Koronavirüs Şeklinde Dolu Yağdırılacağı İddiası

Koronavirüs Şekline Benzer Dolu Yağışı Gerçekleştiği İddiası Doğru

Koronavirüs Şeklinde Dolu Yağdırılacağı İddiası Asılsız

Yemen’de koronavirüs şeklinde dolu yağdığı iddiasıyla paylaşılan fotoğraflar aslında adı geçen ülkeden değil.

Koronavirüse benzer şekilde devasa büyüklükte dolu yağışının gerçekleştiği iddiası doğru. Koronavirüsün şekline benzer dolu yağışı salgından bağımsız şekilde (geçmişte ve günümüzde) gözlemlenebilen bir meteorolojik hadise. Dolu tanelerinin büründüğü şeklin koronavirüs salgınıyla bir ilgisi yok.

Bir dış etki vasıtasıyla koronavirüsün şekline benzer dolu tanelerinin yağdırılacağı iddiası ise temelsiz olup, hayatın olağan akışıyla ve meteorolojik hadiselerin seyriyle uyumlu değildir.

Koronavirüs salgını hakkında son dönemde dolaşıma giren absürt iddialardan biri de koronavirüsün şekline benzer dolu yağışının gerçekleştirildiği oldu. Hatta, koronavirüs şeklinde dolu yağdırılacağını öne sürenler dahi oldu.

Yemen’de koronavirüs şeklinde dolu yağdığı iddiasıyla paylaşılan görselleri içeren ve kayda değer etkileşim alan bu yöndeki paylaşımlardan bazıları şu şekildeydi:

“Yemen’de dolu yağdı. Yağan doluların şekli bakın neye benziyor”

“Bugün Yemen de yağan coronavirus şeklinde dolu… Atmosfere de Covid-19 bulaşmış.. Sıra uzaylılarda…”

Hatta bahse konu görüntülerin Türkiye’den olduğunu ileri sürenlere dahi şahit olunabiliyor:

“Türkiye’ye yağan dolu korona virüs şekline benzemiyor mu? Yoksa halüsinasyon mu görüyorum”

Koronavirüse benzer dolu tanelerinin yağdırılacağı iddiasını dile getirenlere göz attığımızda ise karşımıza komplo teorileriyle haşır neşir bir isim çıkıyor: Abdullah Çiftçi.

Halk TV’de 26 Nisan 2020 tarihinde yayınlanan ve Ezgi Yeşiltepe tarafından sunulan “Hafta Sonu Haber” adlı programa katılan Abdullah Çiftçi, koronavirüs şeklinde dolu yağdırılacağını öne sürmüştü:

“Şu an algılarımızla oynuyorlar. Ne sahte ne gerçek insanlar anlayamasınlar diye. Havadan farklı ülkelere koronavirüs şeklinde dolu yağdıracaklar. Zehir olarak. Dolunun şekli koronavirüs gibi olacak. Koronavirüsün ekranlarda böyle şeyleri var ya mızrak gibi çıkıntıları var ya böyle odlu görünecek bunun da Allah’tan olduğuna inanın diyecekler. İzleyin göreceksiniz yani.”

Halk TV’nin “Abdullah Çiftçi’den gündemi sallayacak iddialar!” başlığıyla yayınladığı video kaydı aşağıdaki bağlantı vasıtasıyla izlenebilir:

Gelelim asıl meseleye:

Koronavirüse benzer şekilde devasa büyüklükte dolu yağışının gerçekleştiği iddiası doğru. Ancak, paylaşılan görseller aslında Yemen’den değil. Koronavirüsün şekline benzer dolu yağışı salgından bağımsız şekilde (geçmişte ve günümüzde) gözlemlenebilen bir meteorolojik hadise. Ancak, dolu tanelerinin büründüğü şeklin koronavirüs salgınıyla bir ilgisi yok.

Koronavirüse Benzer Farklı Şekillerde Devasa Dolu Yağışı Olağan Bir Hadise, Salgınla İlintisiz

Koronavirüs şeklinde dolu yağışı normalde gözlemlenebilen bir meteorolojik afet olduğunu aktardık. Şimdi ise, dolunun şeklinin ve büyüklüğünün oluşumunda atmosfer olayları dışında insan müdahalesinin ya da salgının rol alıp alamayacağını ele almanın sırası.

Bu hususu kavramak adına öncelikle dolunun yapısı ve oluşumu hakkında bir özet sunmakta fayda var. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden Serpil ve Yüksek Yağan’ın “Dolu Tahmini, Analizi, Dolu Durumu ve Yüksek Atmosfer Klimatolojisi” (2014, Ankara) başlıklı kapsamlı çalışmalarından özetleyecek olursak:

• Dolu, yer ile orta troposfer arasında meydana gelen kuvvetli kararsızlık ve bu kararsızlığa bağlı olarak gelişen, topa benzer veya düzensiz parçalar şeklinde yağan, sert buz şeklindeki yağış türüdür.

• Dolu yağışının meydana gelmesinde belirleyici faktör, yukarıya doğru olan kuvvetli hava hareketleridir. Bu hareketlilik, düşey kararsızlığın bir sonucudur. Bununla birlikte bulut tipi, bulut içerisindeki sıvı su miktarı, donma seviyesi gibi faktörler de dolu oluşumunda önemli rol oynar.

• Dolu tanecikleri farklı yapı ve şekillerde olabilir.

• Dolu, içerisinde çok güçlü dikey alçalıcı ve yükselici hava hareketlerinin olduğu Cumulonimbus (Cb) bulutundan düşer.

• Dolu tanesi iç içe geçmiş saydam ve saydam olmayan buz tabakalarından meydana gelir.

• Dolunun şekli, küçük çaplarda genellikle küreseldir. Ancak dolunun çapı büyüdükçe dolunun şekli değişir ve ilginç şekiller alabilir.

• Dolu tanesinin yapısı, geliştiği ve meydana geldiği basınç seviyesindeki meteorolojik koşullarla yakından ilişkilidir.

• Dolu tanesinin büyümesinde ve gelişmesinde yer seviyesinden yukarı doğru kuvvetli hava hareketlerinin rolü çok büyüktür. Bu durum meydana gelen kararsızlık olayı ile açıklanabilir. 

• Dolunun şekli, küçük çaplarda genellikle küreseldir. Ancak dolunun çapı büyüdükçe dolunun şekli değişir ve ilginç şekiller alabilir.

Yağacak dolunun fiziksel durumu, büyüklüğü, şekli, çekirdek yapısı gibi hususlar, yağış alanındaki basınç seviyesindeki ısı değişimi, nemlilik ve kararsızlıkla yakından ilgilidir. Dolu taneleri, bulutlardaki düşey hava sirkülasyonuna kapılan su damlacıklarının bulut içerisindeki farklı sıcaklık seviyelerini geçerken (donma ve erimeler ile) tabakalar halinde büyümesi ile oluşmaktadır. Atmosferdeki kararsızlığın etkisiyle yukarı doğru olan hava hareketinin şiddetiyle birlikte çapı giderek büyüyen dolu, farklı şekillere bürünebilmektedir.

Bulutun içindeki farklı sıcaklıktaki hava akımlarından etkilenerek katmanlar halinde oluşan dolu tanelerinin şekillenmesinde meteorolojik gelişmelerin dışında bir müdahalenin ya da salgının rol alması mümkün gözükmüyor.

Koronavirüsün şeklinde benzer dolu tanelerinin yağdırılacağı iddiası temelsiz olup, hayatın olağan akışıyla ve meteorolojik hadiselerin seyriyle uyumlu değildir.

Paylaşılan Görsel Yemen’den Değil

Paylaşılan fotoğraflarda görülen koronavirüs şeklinde doluların Yemen’de yağdığı iddiasının doğru olmadığını söyleyebiliriz. Çünkü bahsi geçen fotoğrafların daha önce Pakistan’dan sosyal medya kullanıcıları ve Bangladeş merkezli basın kuruluşları tarafından yayınlandığı bilinmektedir. Görüntülerin yüksek çözünürlüklü ilk örneklerinin Pakistan’ın Pencap eyaletinden paylaşıldığı anlaşılıyor. Ancak resimlerin Pakistan’dan olup olmadığı doğrulanamıyor. Lâkin bu durum, paylaşılan koronavirüs şeklinde dolu görsellerinin salgından önce gözlemlendiği ve Yemen’le ilgisinin olmadığı sonucuna ulaşabiliriz.

Benzer Şekillerde Dolu Yağışı Salgından Daha Önce De Gözlemlenmiş

Bilindiği üzere dolu tanelerinin büyüklüğü bezelyeden greyfurt boyutuna kadar değişkenlik gösterebiliyor. Görmeye alışkın olduğumuz dolu taneciklerinin aynı şekilde olduğu gözlemlense de, boyutları artan dolu tanelerinin şekillerinde yeknesak bir standart bulunmadığı, dolu tanelerinin garip şekillere bürünebildiği görülebiliyor.

Paylaşılan görsellerdeki dolu tanelerinin aldığı şeklin koronavirüs salgını ile bir ilgisi bulunmadığının dolunun oluşumuna yönelik bilimsel gerçekler ve akıl yürütmeden sonraki bir diğer delili, salgın öncesinde de bu yönde dolu taneciklerinin gözlemlenmiş olması.

Dünyanın çeşitli bölgelerinde farklı zamanlarda koronavirüse benzer şekilde ve büyüklükte dolu yağışının gerçekleştiği biliniyor.

Örneğin, 2018 yılında Avustralya’da yağan benzer şekildeki devasa dolu görüntüleri sosyal medyada ve haber sitelerinde kendine yer bulmuştu. Yine 2018 yılında ABD’nin Teksas eyaletinde benzer büyüklük ve şekilde dolu yağışı görüntülenmişti.

Farklı platformlarda yapılan anahtar kelime taramasıyla koronavirüse benzer şekilde dolu yağışına ilişkin birçok görsele rastlamak mümkün.