“Sivas Ellerinde Sazım Çalınır” ya da “Kul Olayım Kalem Tutan Ellere” Olarak da Bilinen
“Kâtip Arzuhâlim” Türküsünün Âşık Veysel’e Ait Olduğu İddiası Doğru Değil
Türkü, Pir Sultan Abdal’a Ait
“Sivas Ellerinde Sazım Çalınır” ya da “Kul Olayım Kalem Tutan Ellere” olarak da bilinen Kâtip Arzuhâlim isimli türküyü konu edeceğiz bugün.
Önce türkünün sözlerine bakalım:
Sivas ellerinde sazım çalınır
Çamlı beller bölük bölük bölünür
Yardan ayrılmışam bağrım delinir
Kâtip arzuhalım yaz yare böyle
Güzelim emey, bir tanem emey, güzelim emey, hey
Kul olayım kalem tutan ellere
Kâtip arzuhalım yaz yara böyle
Şekerler ezeyim şirin dillere
Kâtip arzuhalım yaz yare böyle
Güzelim emey, bir tanem emey, güzelim emey, hey
Pir Sultan Abdal’ım ey Hızır Paşa
Yazılan geliyor sağ olan başa
Beni hasret koydun kavim kardaşa
Kâtip arzuhalım yaz yare böyle
Güzelim emey, birtanem emey, güzelim emey, hey
Beni hasret koydun kavim kardaşa
Kâtip arzuhalım yaz yare böyle
Güzelim emey, birtanem emey, hey
Dizelerin asıl sahibi türküde/ şiirde ismen yer aldığı hâlde türkü, bazı platformlarda Âşık Veysel’le anılıyor. Bu yöndeki bazı örnek paylaşımlar şu şekilde sunulabilir:
“Kâtip Arzuhalim” Şiiri Âşık Veysel’in Değil Pir Sultan Abdal’ın
Ancak şiir Âşık Veysel’e ait değil. Ozanın tüm şiirlerinin yer aldığı Dostlar Beni Hatırlasın isimli biyografi-derleme kitabında işbu şiire dair herhangi bir iz yok.
Şiirin gerçek sahibi Pir Sultan Abdal’dır.
Albülbâki Gölpınarlı’nın Pir Sultan Abdal üzerine yaptığı çalışmada mevzubahis şiire rastlamak mümkün. (Abdülbâki Gölpınarlı (1953). Pir Sultan Abdal, “Hayatı, Sanatı, Şiirleri”. İstanbul, Varlık Yayınları. Sf: 25-26)
Ozanın mezkur şiiri, Osmanlı veziri olduğu rivayet edilen Hızır Paşa’ya isyanını dile getirme maksadıyla yazdığı düşünülüyor.
Şiirin orijinalini incelediğimizde kimi kısımların farklı şekilde yer aldığını görüyoruz:
“Kul olayım kalem tutan eline
Kâtip ahvalimi şaha böyle yaz
Şekerler ezeyim şirin diline
Kâtip ahvalimi şaha böyle yaz
Allahı seversen kâtip böyle yaz
Dünü gün ol şah’a eylerim niyaz
Umarim yıkılsın şu kanlı Sivas
Kâtip ahvalimi şaha böyle yaz
Sivas illerinde sazım çalınır
Çamlı beller bölük bölük bölünür
Ben dosttan ayrıldım bağrım delinir
Kâtip ahvalimi şaha böyle yaz
Münafıkın her dediği oluyor
Gül benzimiz sararıban soluyor
Gidi Mervan şâd oluban gülüyor
Kâtip ahvalimi şaha böyle yaz
Pir Sultan Abdal’ım ey Hızır Paşa
Gör ki neler gelir sağ olan başa
Hasret koydu bizi kavim kardaşa
Kâtip ahvalimi şaha böyle yaz”
Türkü; Selda Bağcan, Barış Manço, Zeki Müren, Ekrem Ataer, Sabahat Akkiraz, Hüseyin Turan, Musa Eroğlu, Arif Sağ, Özdemir Erdoğan, Cansu Koç gibi pek çok ünlü sanatçı tarafından yorumlanmıştı. Bu isimler arasında Âşık Veysel Şatıroğlu’nun da olduğu biliniyor:
Gerek türküyü Âşık Veysel’in de icra etmesi gerek iki ozanın da memleketinin Sivas olması, söz konusu karışıklığın ortaya çıkış sebepleri arasında düşünülebilir.
Âşık Veysel’in aşağıda alıntıladığımız şiirinin kimi dikkatsiz okurlarca bir yanılsamaya sebep olması da muhtemel:
“Kalemi kırılsın bunu yazanın
Söyler söyler derdi bitmez ozanın
Çağır bağır emir onun söz onun
Yazan kâtip böyle yazmış fermanı”