Hapşırma Esnasında Kalbin Anlık Olarak Durduğu İddiası Doğru Değil

Yanlış İddia

 

Tarihin farklı dönemlerinde farklı dine ve millete mensup kişilere hapşırdıklarında çevresindekilerin yaşamlarının uzunluğu ve kalitesi için farklı dillerde iyi niyet temennilerinde bulunduğu biliniyor. Hapşıran kişi için “iyi yaşa”, “çok yaşa”, “Allah’a hamd olsun” (“Elhamdulillah”), “Tanrı seni kutsasın” (“God bless you”), “Jüpiter seni korusun”, “seni kutsuyorum” (“bless you”), “sağlık” (“gesundheit”), “dileklerinle” (“a tes souhaits”) gibi birçok farklı temenninin dile getirildiği hepimizin mâlumu. Hatta kendisine bu gibi dilekler sunulan kişilerin “sen de gör”, “hep beraber”, “seninle birlikte”, “Allah sana rahmet etsin” (“Yerhamükellah”) şeklinde yanıtlar sunması da adettendir.

Uzun yaşam niyazının kalbin hapşırma esnasında anlık da olsa durmasına yanıt olarak gerçekleştirildiği yönünde bir yanlış algı mevcut. Halbuki, hapşırdığımızda kalbin durduğu algısı aslında halk arasında oldukça yaygın bir şehir efsanesi ve oldukça eski bir mit.

Öncelikle, bu inanışın yaygınlığını görmek açısından sosyal medya paylaşımlarından bazı örnekler sunalım:

 

hapşırınca kalp durur
Hapşırınca kalbin durduğuna yönelik yanlış iddiayı aktaran bazı paylaşımlar

 

Örneğin, Yeni Asya gazetesinden Süleyman Kösmene “Hapşırmak deyip geçmeyelim!” başlıklı 11 Şubat 2014 tarihli yazısında bu iddiayı şöyle aktarmış:

"Bilim adamlarına göre insan aksırınca beyin ve kalp damarları genişliyor, gözyaşı ve sinüs kanalları açılıyor, akciğerlerde normal solunumla atamadığımız rezidüel (ölü) hava dışarı atılıyor, kalbin diyastol (gevşeme) sonu dinlenme süresi artıyor, kalp milisaniyeler içinde duruyor ve yeniden çalışıyor. Vücutta birikmiş bazı zararlı toksinler dışarı atılıyor. Vücut rahatlıyor."

Milli Gazete ise kalbin hapşırma anında durduğu, sonra tekrar çalışmaya başladığı, hatta hapşırma esnasında duran kalbin tekrar çalışmayabileceğini şöyle öne sürmüş:

"İnsan hapşırınca birkaç saniyelik zaman dilimi içerisinde kalbin atışı durur ve kalp bu esnada dinlenir. Bundan sonra kalp tekrar çalışmaya başlar. İşte bu insanın ölüp de tekrar hayata dönmesi gibidir. Zira hapşırma esnasında duran kalp tekrar çalışmayabilir. Cenâb-ı Hakk‘ın insana tekrar kalbin çalışması nimetini vermesi karşısında, "elhamdülillah"denir, Cenâb-ı Hakk‘a şükredilir."

 

hapşırınca kalp durur mu

 

Hapşırık Nedir?

Hapşırık müköz zar dediğimiz, burnun iç kısmını kaplayan yapının tahriş olması gibi nedenler ile istemsiz olarak verilen bir tepkidir. Bir diğer deyişle hapşırık vücuttan kontrolsüz, güçlü ve ani bir hava atımıdır diyebiliriz. Viral enfeksiyon, alerji, yoğun ışık, egzersiz ya da yemek gibi faktörler ile ortaya çıkabilen hapşırık damarlar, kaslar, akciğerler, omurilik ve göz gibi çeşitli yapıların görev aldığı ve/veya etkilendiği bir olaydır.

Bu açıklama bizi “hapşırma esnasında kalbimiz durur mu?” sorusunun yanıtına yönlendiriyor.

 

hapşırık nedir

 

Hapşırma Esnasında Kalbiniz Durmaz

Hapşırma esnasında “intratorasik basınç” yani göğüs içi basınç artar ve kalbe dönen kan akışı azalır. Bu durum da, kalp atışının normal seyrinde kısa süreli bir farklılaşmaya yol açabilir. Hapşırırken kalp ritminde anlık bir değişiklik olsa da kalp durmaz.  Hapşırma esnasında kalp ya da başka bir organın saniyelik de olsa çalışmayı durdurması gibi bir durum söz konusu değildir. Bu yönde herhangi bir bilimsel tespit bulunmamaktadır.

İddianın  yanlış olduğuna dair açıklama yapan bazı kaynaklar şu şekilde sıralanabilir:

California Üniversitesi’nin internet sitesinde, bu şehir efsanesinin yanlış olduğu ve “hapşırmanın yol açtığı basıncın, kalp atışımızı ve kan basıncımızı etkileyebileceği; ancak yine de kalbimizin atmasını durdurmayacağı” ifade edilmektedir.

 

hapşırık kalp durması

 

Arkansas Sağlık Bilimleri Üniversitesi Kulak-Burun-Boğaz ve Baş-Boyun Cerrahisi bölümü de, yaptığı açıklamada hapşırma sırasında kalbin durmadığını bildirmekte.

 

hapşırınca kalp durur mu

 

Arkansas Üniversitesi’nden kardiyolog Dr. David Rutlen hapşırmanın anlık kalp durmasına yol açmadığını şöyle aktarmıştı:

“İnsanlar bazen öksürdüklerinden ya da hapşırdıklarında kalplerinin durduğunu sanır. Bu, “valsalva manevrası”na benzer bir şey. Göğüste oluşan basınç, kalbi kontrol eden sinir sisteminin parçası olan ve kalbi yavaşlatan vagus sinirine ilişkin bir vagal reaksiyona neden olabilir. Kalp birkaç saniye yerinde kalabilir. Bu nedenle, öksürürken ya da hapşırırken kalbinizle ilgili endişe etmenize gerek yok.”

 

 

İç hastalıkları uzmanı Dr. Murat Kınıkoğlu, kişisel internet sitesinde hapşırık konusunda yazdığı yazıda günümüzde teknoloji sayesinde hapşırmak ile kalbin durmadığını bildiğimizi aktarmaktadır.

İrtibata geçtiğimiz kardiyoloji alanından uzmanlar da, hapşırık anında kalpte anlık asistoli geliştiği, yani kalbin ritmik kasılmasının değiştiği; ancak bu durumun vücutta fark edilir bir etkiye yol açmadığını vurguladı.

Evrim Ağacı da “Hapşırırken kalp durur mu?” başlıklı incelemesinde bu yanlış algıyı konu edinmişti.

hapşırma esnasında kalp durmaz

Hapşırınca Kalbin Durduğu Algısının Kökeni

Bu yanlış algının kökeni de hapşırma nedeniyle göğsünüzde değişen basınç ile ilgili. Amerikan Kardiyoloji Koleji (American College of Cardiology) eski başkanı Dr. Charles Richard Conti, hapşırma sırasında kalbin gerçekten durduğu algısının bir efsane olduğunu, bu yanlış algının hapşırınca kalpte ritim atlaması gibi bir hissin oluşmasından kaynaklanmış olabileceğini aktarmıştı. Pensilvanya Eyalet Üniversitesi de internet sitesinde hapşırınca değişen kalp ritminin, insanlara kalbin durduğunu düşündürmüş olabileceği belirtilmektedir.

 

hapşırık kalp durması

 

Yorumunuzu yazınız...