Japonya’da Lise Mezunu Olmayanların Oy Veremediği İddiası

Japonya’da Lise Mezunu Olmayanların Oy Kullanamadığı İddiası Doğru Değil

Sosyal medyaya yansıyan bir şehir efsanesine göre Japonya’da lise mezunu olmayanlar oy kullanma hakkına sahip değildir. Her ne kadar özellikle seçim sathında yaygın şekilde de paylaşılsa da Japonya’da lise mezunu olmayanların oy kullanma hakkına sahip olmadığı iddiası doğru değildir. Japonya’da 18 yaşını doldurmuş her vatandaş eğitim durumuna bakılmaksızın oy kullanabilme hakkına sahiptir.

Aysun Kayacı’nın kulaklarını çınlatarak “keşke bizde de olsa” nidalarıyla viral şekilde paylaşılan bu yanlış iddianın metni şu şekilde:

“Japonya’da lise mezunu olmayan oy veremiyor.Japonya bu durumu şöyle açıklıyor”Kendi gelişimini tamamlayamamış bir birey,toplumu ve Devlet’i ilgilendiren konularda söz ve hak sahibi olamaz.””

Japonya’da Lise Mezunu Olmayanların Oy Veremediği İddiasını İçeren Sosyal Medya Paylaşımı

Japonya’da Oy Kullanmak İçin Lise Mezunu Olmak Gibi Bir Koşul Bulunmuyor

Japonya’da lise mezunu olmayan kişilerin oy kullanamadığı iddiası asılsızdır. Japonya’da 18 yaşını dolduran tüm vatandaşlar eğitim düzeyinden bağımsız olarak seçme ve seçilme hakkına sahiptir. Japonya İçişleri Bakanlığı’nın internet sitesinde 18 yaş ve üzerindeki tüm ferlerin oy kullanabileceği belirtilmektedir. Japon hükümetinin seçmen olabilme şartları arasındaki düzenlemelerinde lise mezunu olmayan bireylerin oy kullanamaması yönünde bir kısıtlamanın varlığına rastlanılmamaktadır.

Japonya’da oy vermek için gerekli koşullar şu şekilde sıralanmaktadır:

• En az 18 yaşında olmak
• Japon vatandaşı olmak
• En az üç aylığına bir seçim bölgesinde kayıtlı ikametgaha sahip olmak
  • Aşağıdaki şartları yerine getiren ve seçim komisyonunun denizaşırı seçmenlerin Japonya’daki son ikamet yeri listesine kayıtlı olan yurt dışında yaşayan Japon vatandaşları genel ve parlamento seçimlerinde oy kullanabilir:
    • Belediye binalarını bulundukları yerdeki bir değişiklikten ve Japonya’daki son ikametlerinden haberdar eden kişiler;
    • Japon Elçiliği / Konsolosluğuna en az üç ay yurtdışında yaşayan bir Japon vatandaşı olarak (ya da son üç aydır ikametini kanıtlayabilenler) kayıtlı olan kişiler.

Japonya’da aşağıdaki vasıflara sahip kişilerin oy vermesi yasaktır:

• Bir aile mahkemesi tarafından vesayet altına alınan kişiler
• Hapis cezasına çarptırılmış veya daha ağır bir cezalandırma cezası alan ve cezalarını tamamlamayan kişiler
• Hapis cezasına çarptırılmış veya daha ağır bir cezaya çarptırılmış ve cezanın hâlâ geçerli olduğu kişiler (cezanın infazının askıya alındığı kişiler hariç)
• Seçim suçu nedeniyle hapis cezasına veya daha ağır bir cezalandırma cezasına çarptırılmış ve cezalı cezalar alan kişiler
• Kamu görevlisi olarak görev süreleri boyunca rüşvetten mahkum olan kişiler (Bu kısıt, ceza süresi boyunca ve daha sonra beş yıl boyunca geçerlidir)
• Kamu Daireleri Seçim Yasası’nda öngörülen bir suçu işleyen kişiler
• Kamu Fonları Kontrol Yasası’nda öngörülen bir suçu işleyen kişiler

2016 yılında Japonya’da gerçekleştirilen anayasa değişikliği ile oy verme yaşı 20’den 18’e indirilmişti. Yapılan yasal düzenleme ile 2022 yılı Nisan ayından itibaren Japonya’daki reşitlik yaş sınırı da 20’den 18’e indirilecektir.

Japon makamlarının 18 yaş üstü herkesin eğitim seviyesi kısıtı olmadan oy kullanabildiğine dair belgelerle karşılık verildiğinde “Japonya’da üniversite mezunu olmayanların oy kullanamadığı” şeklinde de ifade edilen bu iddianın apolojistlerinin Japonya’da seçmenlere yönelik eğitim kısıtının 2. Dünya Savaşı sırasında geçerli olduğunu, sonrasında lise zorunlu hale geldiği için bu sınırlamanın doğal bir şart haline geldiğini, ya da günümüzde Japonya’da oyların özel el yazısı ve imza şeklinde atılması nedeniyle okuma yazma bilmeyenlerin oy kullanamadığını iddia ettikleri görülüyor.

Ancak, bu iddiaların da bir doğruluk payı bulunmamaktadır. Çünkü,  Japonya’da zorunlu eğitim 6 yılı ilkokul ve 3 yılı ortaokul olmak üzere 9 yıldır ve liseyi kapsamamaktadır. Japon toplumunun yaklaşık % 96’sı lise eğitimi, % 46’sı ise üniversite eğitimi almıştır. Japonya’da 2. Dünya Savaşı esnasında 1942 yılında gerçekleştirilen genel seçimlerde lise mezunu olmayanların oy kullanamamasına yönelik bir düzenleme yürürlükte değildi. 2. Dünya Savaşı’nın hemen sonrasında 1946 yılında gerçekleşen genel seçimlerde de böyle bir kısıt yoktu.

İlgilenenler Teyit.org‘un ve Dogrula.org‘un konu hakkındaki incelemesine de göz atabilir.

Japonya’da Lise Mezunlarının Oy Kullanamadığını Sanan Köşe Yazarları

Yeni Bakış Gazetesi yazarı Ertaç Hazer’in 26 Şubat 2019 tarihli “Japonya Bunu Çözdü” başlıklı yazısından:

işte tüm bu düşüncelerden yola çıkan Japonya eğitim sistemi buna yönelik bir çözüm üretti.

Hem de sağlıklı bir çözüm, öyle bizdeki gibi eften, püften dostlar alışverişte görsün düşüncesi ile yapılan bir çözüm değil.

Japonya’da lise mezunu olmayan birey oy kullanamıyor ve Japon hükümeti bu durumu şöyle açıklıyor.

“Kendi gelişimini tamamlayamamış bir birey, toplumu ve devleti ilgilendiren konularda söz ve hak sahibi olamaz.”

Bandırma Gazetesi yazarı İsmail Şen’in “Diplomalı İşsizler” başlıklı yazısından:

Son günlerde sosyal medyada doğruluğu tartışma konusu olan şöyle bir paylaşım görüyorum;

‘’Japonya’da lise mezunu olmayan oy veremiyor. Japonya bu durumu şöyle açıklıyor kendi gelişimini tamamlayamamış bir birey, toplumu ve devleti ilgilendiren konularda söz ve hak sahibi olamaz.’’

Hoş ama bunu yapabilmek için öncelikle eğitimi nitelikli hale getirmemiz gerekiyor, lise ve üniversiteye dek çocuklarımızı nasıl eğitiyoruz? Sorusunu kendimize yöneltmeliyiz.

Hedef Halk Gazetesi yazarı İsmail Başaran’ın 20 Şubat 2019 tarihli “Bizdeki Demokrasi” başlıklı yazısından:

Dünya’ya teknoloji satan Japonya’da en az lise mezunu olmayan oy veremiyor.

İşte Çanakkale Gazetesi yazarı Hasan Sami Er’in 19 Şubat 2019 tarihli “Oy Kredisi” başlıklı yazısından:

“Japonya’da okuma yazma bilmeyenler oy kullanamıyormuş…” Neden mi? “Japonya’da oy kullanma işlemi klasik parmak basma değil, özel el yazısı ve altına imza ile yapılmaktaymış.

Adana Toros Gazetesi yazarı Yasemin Güç’ün 11 Mart 2019 tarihli “Japonya’da Lise Mezunu Olmayan Oy Veremiyor…” başlıklı yazısından:

Japonya bu durumu şöyle açıklıyor…’’-Kendi gelişimini tamamlayamamış bir birey toplumu ve devleti ilgilendiren konularda söz ve hak sahibi olamaz’’

Haber Gazetesi yazarı Ersin Erge’nin 2 Mart 2019 tarihli “Yerel Yönetim Aktörü Derken -2-” başlıklı yazısından:

Peki hocam; bir şey sorabilir miyim?” “Sor bakalım?” “Japonya’da oy vermek için lise mezunu olmak şartmış öyle mi?” “Öyle, imiş!” dedim.