Norveç’te ‘Atatürk Gibi Düşünmek’ Şeklinde Bir Deyim Ya Da Atasözü Yoktur

Norveççede “Atatürk gibi düşünmek“, “çaresiz kaldığında Atatürk gibi düşün” ya da “eğer zorda kalırsan, içinden çıkılamaz bir durumdaysan, Atatürk gibi düşün” şeklinde paylaşılan bir deyimin bulunduğu iddiası bir şehir efsanesi. “Atatürk gibi düşün” ifadesinin karşılığını oluşturan “å være som Ataturk” ya da “nårdufølerdeghåpløstenke som Atatürk” deyimlerinin Norveççe kaynaklarda bir izine rastlanamamaktadır.  

Yanlış İddia

 

Bir sosyal medya efsanesi: Norveççede “Atatürk gibi düşün” diye bir deyim varmış (sözüm ona)…

Bu deyimin bir şehir efsanesi olduğu ve gerçeği yansıtmadığını aktaralım:

1. “Atatürk gibi düşünmek” deyimi bazen farklılaşıp atasözü halini aldığı da görülüyor. “Çaresiz kaldığında Atatürk gibi düşün” ya da “Eğer zorda kalırsan, İçinden çıkılamaz bir durumdaysan, Atatürk gibi düşün” şeklinde atasözü olarak da paylaşılmakta.

2. Bazen de Norveç sınırlarını aşıp İsveç ya da Finlandiya’ya da atfedildiği olmuyor değil.

3. “If you are in trouble, if it is inextricable, think like Ataturk” ve “When you feel hopeless think like Atatürk” şeklinde Türkçeden İngilizceye çevrilerek paylaşıldığı gözlemlenebiliyor. 2002 yılı öncesine dair bir Google’da İngilizce karşılığı ya da Türkçe türevleri için arama yaptığınızda bir sonuçla karşılaşamıyoruz.

4. “Atatürk gibi düşünmek” deyiminin Norveççe karşılığı olan “å være som Ataturk” Google’da taratıldığında karşımıza, Norveççe içerikli siteler yerine bu deyimin varlığına inanmak için çırpınan ya da başkalarını bu konuda iknaya çalışan kişilerin sitelerini, metinlerini çıkarmaktadır. Aynı işlem “çaresiz kaldığında Atatürk gibi düşün” ifadesinin Norveççe çevirisi olan “når du føler deg håpløs tenke som Atatürk” yapıldığında yine aynı sonuçla karşılaşıyoruz.

5. Bu deyimin internetteki izini sürdüğümüzde gayet tutarsız iddialarla karşılaşıyoruz.

İnternette ilk izine 2002 yılına ait bir Ekşisözlük metninde rastlanıyor. Nausean mahlaslı kullanıcı şu satırları yazmış:

"herhangi bir problem karsisinda, çözümü imkânsiz oldugu düsüncesiyle hemen kestirmeden teslim olma egiliminde olan, ne yapip edip bir çözüm üretmek için yaraticiligini zorlama zahmetine katlanmak istemeyen ruh ve zihin tembeli kisilere söylenen, norveç diline yerleşmiş eski bir deyim."

 

Norveççe Atatürk Gibi Düşünmek
“Atatürk Gibi Düşünmek” Deyiminin Norveç Deyişi Olduğunu İddia Eden Bir Görsel

 

“Atatürk Gibi Düşün” Efsanesinin Kökeni

Ardından Atatürk Araştırmacısı olarak kendini tanıtan İlknur Güntürkün Kalıpçı’nın 2004 yılında yaşadığını iddia ettiği bir anısında karşımıza çıkar bu efsane. Kalıpçı, şu şekilde aktarır bu deyim ile nasıl denk geldiğini:

"2004 de bir konferans veriyorum birden bir hanımefendi ayağa fırladı. Dediki “Ben Norveçliyim ve şu anda Norveç’te çok sık kullandığımız bir deyim var, bu deyimin anlamını anladım” dedi. Hanımefendi “nedir o deyim” dedim. “Norveççe’de “ATATÜRK gibi düşünmek” deyimi var. Çok sık kullanırız bu deyimi” ”nerelerde kullanırsınız” dediğimde “Hani bir problem veririz çöz diye o da tembellik eder çözmez. Deriz ki ona bu problemin mutlaka çözümü var. Birde ATATÜRK gibi düşün”. O gün otelime geldim televizyonu açtım o kadar çok kişiye bir de ATATÜRK gibi düşün dediğimi hatırlıyorumki galiba Norveççe’den çok bizim dilimizin bu deyime fazlasıyla ihtiyacı var diye düşünmeden de edemedim."

İlknur Kalıpçı bu şekilde anısını paylaşmış ama sonra bir bakıyorsunuz Nasuh Mahruki 20 yaşındayken (yani 1988 yılında) benzer bir vaka yaşamış ve bu deyimle ilk defa karşılaşmış. 2016 yılı öncesinde bu anısı hakkında tek kelime kaleme almayan Nasuh Mahruki bu anısını Sözcü Gazetesi’nde “Atatürk gibi düşünmek” başlıklı 24 Temmuz 2016 tarihli yazısında şu şekilde aktarmış:

"20 yaşında, gönüllü olarak Norveç'te zihinsel engellilerin bakıldığı bir çalışma kampına katılmıştım. Norveççe'de Atatürk'ün üstün nitelikleri ve olağanüstü başarıları bir deyime dönüşmüş ve halkın diline yerleşmiş. Çözümü çok zor hatta imkânsız gibi görünen olaylar ve büyük problemler karşısında, çözümün imkânsız olduğu düşüncesiyle hemen kestirmeden teslim olma eğilimde olan, ne yapıp edip bir çözüm üretmek için yaratıcılığını, enerjisini, sınırlarını zorlama zahmetine katlanmak istemeyenlere söylenen bir söz olmuş. Norveç'te böyle insanlara; "Hayır yanılıyorsun, bu problemin mutlaka bir çözümü olmalı; biraz da Mustafa Kemal gibi düşün" diyorlar..."

Ümit Zileli ise Utku Oğuz isimli bir işadamının İtalya’da aynı hikayeyi 2002 yılında yaşadığını aktarmış. Ümit Zileli’nin kaleminden aynı hikaye “Mustafa Kemal Gibi Düşünmek” başlığıyla 3 farklı gazetede 3 farklı tarihte (Cumhuriyet 10 Kasım 2011, Aydınlık 13 Temmuz 2014, Sözcü 11 Kasım 2017) şu şekilde aktarılmış:

"Ama Utku Oğuz için o 18 Mayıs gecesini asla unutulmayacak kılan yorum, orada konuk olarak bulunan yaşlı bir Norveçliden geldi: -Norveç dilinde "Mustafa Kemal gibi düşünmek" diye bir deyim vardır... Herhangi bir problem karşısında, çözümü imkansız olduğu düşüncesiyle hemen kestirmeden teslim olma eğiliminde olan, ne yapıp edip bir çözüm üretmek için yaratıcılığını zorlama zahmetine katlanmak istemeyen ruh ve zihin tembeli kişilere söylenir bu söz... Bu tip insanlara derhal, "hayır, yanılıyorsun bu problemin mutlaka bir çözümü olmalı; biraz da Mustafa Kemal gibi düşün" deriz... Ancak sizin bu geceki sunuşunuzdan sonra bu sözün arkasındaki anlamı çok daha derin bir şekilde kavramış durumdayım, Size bunun için minnettarım..."

Evet, fark edileceği üzere gayet garip bir durum. 2002 yılı öncesinde internette izine rastlanmayan bir deyim bir anda zuhur ediyor ve sonrasında farklı kişiler tarafından oldukça benzer bir anı şeklinde anlatılıyor. Herhangi bir yazılı kaynak sunan yok. Ulaşılıp teyit edilebilecek bir Norveçliyi kaynak olarak gösteren yok.

6. Bu iddiayı doğrulayabilecek yegane kaynak olan Norveçlilere sorulduğunda ise hayatlarında daha önce böyle bir deyim duymadıklarını belirtiyorlar. Norveççede “Türk gibi sinirli” (sint som en Tyrk / angry as a Turk ) deyiminin olduğunu; lâkin “Atatürk gibi düşün” tarzı bir deyimin ya da atasözünün olmadığını aktarıyorlar.

 

Özetle, iddia edilenin aksine Norveççe’de “Atatürk gibi düşün” diye bir deyim bulunmamaktadır. Hurafelerle hakikati yüceltemeyeceğini idrak edemeyenlerin türettiği ve yaydığı bir diğer şehir efsanesi daha…

 

Norveççede “Atatürk Gibi Düşün” Şeklinde Atasözü Ya Da Deyim Olduğunu Sanan Yazarlar

Nasuh Mahruki ve Ümit Zileli dışında bu şehir efsanesine inanan diğer köşe yazarları şu şekilde:

Mevlüt Uluğtekin Yılmaz, Yeniçağ Gazetesi‘ndeki 23 Şubat 2017 tarihli “Siz kimsiniz; Atatürk kim?” başlıklı yazısında farklı bir deyiş ile bu hataya düşmüş:

"Norveç'te "Atatürk gibi olmak" diye bir deyimin bulunduğunu"

Yeni Mesaj Gazetesi’nden Yusuf Karaca da 9 Eylül 2017 tarihinde “Atatürk kitaplardan silinse kalplerde yaşar” başlıklı yazısında bu konuda malumatfuruşluk yaparken yakalanmış:

"Norveççe`de “Atatürk gibi olmak” diye bir deyim olduğunu, biliyormuyduk."

Kocatepe Gazetesi’nden Sezer Küçükkurt da 10 Kasım 2011 tarihli “Atatürk’ün ardından” başlıklı yazısında bu hataya düşenlerden olmuş.

* İstifade edilen “Atatürk gibi düşün norveç atasözü deyimi yok!” başlıklı araştırma notu için Benan Çetin’e teşekkürler ederiz.

 

9 Yorumlar

  1. Herhangi Biri Reply

    Siz ne kadar Atatürk hakkında ileri geri konuşup şu yalan haberlerle insanların aklıyla oynamayı kendinize ders bilmiş olsanız bile size rağmen, kokuşmuş zihniyetinize rağmen her zaman her koşulda karşınızda duracağız. Yalanlar sizin ağzınıza yapışmış. Yazık.
    Delikanlıysanız paylaşın bu yorumu.

    MUSTAFA KEMAL’in ASKERLERİYİZ 😉

    • malumatfurus Reply

      İddianın doğru olmadığına dair hakikati göremeyecek kadar körseniz yapacak bir şey kalmıyor geriye Sn. Herhangi Biri. Atatürk’le ilgili şehir efsanelerini uyduranlara tepki koymak yerine bizim gibi gerçekleri aktaranlara yüklenmeniz memleketin hali pürmelalinin bir emaresi.

      • Mustafa Kemalin Askerleriyiz kimsenin Atasözüne ihtiyacımız yok sonsuza kadar başkomutanımizdir ve kimsenin gücü yetmez unuyturmaya..

    • Bu sayfada Atatürk’le ilgili herşeyi yanlışlamak gibi bir huy var galiba. Yada Atatürk’e dair bir kuyruk acısı. Gerekçen her neyse admin sana acımak gelmiyor içimden. Tez zamanda layık olduğun lağım çukuruna gömülür daha fazla havayı kirletmezsin umarım..

      • malumatfurusorg Reply

        Klavyenden akan irine rağmen yanıt: Atatürk hakkında uydurulan onca asılsız iddianın senin gibi Atatürkçü birini rahatsız etmemesi, Atatürk’le ilgili ortaya atılan asılsız iddiaların çürütülmesinden rahatsızlık hissetmen gerçekten tam bir iki yüzlülük. İnternet sitesindeki birçok yazıda belirtildiği gibi, Atatürk’ün bu tip uydurmalarla ve sizin gibilerin asparagaslara yönelik kör taklidi vasıtasıyla yüceltilmeye ihtiyacı yok.

  2. Berk Can S. Reply

    Yazılarınıza ve araştırmalarınıza baktım, bana garip ve uçuk gelenleri özellikle. Atatürk hakkında yaptığınız araştırmalar bana çok ters gelse de, garip bir gerçeklik olması beni korkuttu.

  3. Yanlış, bu deyim var ve 2003 yilinda Norveç li bir deniz subayi direkt bana kullanildigini soylemistir, o soylemeden once boyle bir deyim oldugunuda bilmiyordum, ya yeterince incelememissiniz yada yanli yayin yapiyorsunuz.

  4. çiğdem akgül Reply

    “Yegane kaynak Norveçlilere sorulduğunda ise…” cümlesine takanlar var, o yegane kaynak Norveçliler kim diye sorup kaynak belirtmeden iddiayı kendi kendinize çürüttüğünüzü sanıyorlar bir de kaynak çok önemli diye ötüyorlar, kaynak madem önemliyse Norveçte kim bu sözü kullanıyormuş, iddia sahibi ispatla mükellef, sen önce kaynak ver diye kendilerine hiç sormuyorlar. Bu insanlar gerçekten ya gerizekalı ya da gerizekalı taklidi yapıyor.

  5. Hasan Ocak Reply

    Ben yavşağın önde gideni, kanı bozuk bir piçim ama benim bile hoşuma gitti bu yalan.

Yorumunuzu yazınız...