Kur’an-ı Kerim’de Ölünün Arkasından Konuşmaması Gerektiği Yönünde Bir Ayet Yer Aldığı İddiası Doğru Değil

Ölünün arkasından konuşulmasının İslâm dini tarafından yasaklandığı, “ölünün arkasından (kötü) konuşulmaz” düsturunun Kur’an ayeti olduğu iddiası doğru değildir. Ölülerin hayırla yad edilmesi yönünde hadis rivayet edilse de, Kuran’a bu yönde bir ayet yer almamaktadır. “Ölünün arkasından konuşulmaz” şeklinde dini bir kural bulunmayıp, ölülerin arkalarından yapılacak yorumlarda hayırla anılmaları bir ahlâki düsturdur.

Yanlış İddia

 

Ölünün arkasından konuşulamayacağı, ölüp gitmiş kişinin kötü yanlarının aktarılamayacağı ve mevtanın eleştirilemeyeceği, varsa iyi yanlarının anlatılabileceği şeklinde toplumumuzda yerleşmiş bir tavır var. Hatta bazıları tarafından ölünün arkasından konuşulmasını İslâmiyetin yasaklandığının öne sürüldüğüne şahit oluyoruz.

 

Metin Efil'in Ünye Vizyon'daki "Ölümden Sonraki Hayat" başlıklı yazısında ölünün arkasından konuşulmasının İslâm dini tarafından yasaklandığını öne sürdüğü görülüyor
Metin Efil’in Ünye Vizyon’daki “Ölümden Sonraki Hayat” başlıklı yazısında ölünün arkasından konuşulmasının İslâm dini tarafından yasaklandığını öne sürdüğü görülüyor

 

Örfî ve ananevî arka planının yanı sıra dinî gelenekten de beslenen bu tavrın kaynağının Kur’an olduğu da iddia edilir. Halbuki, Kur’an-ı Kerim’de bu yönde bir ayet yer almamaktadır.

Kur’an’daki kıssalarda ölüler hakkında konuşulduğu ve Firavun ve Nemrut gibi kişilerin işledikleri günahlar ve yaptıkları zulümler aktarıldığı herkesin malûmudur. İbret alınması ve uyarıda bulunulması amacıyla günahları açık bir şekilde işleyen ölülerin kötülüklerinin zikredilmesinde sakınca olmadığı da öne sürülmektedir.

Hz. Muhammed’in “ölülerinizin iyiliklerini, güzelliklerini anın ve kötülüklerini sarfı nazar edin” (Tirmizi, Sünen, Cenaiz, 33, II/215; Ebu Davud, Sünen, Edeb, 49, IV /275), “bir arkadaşınız öldüğü zaman onu bırakın, onu gıybet edip ayıplamayın” (Ebu Davud, Sünen, Edeb, 49, IV /275) ve “ölülerinize sövmeyiniz” (Buhari, Cenâiz 96) şeklinde öğütlerde bulunduğu bilinmektedir. Bahse konu hadisler çerçevesinde ölülerin ardından kötü konuşmanın caiz olmadığı bazı alimlerce öne sürülmektedir.

Hadisteki “ölüler” yerine “ölüleriniz” şeklinde bir ifade ile tüm ölülerin değil Müslüman ölülerin ya da kişilerin yakınları olan ölülerin kastedildiği iddia edilse de, bazı fakihlere göre bu ifadeyle tüm ölüler kastedilmektedir. Ayrıca bazı ulemalar, vefat eden kişinin ölümden hemen önce tövbe etmiş olma ihtimaline binaen tüm vefat edenler için bu düsturun geçerli olduğunu belirtmektedir.

Öte yandan, canlıların arkasında konuşulmasının “gıybet” hükmünde olduğu, canlılara benzer şekilde ölülerin de arkasından konuşulmasının “gıybet” olarak addedileceğini belirtenler de mevcuttur (Kur’an-ı Kerim’deki kıssalar üzerinden bizzat kutsal kitapta ölülerin arkasında konuşulduğunu da öne sürenleri hatırlatmakta fayda var).

Mustafa İslamoğlu, “ölünün arkasından konuşulmaz” düsturunun İslamî bir ilke olmadığını, Emevi ve Abbasi yöneticileri ölümlerinin ardından “dokunulmaz” kılmak için uydurulmuş şark kurnazlığı olduğunu belirtmektedir. İlahiyatçı yazar Osman Ünlü, “kişi hayattayken insanlara zarar verdiyse, geride kalanları onun zararlarından korumak niyetiyle konuşulabilir” şeklinde yorumda bulunmuştur. Diyanet İşleri eski başkanı Süleyman Ateş de topluma zararı dokunmuş, insanları yanlışa yönlendirmiş kişilerin kötülüklerini söylemekte sakınca olmadığını belirtmektedir.

 

Ölünün Ardından Konuşulmasının İslâm Dini Tarafından Yasaklandığını İddia Eden Yazarlar

Metin Efil, Ünye Vizyon’daki “Ölümden Sonraki Hayat” başlıklı yazısında ölünün arkasından konuşulmasının İslâm dini tarafından yasaklandığını iddia etmiş:

"Dinimiz bırakın ölünün arkasından konuşmayı yaşayanın arkasından konuşmayı yasaklamıştır"

İnternethaber.com’daki 5 Ocak 2009 tarihli “Allah ıslah etsin!” başlıklı yazısında Nesrin Yılmaz, ölünün arkasından konuşulmasının “büyük” günah olduğunu iddia etmiş:

"Ve bir ölünün arkasından konuşmak dinimizde çok büyük günahtır, inanmasan da saygı gösteremez misin!"

Yeni Birlik’teki “Ağlıyor Murat” başlıklı 4 Kasım 2017 tarihli yazında Funda Özkalyoncu ölünün arkasından konuşmanın günah olduğunu iddia etmiş:

"Ölünün arkasından, konuşmak günahtır."

 

ölünün arkasında konuşulmaz ayeti iddiası

 

Yorumunuzu yazınız...