Einstein’ın “Hayat Bisiklet Sürmek Gibidir, Dengenizi Korumak İçin Devam Etmelisiniz” Sözünün Sahibi Olduğu İddiası Doğruyu Yansıtmıyor
Albert Einstein’ın oğlu Eduard’a 5 Şubat 1930 tarihinde yazdığı bir mektupta “Hayat, bisiklet sürmek gibidir. Dengenizi korumak için, devam etmelisiniz.” sözüne yer verdiği bilinmekle birlikte, bisiklet ve hayatın devamlılığı metaforunun Einstein’dan çok daha önce başkaları tarafından kullanıldığı, dolayısıyla sözün sahibi olarak Einstein’ın kabul edilemeyeceği değerlendirilmektedir.
Einstein’a ait olmadığı hâlde sahipliği kendisine izafe edilen vecizeler serimize “Hayat, bisiklet sürmek gibidir. Dengenizi korumak için, devam etmelisiniz.” (“They can keep their balance only as long as they keep moving“) özlü sözü ile devam ediyoruz.
Einstein’ın “Hayat bisiklet sürmeye benzer. Dengeyi korumak için ilerlemek gerekir” sözünü ve bisiklete binerkenki fotoğrafını içeren tweet
Einstein’ın nükleer test esnasında bisiklet sürdüğü anı gösterdiği iddia edilen fotoğrafı incelediğimizde bu iddiaya kısaca değinmiştik.
Sosyal medyada genellikle “Hayat, bisiklet sürmek gibidir. Dengenizi korumak için, devam etmelisiniz.” sözünün Einstein’ın bisiklet sürerkenki fotoğrafı ile birlikte sözün sahipliği kendisine atfedilerek paylaşıldığını görüyoruz.
Albert Einstein bisiklet sürerken (Şubat 1933)
Albert Einstein’ın “Hayat, bisiklet sürmek gibidir. Dengenizi korumak için, devam etmelisiniz.” şeklinde bir söz sarf ettiği iddiası oğlu Eduard’a 5 Şubat 1930 tarihinde yazdığı bir mektuba dayanıyor. Oğlu Eduard’a yazdığı mektupta aktarılan söz minvalinde bir satıra yer verdiği biliniyor. Ancak, Einstein 1930 yılında kullanmadan çok daha önceleri bu söz başkaları tarafından dile getirilmiştir.
Google Kitaplar üzerinden yaptığımız taramada tespit ettiğimiz Einstein’dan önce bu sözü kullanan ya da alıntılayan kaynaklardan bazılarını aktaracak olursak:
- Bisikletler hakkında çıkarılan bir dergide 1882 yılında yayınlanan J. Benson Hamilton adlı rahibin kaleme aldığı “The Wheelman” bir hikayede bu sözün büyük bir vaiz tarafından dile getirildiği ifade edilerek aktarıldığı görülüyor.
- Charles E. Pratt adlı vaizin 1884 yılında yayınladığı “What & Why: Some Common Questions Answered” başlıklı dinî metinde dinî yaşamın bisiklet sürmeye benzetildiği yönünde bir ifadenin yer aldığı anlaşılıyor.
- Theodore L. Cuyler adlı din adamının 1890 yılında Genç Hristiyan Erkekler Dernekleri New York Eyaleti Birliği’nin Yıllık Toplantısında yaptığı açılış konuşmasında hayat yerine Hristiyanlığı bisiklet sürmekle özdeşleştirmiştir.
Özetle, evet Einstein “Hayat bisiklete binmek gibidir. Dengede kalmak için, hareket etmeye devam etmen gerekir” demiş. Ancak, bu durum, anılan sözün Einstein’a ait olduğu anlamına gelmez. Kaldı ki, Einstein’dan çok önceleri bu söz başkaları tarafından yazılı kaynaklarda aktarılmıştır.
“Hayat Bisiklet Sürmek Gibidir, Dengenizi Korumak İçin Devam Etmelisiniz” Sözünün Sahibinin Einstein Olduğunu İddia Eden Yazarlar
Her ne kadar Einstein tarafından dile getirilmiş olsa da sahipliği Einstein’a ait olmayan bu sözün menşei hakkında yanılgıya düşen yazarlardan tespit edebildiklerimizi aktaralım:
- Sakarya Yeni Haber’deki “Bisiklet Eğitiminde Yeni Dönem: Denge Bisikleti” başlıklı 10 Mayıs 2019 tarihli yazısıyla Mert Atalay
- Eskişehir Anadolu Gazetesindeki “Tuşlar makûl değil!..” başlıklı 31 Aralık 2014 tarihli yazısıyla Önder Baloğlu
- Egedesonsoz.com’daki “O’nun velespiti var… Güzel mi güzel…” başlıklı 18 Haziran 2019 tarihli yazısıyla Mehmet Karabel
- Ses Gazetesindeki “Pedallarla uzun ve sağlıklı yaşam” başlıklı 13 Eylül 2017 tarihli yazısıyla Şenol Babacan
