Hac İbadeti Esnasında Hacı Adaylarına Şeytan Taşlamada Kullanılan Taşların Parayla Satıldığı İddiası Doğru Değil
Hac ibadeti esnasında Mina’da şeytan taşlamada kullanılan taşların parayla satın alındığı iddiası doğru değil. Hac ibadetini yerine getirirken böylesi bir taş satışı organizasyonuna şahit olan kimse bulunmamaktadır. Şeytan taşlamada kullanılan taşlar Arafat, Müzdelife ve Mina’daki meydanlarda toplanmaktadır. Hac farizasında şeytana atılacak taşların bizzat hacı adayı tarafından toplanması gerekmektedir.
İslâm’ın beş şartından biri olan hac ibadesi esnasında şeytan taşlamada kullanılan taşların hacı adayları tarafından toplanması yerine parayla satışının gerçekleştirildiği, böylelikle Suudi Arabistan’ın kayda değer gelir elde ettiği iddiası bazı haber platformları ve sosyal medya kullanıcıları tarafından 2015 yılından bu yana dile getirilmektedir.
Müzdelife’deki görevlilerin milyonlarca hacı adayına 7 taşı bir poşete koyarak 3’er dolardan sattığı ve Suudî yönetiminin bu taş satışından 135 milyon dolar gelir elde ettiği iddiasını sosyal medyada aktaran paylaşımlardan bazıları şu şekilde:
“Hac’da Şeytan’a atılan taşlar aşağıdaki delikten iner. Kurulan tesiste 7’şerli olarak otomatik olarak paketlenir ve yukarıda 3 $’dan tekrar satılır. Seytanin aklina gelmez”
Haydar Hatem Adlı Kullanıcının Hac Sırasında Şeytan Taşlamada Kullanılan Taşların Parayla Satıldığı İddiasını İçeren Paylaşım
“Hac’da şeytana atılan taşlar aşağıdaki delikten iner. Kurulan tesiste 7’şerli olarak otomatik paketlenir ve yukarıda 3 $’dan tekrar satılır.”
Biliyor Muydunuz Adlı Sosyal Medya Profilinin Hac Sırasında Şeytan Taşlamada Kullanılan Taşların Parayla Satıldığı İddiasını İçeren Paylaşım
2015 yılı hac mevsiminde Mina’da şeytan taşlaması esnasında meydana gelen izdihamda 717 kişi ölmüş, 805 kişi de yaralanmıştı. Şeytana atılacak taşların para ile satıldığı iddiasının 2015 yılında yaşanan bu facianın ardından dolaşıma girdiği anlaşılmaktadır.
Hac İbadeti Esnasında Şeytan Taşlamada Kullanılan Taşlar Parayla Satın Alınmamaktadır
Bilindiği üzere hac ibadeti, Kurban Bayramı günlerinde ifa edilir. Hac ibadeti Zilhicce ayının 8. gününe tekabül eden, haccın rükünlerinden Arafat vakfesine çıkışı temsil eden “Terviye” olarak da bilinen gün ile başlar. Arefe günü Arafat vakfesinden sonra Müzdelife’de vakfe yapıldıktan sonra bayram günlerinde Cemarat’ta taş toplanır, şeytan taşlama vazifesi yerine getirilir, Kâbe tavaf edilir, sa’y gerçekleştirilir, kurban kesilir ve saç tıraşı ile birlikte ihramdan çıkılarak süreç tamamlanır.
Şeytan taşlama hac vazifelerinden biridir. Hac ibadeti esnasında bayramın birinci günü büyük şeytan denilen Akabe Cemresi’ne 7, ikinci, üçüncü ve dördüncü günlerinde ise her üç şeytana yedişerden 21′ er taş atılır.
Şeytana atılan bu taşların satıldığı iddiası ise asılsızdır. Hiçbir mesnedi yoktur. Şeytan taşlamada kullanılan taşlar Arafat, Müzdelife ve Mina’daki meydanlarda toplanmakta olup, taş satışı yapılmamaktadır.
Hac ibadetini yerine getirirken böylesi bir taş satışı organizasyonuna şahit olan kimse bulunmamaktadır.
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yayımladığı hac ile ilgili dokümanlarda şeytan taşlamada kullanılacak taşların satışının yapıldığına yönelik bir ifadeye rastlanamamaktadır.
DİB’in yayımladığı Hac Yolcusu Rehberi‘nde taş toplama rükununun gerçekleştirilmesi süreci şöyle aktarılmaktadır :
“Mina’ya intikalden önce şeytana atılacak taşlar toplanır. Taşlar nohuttan büyük, fındıktan küçük olmalı ve temiz değilse yıkanmalıdır. Birinci gün Akabe Cemresi’ne atılacak yedi taşın buradan toplanması müstehaptır. Diğer taşlar başka bir yerden de toplanabilir.
Birinci gün Akabe Cemresi’ne atılmak üzere 7, ikinci gün küçük, orta ve büyük cemrelere atılmak üzere yedişerden 21, üçüncü gün küçük, orta ve büyük cemrelere atılmak üzere yedişerden 21 olmak üzere toplam 49 taş toplanır”
Şeytan Taşlama İçin Taş Toplayan Hacı Adayları
Aka’be cemresine atılacak taşların Müzdelife’de toplanması, diğer cemrelere atılacak taşların cemarat dışında herhangi bir yerden toplanması ise şeytan taşlamanın sünnetleri arasındadır. Cemre mahallinden taş alıp atılması, şeytan taşlamanın mekruhları arasındadır (İsmail Karagöz, Mehmet Keskin, Halil Altuntaş (2004). Hac İlmihali. DİB Yayınları, 13. Baskı, Ankara, 2018, Sf: 115-116). Hanbelîler, Müzdelife’den alınan taşlarla yapılan taşlamanın geçersiz olduğunu kabul etmişlerdir. Atılacak taşların toplanmasına dair içtihatlar ışığında, taşların para ile satın alınmasının uygun olarak addedilemeyeceği değerlendirilebilir
“Hac”ta Taş Satışı Yapıldığını Öne Süren Yazarlar
Mekke’de gerçekleşen faciayı Cumhuriyet Gazetesi‘ndeki köşesine taşıyan Mine Kırıkkanat, 27 Eylül 2015 günkü “Meğer şeytan kadınmış” başlıklı yazısında bu hatalı iddiaya yer vermiş:
"Mina’nın taşlaşmış tanrıçaları, Suudilerden 9 adetlik torbasını 3 dolara aldıkları taşlarla dişiliği taşlayanlar arasından 753 hacının canını daha aldı."
Kırıkkanat’ın yaptığı tek hata şeytan taşlamada kullanılan taşların satıldığı iddiasına yer vermesi değil. Satışı yapıldığı edilen taş grupları 9’luk değil 7’likti. Çünkü, hac ibadeti esnasında Kurban Bayramı’nın birinci günü büyük şeytana 7, ikinci, üçüncü ve dördüncü günlerinde ise her üç şeytana yedişerden 21’er taş atılır.
Yeniçağ’daki “Böyle bayram olur mu?” başlıklı yazısında (26 Eylül 2015) Yavuz Selim Demirağ da bahse konu yanlış iddiaya yer vermişti:
"Üstelik işi tamamen ticarete döken Suudlar o taşları bile satıyor hacılara. İçinde 9 küçük taş parçası bulunan poşet 3 dolar... Beş milyon hacıdan şeytan taşlama esnasında gelen paraya bakın..."
