15 Temmuz Darbe Girişiminden 2 Ay Önce New York Times’ta Yayımlanan Haritanın Türkiye’yi Bölmeye Yönelik Yeni Bir Plân Olduğu İddiası Doğru Değil, Bahse Konu Harita ABD Başkanı T. Woodrow Wilson Tarafından Görevlendirilen Henry C. King ve Charles R. Crane’in 1919 Yılında Hazırladığı Rapordan Alıntıdır

Yanlış İddia

 

15 Temmuz 2016 tarihinde gerçekleşen başarısız darbe girişiminden yaklaşık 2 ay önce New York Times’ta yayımlanan bir haritanın tarihî arka planı dikkate alınmadan yorumlandığına şahit oluyoruz.

 

new york times 15 temmuz
“15 Temmuz’dan 2 ay önce New York Times tarafından paylaşılan sınırlar” başlığıyla aktarılan harita

 

Bahse konu harita New York Times’ta 14 Mayıs 2016 tarihinde yayımlanan “Could Different Borders Have Saved the Middle East?” (“Farklı Sınırlar Orta Doğu’yu Kurtarabilir Miydi?”) başlıklı makalede yer almış.

Anılan yazıda Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünün ardından Orta Doğu’da yeniden çizilen sınırların ele alındığı ve bu sınırlar yerine farklı bir toprak taksiminin yapılmış olsaydı Orta Doğu’nun bugünkü görünümünün değişmiş olup olmayacağı ele alınmış.

New York Times’ta paylaşılan haritanın günümüzle bir ilgisi bulunmuyor. Anılan harita ABD Başkanı T. Woodrow Wilson tarafından görevlendirilen Henry C. King ve Charles R. Crane’in 1919 yılında hazırladığı rapordan alıntı.

New York Times’ın mezkur yazısındaki King ve Crane’in raporunda yer alan haritaya ilişkin bölüm şu şekilde idi:

“In 1919, President Woodrow Wilson sent a delegation to devise a better way to divide the region. Henry King, a theologian, and Charles Crane, an industrialist, conducted hundreds of interviews in order to prepare a map in accordance with the ideal of national self-determination.

 

Was this a missed opportunity to draw the region’s “real” borders? Doubtful. After careful study, King and Crane realized how difficult the task was: They split the difference between making Lebanon independent or making it part of Syria with a proposal for “limited autonomy.” They thought the Kurds might be best off incorporated into Iraq or even Turkey. And they were certain that Sunnis and Shiites belonged together in a unified Iraq. In the end, the French and British ignored the recommendations. If only they had listened, things might have turned out more or less the same.”

“1919’da Başkan Woodrow Wilson bölgeyi bölmenin daha iyi bir yolunu bulmak için bir heyet gönderdi. Bir teolog olan Henry King ve bir sanayici olan Charles Crane, ulusal kendi kaderini tayin idealine uygun bir harita hazırlamak için yüzlerce röportaj gerçekleştirdi.

 

Bu, bölgenin “gerçek” sınırlarını çizmek için kaçırılmış bir fırsat mıydı? Şüpheli. Dikkatli bir çalışmanın ardından King ve Crane, görevin ne kadar zor olduğunu fark ettiler: Lübnan’ı bağımsız hale getirmek veya Suriye’nin bir parçası haline getirmek arasındaki farkı “sınırlı özerklik” önerisiyle ayırdılar. Kürtlerin en iyi şekilde Irak’a ve hatta Türkiye’ye dahil edilebileceğini düşündüler. Sünniler ve Şiilerin birleşik bir Irak’ta bir araya geldiklerinden emindiler. Sonunda, Fransız ve İngiliz önerileri görmezden geldi. Sadece dinleselerdi, işler aşağı yukarı aynı şekilde ortaya çıkabilirdi”

 

new york times Türkiye haritası
New York Times’ta King-Crane raporundaki haritanın “Americans to the Rescue?” alt başlığıyla aktarıldığı görülüyor

 

Kamuoyunda Amerika Heyeti olarak bilinen ve ABD Başkanı T. Woodrow Wilson tarafından görevlendirilen, Ohio’daki Oberline Koleji Müdürü Henry C. King ve Chicago’lu iş adamı Charles R. Crane’in yer aldığı heyet 3 Haziran 1919 tarihinde İstanbul’a ziyarette bulunmuştu (Hasan Türker (2018). “İstanbul Basınında King-Crane Heyeti’nin Türkiye’deki Faaliyetleri ve Mandaterlik Tartışmaları (1919), Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XVIII/Özel Sayı/Special Issue (2018), ss. 187-219). King – Crane Heyeti, bir başka tanımla Türkiye Mandaları Hakkında Beynelmilel Komisyonun Amerika Şubesi’nin bu ziyaretinden üç ay sonra 2 Eylül 1919’da Harbord Heyeti olarak bilinen ve resmi adı American Military Mission to Armenia (Ermenistan Amerikan Askeri Heyeti) olan 46 kişilik heyet İstanbul’u ziyaret etmişti (Seçil Karal Akgün (2015). “Amerikan Kaynaklarından Kurtuluş Savaşı Başında Ermenilerle İlgili Gelişmeler”, Ermeni Araştırmaları, 13 2015, Sayı 50). ABD’li general James Harbord 20 Eylül 1919’da Mustafa Kemal ile Sivas’ta bir görüşme gerçekleştirmişti.

Henry C. King ve Charles R. Crane tarafından “1919 Türkiye’deki Mandalar Birliği Müttefikler Arası Komisyon” (“1919 Inter-Allied Commission on Mandates in Turkey”) misyonu çerçevesinde hazırlanan raporda “Disputed Lands of Near East That Hold World Attention Today” “Bugün Dünya’nın Dikkatini Çeken Yakın Doğu’nun Tartışmalı Toprakları” başlığıyla bu haritaya yer verildiği bilinmektedir.

 

king crane raporu haritası
King-Crane raporunda yer alan parçalanmış Osmanlı İmparatorluğu haritası

 

king crane haritası
New York Times’ta aktarılan King-Crane raporundan harita

 

Anılan yazıda aktarılan Osmanlının parçalanma sürecinde paylaşılan diğer haritalar ise şu şekildeydi:

Sykes Picot haritası
Sykes-Picot planı bölüşüm haritası

 

fransa suriye haritası
Fransa’nın Suriye’yi devraldıktan sonra parçalama plânını yansıtan harita

 

birleşik arap krallığı haritası
Kral Faysal’ın Birleşik Arap Krallığı hayalini yansıtan harita

 

1 Yorum

  1. Orhan öztürk Reply

    Tamam bu haritalar 1919 da Wilson tarafından gönderilen heyet tarafından hazırlanmış olsun.O zaman emperyal güçler kendi aralarında anlaşamamış ve bu haritadaki sınırlar gerçekleşmemiş.Peki bu gün hele de 15 temmuzdan iki ay önce gün yüzüne çıkarılmasının sebebi ne ola ki.Ben söyleyeyim.Bu şerefsiz insanlık düşmanları hâlâ büyük İsrail devletine yönelik payanda kürt ve Ermeni devleti kurmaktan ve İstanbul’u yeniden “kostantinopol” yapmaktan vazgeçmediler.Vazgeçmezler.Uyanin artık uyanmayanlar.Eger hain değilseniz uyanın artık.Ha buna rağmen böyle bir planı gerçekleştirecek gücü yok ne abd.denen terör devletinin ne de diğer insanlık düşmanlarının.Uzaktan bombalarlar,yeni bombalarıyla vatanımızın altını üstüne getirirler belki ama o otobana dönmüş g.tleri Anadolu’ya asker çıkarmaya cesaret edemez.Buradan bu haritalar eski diye ahkam kesenler çok iyi biliyorlar ki bu eski haritalar cizilmisse,o gün gerçekleşmeyen sınırları bu gün yeniden çizmek için çıkarılmıştır.

Yorumunuzu yazınız...