Ziya Gökalp’in Kürt Kökenli Olduğu İddiası

“Türkçülüğün Esasları” kitabının yazarı, Türk milliyetçisi ve mütefekkir Ziya Gökalp’in Kürt kökenli olduğu iddiası –kendi ve kızının beyanları ışığında- doğruyu yansıtmamaktadır. 

“Ziya Gökalp Kürt mü Türk Mü” şeklinde sorulan sorular çerçevesinde dile getirilen bu iddia her ne kadar doğru olmasa da sıklıkla dile getirilir.

Bu durumun bir örneğini Necati Doğru’nun Sözcü Gazetesi’nde yayımlanan 12 Eylül 2015 tarihli “Kafalar!” başlıklı köşe yazısında görebiliyoruz:

"Ziya Gökalp, “Türkleri sevmeyen bir Kürt, Kürt değildir. Kürtleri sevmeyen bir Türk de, Türk değildir” demişti. Kafalar arasındaki mesafeyi kaldırmayı önermişti. Ziya Gökalp, Diyarbakırlı bir Kürt’tü."

Necati Doğru’nun Ziya Gökalp’i Kürt olarak nitelemesini gözden kaçırmışız ilgili yazımızda; ancak, Gökalp’in bir akrabası bu hususu kaçırmamış ve Necati Bey, 14 Eylül 2015 tarihli köşe yazısında bahse konu akrabadan gelen, Ziya Gökalp’in Türk olduğunu vurgulayan mektubu yayımlamış (Sunduğu yanlış bilgiyi, köşesinde doğrulayan Necati Bey’e bir alkış. Ama hatasını not etmemek olmaz):

Bu son  makalenizde maalesef yanlış bir bilgiye rastladım, samimi bir okuyucunuz olarak, izninizle bu hususun doğrulanmasını istirham ediyorum. Sosyolog ve Düşünür ZİYA GÖKALP, baba ve anne tarafından Türk’tür. Ben, büyük düşünürün kendisinden iki yaş küçük kardeşi Merhum E.Top.Alb. NİHAT GÖKALP’in oğluyum ve kendimi bildim bileli biz ailecek ‘Türk oğlu Türk’üz. “Türkçülüğün Esaslarını” vaaz eden, bir çok şiirlerinde ve eserlerinde Türk’ü yücelten  ZİYA GÖKALP’in Türk olmasından tabii ne olabilir ki? Üstelik aynı kitabın kapağında kendi ifadesiyle “Türklük hem mefkurem ve hem de kanımdır” ibaresi yazılıdır. Sürekli bir okuyucunuz olarak bu gerçeği bilgilerinize sunar ve uygun görebileceğiniz zamanda ve tarzda düzeltilmesini, en iyi dileklerimle birlikte arz ve istirham ederim. Saygılarımla. Turfan Gökalp (E.Hv.Tuğg.)

Ziya Gökalp’in Türk kökenli olduğunu ortaya koyan tek kanıt anılan mektup değil.

Bahse konu mektuba ilaveten, Ziya Gökalp’in kızı Türkan Gökalp de babasının Buhara Türklerinden olduğunu belirterek Alparslan Türkeş’in “Gökalp, Diyarbakır’da Kürtçe konuşan bir ailenin çocuğudur” sözlerine karşı çıkmıştı.

Milliyet Gazetesi’nde 2 Ekim 1995 günü yayınlanan “Babam Buhara Türklerindendir” başlıklı haber metninde Türkan Gökalp, babasının kökenine ilişkin şu ifadeleri kullanmıştı:

"Gerçeği yansıtmıyor. Kamuoyunun yanlış bilgilendirilmemesi gerekli. Babam Kürt değildir. Buhara Türklerindendir. Kürt olmak utanılacak bir şey değildir. Eğer Kürt olsaydı bunu iftihar ederek söylerdik"

Kökeni hakkında yorumu Ziya Gökalp, Malta’da sürgünde iken kaleme aldığı “Ali Kemal’e” adlı şiirinde şu şekilde yapmıştı:

Ali Kemal’e

Ben Türküm! diyorsun, sen Türk değilsin!
Ve İslamım! diyorsun, değilsin İslam!
Ben, ne ırkım için senden vesika,
Ne de dinim için istedim ilam!

Türklüğe çalıştım sırf zevkim için,
Ummadım bu işten asla mükafat!
Bu yüzden bin türlü felaket çektim,
Hiç bir an esefle demedim: Heyhat!

Hatta ben olsaydım: Kürd, Arap, Çerkes;
İlk gayem olurdu Türk milliyeti
Çünkü Türk kuvvetli olursa, mutlak,
Kurtarır her İslam olan milleti!

Türk olsam olmasam ben Türk dostuyum,
Türk olsan olmasan sen Türk düşmanı!
Çünkü benim gayem Türkü yaşatmak,
Seninki öldürmek her yaşatanı!

Türklük, hem mefkurem, hem de kanımdır:
Sırtımdan alınmaz, çünkü kürk değil!
Türklük hadimine ‘Türk değil! ‘ diyen
Soyca Türk olsa da ‘piçtir’, Türk değil!

Ziya Gökalp