Parmak Çıtlatmanın Kireçlenmeye Yol Açtığına Dair Bir Bilimsel Kanıt Bulunmuyor
Ancak Parmak Çıtlatmanın Eklem Çıkığı ya da Tendon Yaralanması Gibi Durumlara Yol Açabildiği Biliniyor
Bu yazımızda parmak çıtlatmanın kireçlenmeye yol açtığı iddiasını inceleyeceğiz.
Çok eskiden beri global çapta dilden dile dolaşan bu iddianın internet ortamında yer alan birkaç örneğini sunacak olursak:
Kireçlenme (osteoartrit), en sık görülen artrit yani eklem iltihaplanmalarından birisidir. Yaygın kanının aksine parmak çıtlatmanın kireçlenmeye ya da herhangi bir diğer artrit çeşidine yol açtığına dair bir kanıt yoktur. Tüm dünyada yanlış bilinen bu konuda bugüne kadar uzmanlar tarafından çeşitli çalışmalar ve açıklamalar yapılmıştır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:
• Donald L. Unger isimli Amerikan bir doktor, 60 yıl boyunca düzenli olarak sol el parmaklarını çıtlatırken; sağ elini çıtlatmamıştır. Daha sonra röntgende ellerini görüntüleyen Dr. Unger, artrit gelişimi bakımından iki elinde hiçbir fark olmadığını görmüş, ardından bu çalışmasını bir makale olarak da yayımlamıştır.
• 1990 senesinde Annals of the Rheumatic Diseases dergisinde yayımlanan bir çalışmada parmaklarını düzenli olarak çıtlatan 74 ve çıtlatmayan 226 katılımcı incelenmiştir. Sonuç olarak iki gruptaki katılımcıların da ellerinde kireçlenme ile ilgili bir artış gözlenmemiştir; ancak parmaklarını düzenli olarak çıtlatanların kavrama güçlerinin çıtlatmayanlara göre daha düşük olduğu ve el şişliklerinin daha fazla görüldüğü bildirilmiştir.
• The Journal of the American Board of Family Medicine’de yayımlanan ve 215 katılımcının bulunduğu bir çalışmada parmak çıtlatma alışkanlığının eklem kireçlenmesi için bir risk faktörü olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
• Western Journal of Medicine’de yayımlanan bir çalışmada da parmak çıtlatmanın ileri yaşlarda el eklemlerinde dejenerasyonlara yol açtığına dair kanıtın olmadığı bildirilmiştir.
• Dr. John Gaetano, bir makalesinde “konu ile ilgili veri havuzunun oldukça ufak olmasına karşın, parmak çıtlatmak ile artrit arasında bir ilişki olmadığını” açıklamıştır.
• Cedars Sinai hastanesinden ortopedist Dr. Robert Klapper, parmak çıtlatmanın artrite neden olmadığını; ayrıca çıtlatırken kimilerinden daha yüksek ses gelebileceğini, bunun da normal olduğunu söylemiştir.
• Washington DC’de bulunan Engelli Hakları Ofisi, Ulusal Kireçlenme Farkındalık Ayı için hazırladığı broşürde eklem iltihapları konusundaki şehir efsanelerinden bahsederken, parmak çıtlatma konusuna da değinmiş ve parmak çıtlatmanın eklem iltihaplarına yol açmayacağını; ancak dokuyu gerip rahatsızlık yaratabileceğini yazmıştır.
Parmak Çıtlatırken Eklemde Neler Olur?
Eklemlerimizin aşınmasını önleyen ve daha rahat hareket etmelerini sağlayan sinoviyal sıvı adı verilen bir sıvı bulunmaktadır. Bu sıvının içerisinde azot, oksijen ve karbondioksit gazları yer almaktadır. Parmak çıtlatma işlemi esnasında ekleme basınç uyguladığımız için eklem kapsülünü gerginleştirmiş oluruz. Böylece gazlar hızlı bir şekilde sıvıdan serbest kalır. Parmak çıtlatırken duyduğumuz ses de bu gaz balonlarının patlaması ile açığa çıkar. Gazlar tekrar sıvı içerisine girmeden genellikle aynı parmak tekrar çıtlatılamaz.
Özetle, parmak çıtlatmanın kireçlenmeye yol açtığına dair bir kanıt bulunmamaktadır; ancak eklem çıkıkları ve tendon yaralanmaları gibi durumlara yol açabildiği bildirilmiştir.
Parmak Çıtlatmanın Faydalı Olduğuna Dair Haber Metni Parodi İçeriğe Dayanıyor
Parmak çıtlatmanın sağlığa zararlı olduğu yönündeki genel kanıya yukarıda değinmiş olsak da, konuyla ilgili bir başka yanlış iddiayı da ele almanın fayda sağlayacağını düşünüyoruz.
Parmak çıtlatmanın zararlı olduğu kanısının yanlış olduğu, parmakları çıtlatmanın birçok faydaya sahip olduğu iddiası 2017 yılında (Milliyet ya da Olay Gazetesi gibi) birçok haber sitesinde kendine yer bulmuştu.
Haber sitelerinde paylaşılan şablon içerik şu şekildeydi:
Birçok insanın vazgeçilmez alışkanlıklarından biri olan parmak çıtlatmanın faydaları saymakla bitmiyor.
İsveç’teki Malmö Üniversitesinde yapılan bir araştırmaya göre parmak çıtlatmak başta eklem romatizması olmak üzere bir çok hastalığa iyi geliyor. Üniversite’nin açıklamasına göre parmak çıtlatma eklem yerlerinde biriken “lobatonin” denilen sıvın vücuda yayılıyor, bu sıvı başta eklem romatizması, kalp hastalıkları, alzhemir gibi bir çok hastalığı bloke eden bir molekülü harekete geçiriyor
Konuyla ilgili olarak bir açıklama yapan Uludağ Üniversitesi Romatoloji Başkanı Ender Özdündar, tıpta paradigmanın sürekli değiştiğini belirterek parmak çıtlatmanın artık masum işler kategorisine girdiğini söyleyerek çocukların parmak çıtlatmalarına artık karışılmaması gerektiğini söyledi.
Bir tarama gerçekleştirildiğinde bahsedilen yönde bir araştırmanın ya da haberde isimleri aktarılan akademisyenin izine rastlanamıyor. Çünkü, paylaşılan bu iddia aslında Kirpice.com adlı mizah sitesinde yayımlanan “Parmak çıtlatmanın faydaları saymakla bitmiyor” başlıklı parodi metne dayanıyor.
Parmak çıtlatmanın faydalı olduğunu öne süren parodi haber metni
Bahse konu internet sitesinde, yayımlanan içeriklerin gerçek dışı olduğu “Sitede yer alan haberlerin hepsi, kişilik bölünmesi yaşayan, şizofren bir yazarın kafasında yarattığı hayali olaylardır. O yüzden bu haberlere inanabilirsiniz ama ciddiye alıp dava açan dombilidir.” notuyla aktarılmıştı.
Kirpice.com’un yayımladığı bazı parodi içeriklerin başlıkları şu şekilde sıralanabilir:
“Timsaha tecavüz etti, iyi hal indirimi alıp beraat etti, hayvan severler isyan etti”
“Arkeoloji müzesinde heykeli taciz eden 1 kişi tutuklandı”
