Norveç’te Yayımlanan Kitapların İlk 1000 Kopyasını Devletin Satın Aldığı İddiası Doğru Değil
Norveç’in Yeni Yayınlar İçin Bir Satın Alma Politikası Yürürlükte Olsa Da Bu Tüm Kitaplar İçin Geçerli Değil, Kalite Koşullarını Sağlayan Belirli Sayıda Yayın İçin Geçerli
Bugün 23 Nisan Dünya Kitap Günü ve konumuz Norveç’te yayımlanan kitapların ilk 1000 kopyasının devlet tarafından satın alındığı iddiası.
Sosyal medyada bu iddiayı aktaran ve “Uygulamanın aynısını ülkemizde de görmek isteriz” vurgusuyla kayda değer etkileşim alan paylaşımlardan bazıları şöyle:
“Norveç’te kitap yayınlarsanız, devlet kitabınızın ilk 1000 kopyasını ülkedeki tüm kütüphaneler adına satın alıyor.”
“Norveç’te kitap yayınlarsanız, devlet kitabınızın ilk 1000 kopyasını ülkedeki tüm kütüphaneler adına satın alıyor. Uygulamanın aynısını ülkemizde de görmek isteriz.”
Ancak, Norveç’te yayımlanan kitapların devlet tarafından satın alındığı iddiası içinde doğru ve yanlış hususlar barındırıyor.
Norveç’in yeni yayınlar için bir satın alma politikası uygulamada bulunsa da bu tedarik politikası tüm kitaplar için geçerli değil, belirlenen koşulları sağlayan sınırlı sayıda yayın için geçerli.
Norveç’te “innkjøpsordningen” olarak adlandırılan, Norveççeyi bir edebi dil olarak korumak ve güçlendirmek, yazar ve yayınevlerini desteklemek amacıyla yürütülen kitap satın alma programı 1965 yılından bu yana yürürlüktedir. Ancak, Norveç Sanat Konseyi (Arts Council Norway) tarafından yürütülen politika kapsamında kitap satın alımı için kalite, sayı ve tür gibi kıstaslar bulunmaktadır.
Kitap yayımlayan her Norveçli 1000 kopyanın otomatik satın alınma garantisine sahip değildir. Plan kapsamında her yıl açıklanan türde belirlenen sayıda kitap, bir seçici komitenin yeterince iyi olup olmadığına yönelik değerlendirmesinin ardından satın alınabilmektedir.
Norveç Sanat Konseyi’nin mevcut satın alma planında 5 kategoride temin edilecek eser sayısı şöyle sıralanmaktadır:
Kurgu: yetişkinler için 773, çocuklar ve gençler için 1750
Çeviri literatür: 542
Kurgusal olmayan: 773
Çocuklar ve gençler için kurgusal olmayan: 1750
Karikatürler: yetişkinler için 703, çocuklar ve gençler için 1680
Bahse konu seçici birimin mükelleflerin vergilerini harcamaya lâyık bulmayarak tedarik listesine almadığı kitaplar da bulunmaktadır.
“Yeterince yüksek kalitede olduğu düşünülen tüm kitaplar satın alma planlarına dahil edildiğinden, yeni Norveç kurgusundan kaç kitap satın alınır, yılın çeyreği boyunca değişir. Yayıncının satın alma için düşünülmeden önce kitapları zaten basmış ve yayınlamış olması gerekir. Çocuklar, gençler ve yetişkinler için kurgusal olmayan, edebiyat ve çizgi roman satan (sözde seçici planlar) söz konusu olduğunda, üst başlık numarasına önceden karar verilir ve bir kalite değerlendirmesi ve ardından en iyi kayıtlı kitapların önceliklendirilmesinden sonra satın alma yapılır. Tüm tedarik planları için özel yönergeler geçerlidir. Girilen kitapların satın alınabilecek kadar iyi olmasını ve tür için belirlenen gereksinimleri karşılamasını sağlamak için kendi değerlendirme komiteleri atanır. Yayıncı, davanın ele alınması dışında hiçbir şeyden şikayet edemez.”
Görülebileceği üzere, Norveç’te yayımlanan tüm kitapların 1000 kopyasını otomatik olarak satın alma gibi bir politika izlenmiyor.
Kayda değer sayıda absürt ve katma değer sağlamayan kayda değer sayıda kitap yayımlandığı gerçeği ışığında, kamu tarafından genele matuf bir satın alma politikası yürütülmesini beklemenin yerinde olmayacağı değerlendirilebilir…
