Kristof Kolomb’un Dünyanın Yuvarlak Olduğunu Keşfettiği İddiası Doğru Değil

Ünlü İtalyan kâşif Christopher Columbus’un (Türkçe okunuşuyla Kristof Kolomb) (1451-1506), dünyanın yuvarlak olduğunu keşfettiği iddiası doğru değildir. Kristof Kolomb, Dünya’nın bir küre olduğunu kendisinden önce yazılan denizcilik kitaplarından öğrenmişti.  Kriftof Kolomb Dünya’nın etrafında tur atmamıştı, İspanya’da batıya açıldığında önce Bahamaları, Karayipleri ve Orta Amerika’yı keşfetmişti. Ancak Kolomb, İspanya Kralı Ferdinand’ın finanse ettiği seferinde 1492 yılında Amerika kıtasını keşfettiğinin farkında da değildi. Kristof Kolomb yeni bir kıta keşfettiğini fark edemeden ölmüştü.

 

Kristof Kolomb’un Amerika’yı keşfettiği seyahati ile kimsenin Dünya’nın yuvarlak olduğuna inanmadığı bir dönemde Dünya’nın küre biçiminde olduğunu ispatladığına dair yanlış iddiayı içeren metnin bir örneği şu şekilde:

Kolomb’un yaşadığı dönemde dünyanın yuvarlak olma ihtimaline kimse inanmıyordu, ancak Kolomb böyle bir şeyin olma ihtimalinin var olduğunu hep düşünürdü. (…) Aynı zamanda bu keşif ile ilk defa Atlas Okyanusu aşıldı ve dünyanın yuvarlak olduğu kanıtlandı.

 

Kristof Kolomb'un Dünyanın Yuvarlak Olduğunu İspatladığını Öne Süren Yazıdan İlgili Bölüm
Kristof Kolomb’un Dünyanın Yuvarlak Olduğunu İspatladığını Öne Süren Yazıdan İlgili Bölüm

 

Kristof Kolomb, dünyanın yuvarlak olduğunu keşfeden kişi değildi. Dünyanın küre biçiminde olduğu M.Ö. 3. yüzyıldan bu yana dile getirilen bir husustu. Antik Yunanistan’da Dünya’nın çevresinin ölçülmesine dahi çalışılıyordu. Kolomb, Müslüman denizcilerin kitaplarından, dünyanın yuvarlak olduğunu ve devamlı olarak batıya gidilirse, yine aynı yere gelineceğini öğrenmişti.

Kolomb, Amerika kıtasını keşfettiği deniz seferine çıkmadan önce Dünya’nın coğrafyası ve yapısı konusunda ayrıntılı yazılar kaleme alan teolog ve felsefeci Pierre D’Ailly ile istişare etmişti. Dünyanın bir küre olduğunu bilen ve Kanarya Adaları ile Japonya arasındaki mesafenin 2300 mil olduğunu -yanlış- hesaplayan Kolomb, Atlantik üzerinden batıya yelken açacağı daha hızlı ve daha güvenli olacağına inandığı bir rota tasarladı. Kristof Kolomb, hep batıya hareket ederek doğuya ulaşılacağını sanıyordu ve batıya doğru hareket etmenin Uzak Doğu’ya ulaşmanın en kısa yolu olduğunu düşünüyordu.

Kolomb’un amacı dünyanın yuvarlak olduğunu ispatlamak da değildi. Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki hakimiyetindan ötürü doğudaki baharat ve ipek gibi değerli emtiaların batıya taşınabileceği güvenli bir ticaret yolu keşfetmeyi amaçlayan Kristof Kolomb 1492 yılı Ağustos ayında İspanya’dan 3 gemiyle denize açıldı. Kolomb ve mürettebatı, 36 günlük yolculuktan sonra 12 Ekim 1492’de Bahama Adalarına ayak bastı. Kolomb batıya doğru hareketinde (orjinine göre) doğuya değil, Amerika kıtasına yani batıya ulaşmıştı. İspanya’dan hareket ettiği seferinde böylelikle 1492 yılında yeni kıtayı keşfetmişti. Ancak, Bahamalara ayak bastığında Kolomb, Avrupalılar tarafından bilinmeyen yepyeni bir kıta keşfettiğinin farkına varamamıştı. Kendi algısı bir yanlışlıktan ibaretti.  Bahamalardan sonra yolculuğuna devam eden Kolomb, Çin olduğunu sandığı Küba ile Japonya sandığı Haiti ve Dominik Cumhuriyeti’ne ulaştı.

Bu keşfinin ardından Kolomb, 1493 yılında İspanya’ya geri döndü. 1492 ile 1504 yılları arasında Karayipler ve Güney Amerika’ya (1492, 1493, 1498 ve 1502’de olmak üzere) toplam dört sefer gerçekleştiren Kolomb, 1506 yılında yeni bir kıta keşfettiğinin farkına varamadan hayata gözlerini kapadı.

Dünyanın yuvarlak olduğunu deneyimleyen / kanıtlayan ve yerkürenin çevresini dolaşan ilk insan, Macellan’ın kölesi ve tercümanı olan Zenci Henry’dir. Dünya etrafında tek seferde ilk kez dolanan kişi ise Juan Sebastián Elcano ve geri kalan mürettebatıdır. Macellan, çıktığı dünya turunu aslında tamamlayamadı. Turunun yarısındayken öldürüldü. Fakat, bu yarım kalan tur ile birlikte dünyanın etrafını bir kişinin dolanmış olmasını sağladı. Bu kişi de 1511’de Portekiz’den Hint Okyanusu üzerinden Uzakdoğu’ya yaptığı seyahatte Malezya’daki köle pazarında satın aldığı Zenci Henry, bundan sonra yaptığı tüm seyahatlerde yanından ayrılmayan Zenci Henry oldu.

 

Macellan Dünyanın Etrafını Dolaşma Rotası
Macellan’ın Dünya Turu Rotası

 

 

Kristof Kolomb Dünyanın Yuvarlak Olması

Yorumunuzu yazınız...