adı,

Unutulmuş şekilleri taşıyan bulutlar;

Bir gökyüzü genişliğiyle ruhuma dolar

Otların içine sırtüstü yatmanın tadı.”

 

Tespit: Canan Ekinci Yılmaz

 

Yorumunuzu yazınız...