“Matah” Kelimesinin Anlamı Nedir?

Matah, insan, mal, eşya gibi varlıklar için küçümseme ve alay maksatlı kullanılan bir kelimedir. Hafifseme duygusu ile “mal” anlamında kullanılır.

Matah sözcüğünün kökeni Arapça ticarî eşya anlamını taşıyan “meta” (متاع) kelimesidir (Tarama Sözlüğü/IV 1969:2798).

Matah sözcüğünün ticari eşya anlamına gelen meta sözcüğünün anlam ayrışmasına uğramış versiyonu olduğu aktarılmaktadır. Atapça metâ sözcüğünün sonundaki (gırtlak kapanma fonemi) “ayın” harfi, zaman içerisinde “h”ye dönmüştür (Mehmet Kara (2019). Ayrı Düşmüş Kelimeler. Tey Yayınları).

Azerbaycan Türkçesinde matah kelimesi “kıymetli, az bulunan” anlamında kullanılmaktadır (Seyfettin Altaylı (1994). Azerbaycan Türkçesi sözlüğü, 2. Cilt. MEB).

Matah kelimesinin kullanımına örnekler sunacak olursak:

 

“Bir akşam, Roz Nuvar Birahânesi’nde avucunun içini masaya patlatarak: “Yardım insana ihânettir ve kendini beğenmişlerin ve kendini bir matah sananların dediği zaman yirmi iki yaşında idi.”

(Tarık Buğra, Gençliğim Eyvah)

 

“Bizler de eski zamanlar pek matahmış gibi hâlâ ‘bir zamanlar’ diye başlayan cümleler kurabiliyoruz.”

(Gönül Paçacı (1999). Cumhuriyet’in Sesleri)

 

“… bilinçsiz oy deposunun söz sahibi ettiği kişilerce kamuoyuna bir matah gibi sunulan bu deyim ne anlama geliyor?”

(Vedat Günyol (1986). Güleryüzlü Ciddilik. Çağdaş Yayınları)

 

“Bir kadın olarak en büyük başarılardan biridir erkeklerin dünyasında kendinizi kabul ettirmek. Aman çok matah bir şey mi demeyin, evet öyle… Erkeklerin arasında kadın gibi saygı görüp sizi aralarına katmalarını sağlamak önemli ve matah bir şeydir.”

(Sevda Türküsev Başarılı Kadının Alfabesi)

 

 

“Camın önünegeçer, apartmanın arka tarafına bakan, pek de matah olmayan manzaramda güzel hayaller kurmaya çalışırım.”

(Mehmet Kayaoğlu (2012). Sorularla ve Örnek Vakalarla Öfke Kontrolü)

 

“Matah” Sözcüğünü Yanlış Kullanan Yazarlar

Haşmet BabaoğluSabah Gazetesinde 7 Ocak 2017 günü yayınlanan “Ana Muhalefet Bir Provokatör Gibi Davranamaz” başlıklı yazısında ufak bir kelime hatası yapmış:

"Medyadaki dostlarımı kim bilir kaç kez uyardım... 

Kemal Kılıçdaroğlu'nun matrak bir tarafı yok!"

Haşmet Babaoğlu, Kemal Kılıçdaroğlu’nun mizah yeteneğindense genel olarak siyasi liderlik ve söylem kabiliyetini hedeflediği için “matrak bir taraf” yerine “matah bir taraf”ının olmadığını belirtmeliydi.

 

Yorumunuzu yazınız...