Yerlere Saçılmış Kağıt Paralara İlişkin Fotoğrafın İtalya’nın Bologna Şehrinden Bir Milyarderin Koronavirüs Salgını Nedeniyle Tüm Servetini Sokağa Attığı Anı Gösterdiği İddiası Asılsız, Görseller Venezüela’dan 2019’dan

İtalya’nın Bologna şehrinde bir zenginin koronavirüs karşısında bir işe yaramadığı için tüm servetini sokaklara döktüğü iddiasıyla paylaşılan görseller Venezüela’dan. Paylaşılan fotoğrafların koronavirüs salgınıyla bir ilgisi bulunmuyor. Yerlere saçılmış banknotlara ait görseller 2019 yılı Mart ayında Venezüela’nın Merida adlı kasabasında yaşanan banka yağmasının ardından çekilmiş. Yerlerde görülen banknotlar 2008 yılı Ağustos ayında yeni bir para birimi bolivar soberano ile değiştirilen ve 5 Aralık 2018’den sonra herhangi bir geçerliliği kalmayan Venezuela’nın eski para birimi olan bolivar fuertedir. 

Koronavirüs (Covid-19) salgını nedeniyle kötü günler geçiren İtalya’da,  varlıklı bir kişinin koronavirüs karşısında bir işe yaramadığı için tüm servetini sokaklara döktüğü iddiasıyla bazı görsellerin sosyal medyada paylaşıldığını görüyoruz.

Söz konusu paylaşımların içeriği şu şekilde idi:

“İtalya’ın bologna şehrinde milyarder bir adam tüm servetini yola attı, tüm ailesini corona virüsünden öldüğünü ağlayarak kendi servetinin bile kurtarmadığı bir durum☹️lütfen dersi alın zenginliğe yatırım yapmayın. Kimse dünya malına tamah etmesin..”

“İtalya’nın Bologna şehrinde milyarder bir adam tüm servetini yola attı..Tüm ailesinin Corona virüsünden ölmelerine engel olamadı..Kendi servetinin bile kurtarmadığı bir bela..”

“İtalya, Bologna… Tüm ailesini Corona’dan kaybeden milyarder, ailesini kurtarmaya yetmeyen bütün servetini sokağa attı. Dünya malının hiçbir işe yaramadığını gösteren bu sınavımız inşaallah hayırlı ibretlere vesile olur…”

Sosyal medyadan bu yönde bazı paylaşımlar ise şöyleydi:

İtalya’dan Olduğu İddiasıyla Paylaşılan Sokaklara Saçılmış Banknotlara Ait Fotoğraflar Venezüela’dan ve Koronavirüs Salgınıyla Bir İlgisi Bulunmuyor

Yerler esaçılmış banknotlara ait görseller 2019 yılı Mart ayında Venezüela’nın Merida adlı kasabasında yaşanan banka yağmasının ardından çekilmiş.

Paylaşılan 2 fotoğrafın üzerinden giderek gerçeği aktaralım…

İlk görselimiz şu şekilde:

Söz konusu fotoğrafı arama motlarında tersine görsel arama ile taradığımızda karşımıza 2019 yılı Nisan ayından Venezüela’daki hiperenflasyonla ilişkilendirilmiş bazı paylaşımlar çıkıyor.

Fotoğrafın kökenini araştırmaya devam ettiğimizde Türkçe paylaşımlarda “Kağıt para o kadar değersiz durumda ki, tüm sokaklar para, toplayan bile olmuyor…” notuyla bu fotoğrafa yer verildiğini görüyoruz. Yani, fotoğrafların ne İtalya ne de koronavirüs salgınıyla bir ilgisi bulunuyor.

Venezuela’da 2013 yılında başlayan ekonomik çöküşün etkisiyle enflasyonun bir hayli yüksek seviyelere çıkmasıyla birlikte Venezüela bolivarının değerinde büyük bir düşüş yaşanmıştı. Venezüela’nın para biriminde yaşanan değer kaybının yansıması olarak Almanya’nın Weimar Cumhuriyeti döneminde (1921–1924) yaşanan hiperenflasyon görüntülerinden esinlenerek sokaklara saçılmış banknot görüntülerinin kullanıldığı anlaşılıyor. Ancak, bu görüntülerin Venezüela’daki hiperenflasyon sürecinin bir sonucu olduğu iddiası yanıltıcıdır.

Öncelikle belirtmek gerekir ki, fotoğrafta yerde bulunan para birimi Venezüela’nın eski para birimi. Yaşanan enflasyonist süreç ile mücadele tedbirleri kapsamında Venezüela bolivarının ismi 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren “bolivar fuerte” olarak değiştirilmişti. Ancak, 20 Ağustos 2008 tarihinde eski para birimi bolivarın yerini “bolivar soberano” adlı yeni para birimi almıştı. 5 Aralık 2018 tarihinden itibaren ise bolivar fuerte emisyondan çekilmişti. Yani, yerlerde görülen banknotlar 2008 yılı Ağustos ayında yeni bir para birimi bolivar soberano ile değiştirilen ve 5 Aralık 2018’den sonra herhangi bir geçerliliği kalmayan Venezuela’nın eski para birimi olan bolivar fuertedir. Banknotların sokaklara atılmasının sebebi değerinin düşüklüğü değil, bir hükmünün kalmamasıydı.

Taramamızı sürdürdüğümüzde ise karşımıza fotoğrafın kökeni çıkıyor. Bazı sosyal medya paylaşımlarında ve haber sitelerinde söz konusu fotoğrafın Venezüela’da 2019 yılında gerçekleşen bir banka soygununa ait olduğunun aktarıldığı görülüyor.

Yerel haber kanalı Maduradas.com‘un yayınladığı haberde bankayı yağmalayan faillerin Venezüela’nın eski para birimini sokaklara saçtığı detayı şöyle aktarılmış (Google Translate’ten istifade edilmiştir):

KORKUNÇ! Kukuletalı (vandals) Merida’daki Bicentenario bankasını kovdu ve eski para biriminin bolivarlarını sokaklardan dağıttı

11 Mart Pazartesi günü, kapüşonlu failler Merida eyaletindeki Glorias Patrias Caddesi 3’teki Bicentenario banka acentesini alıkoydu.

Gerçek, Milletvekili Williams Dávila’nın yanı sıra El Nacional’in Mérida eyaletindeki Leonardo León muhabiri tarafından doğrulandı.

Sosyal ağ Twitter üzerinden, vatandaşların sokaklarda eski para faturaları yığınlarını dağıttıklarını ve daha sonra ateşe verildiğini bildirdiler.

Venezüela’da gerçekleşen mezkur banka yağmasına ilişkin paylaşılan diğer görüntülerden bazıları ise şu şekilde:

Gelelim ikinci görselimize…

Bahse konu fotoğrafa ilişkin arama motorlarında tersine görsel arama yaptığımızda Venezüela’dan olduğuna yönelik 2019 yılı Nisan ayından sosyal medya paylaşımlarına ve Reddit ve 9GAG gibi sitelerdeki gönderilere rastlıyoruz. Bu bulgular, fotoğrafın İtalya’dan olmadığını ve koronavirüs salgınıyla bir ilgisinin bulunmadığını işaret ediyor. Her ne kadar fotoğrafın orijinal kaynağını tespit edemesek de, paylaşıldığı tarih, yerdeki para birimleri ve görülen çevre gibi etkenler göz önünde bulundurulduğunda Venezüela’daki yukarıda aktarılan banka soygunuyla ilgili olduğu sonucuna ulaşıyoruz.