Brezilya Dışındaki Güney Amerika Ülkelerinin Ana Dilinin İspanyolca Olduğu İddiası Doğru Değil

Yanlış İddia

 

Bugün, Brezilya dışındaki tüm Güney Amerika ülkelerinin ana dilinin İspanyolca olduğu iddiasını ele alacağız.

İddiayı, Şalom gazetesi yazarı Virna Banastey’in 18 Mart 2020 tarihinde yayımlanan ve “Artık İspanyolca bilmek önemli bir avantaj” başlıklı yazısında görüyoruz. Banastey, ilgili yazısında bir İspanyolca öğretmeni ile gerçekleştirdiği mülakatı aktarmış ve bu bahsi geçen İspanyolca öğretmeni, iddiayı şu şekilde öne sürmüş:

İspanya haricinde – Brezilya’nın dışındaki – tüm Güney Amerika ülkelerinde anadil olan İspanyolca, dünya genelinde İngilizceden sonra en geçerli ticaret dilidir. Aynı zamanda Latin kültürünün dünyadaki etkisi nedeniyle çok önemli bir kültür ve sanat dilidir. İspanya ile ülkemiz arasında ticaret hızla artıyor ve İspanyolca bilen kişilere yönelik gereksin de büyüyor. Bu nedenle son zamanlarda İspanyolca bilmek önemli bir avantaj haline geldi.

 

güney amerika ülkelerinde anadil

 

İddiaya çeşitli sosyal medya platformlarında da rastlamak mümkün:

 

 

 

İspanya 47 milyon civarı bir nüfusa sahip olmasına rağmen dünya genelinde 500 milyondan fazla insanın ana dilinin İspanyolca olmasında Güney Amerika ülkelerinin çok büyük payı varsa da, Brezilya dışındaki tüm Güney Amerika ülkelerinin ana dilinin İspanyolca olduğu iddiası doğru değil.

 

Güney Amerika’da en yaygın şekilde konuşulan diller Portekizce ve İspanyolcadır. Brezilya’da Portekizce, Arjantin, Uruguay, Venezüela, Peru, Paraguay, Panama, Meksika, Ekvador, Kolombiya, Şili, Bolivya gibi ülkelerde İspanyolca ana dildir. Portekizce ve İspanyolcaya ilaveten resmî dili İngilizce, Felemenkçe ve Fransızca olan ülkeler de mevcuttur. Örneğin, Surinam’da Felemenkçe, Guyana’da, Falkland Adaları’nda ve Güney Georgia ve Güney Sandviç Adaları’nda İngilizce, Fransız Guyanası’nda Fransızca resmî dildir. Bu diller dışında yerli topluluklar arasında konuşulan farklı diller de mevcuttur. Örneğin, Peru, Bolivya, Ekvador, Arjantin, Şili ve Kolombiya’da Keçuva (Quechua), Paraguay, Bolivya ve Arjantin’de Guarani, Bolivya ve Peru’da Aymara dilleri yaygındır.

 

güney amerika dilleri

 

Brezilya’nın yanı sıra İspanyolcanın ana dil olmadığı Güney Amerika ülkelerini ele alalım:

 

Surinam

Surinam’ın resmî dili Felemenkçedir.

1667 senesinde Hollanda sömürgesi altına giren Surinam, 1975’te Hollanda Krallığı’ndan ayrılarak bağımsızlığını ilan etmiştir. Surinam’da resmî dil, Hollanda’nın da resmî dili olan Felemenkçedir. Felemenkçe dışında çeşitli yerel dillerin kullanımı da görülmektedir. Ülke genelinde ikinci dil olarak da İngilizce yaygın biçimde konuşulmaktadır. Sadece Surinam’a özgü olan ve Sranan Tongo adı verilen, İngilizce ile bazı Afrika dillerinin karışımı olan bir “kırma dil” de ülkede geniş bir popülasyon tarafından kullanılmaktadır. İngilizce, Fransızca gibi dillerin yerel diller ve/veya Afrika dilleri ile karışımı olan “kırma diller” özellikle Güney Amerika ve Karayip ülkelerinde sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Halk arasında bu gibi çeşitli diller konuşulsa da Surinam’da devlet işlerinden medyaya, eğitimden özel sektöre pek çok farklı alanda konuşulan dil, resmî dil de olan Felemenkçedir. Ülkede nüfusun %60’ının ana dilinin Felemenkçe olduğu, %20-30’unun ise ikinci dil olarak konuştuğu bilinmektedir.

 

Guyana

Guyana’nın resmî dili İngilizcedir.

Resmî dili İngilizce olan ülkede çeşitli yerli halkların dilleri de yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca çok sayıda Hintli ve Çinli göçmen alan ülkede Hintçe ve Çince konuşulma oranları da yüksektir. Bunlar dışında Guyanese Creole adı verilen ve İngilizce, Felemenkçe, Hintçe ile yerel dillerden köken alan bir kırma dil de geniş şekilde kullanılmaktadır.

 

Fransız Guyanası

Fransa’ya bağlı denizaşırı bir bölge olan Fransız Guyanası’nın resmî dili Fransızcadır.

Fransız hükümetinin atadığı bir vali ile yönetilmektedir, bağımsız bir devlet değildir. Burada da yerel diller ve çeşitli kırma dillere rastlamak mümkündür. İngilizce de bölgedeki en yaygın dillerdendir.

 

Falkland Adaları

Falkland Adaları’nın resmî ve en yaygın konuşulan dili İngilizcedir.

Britanya Denizaşırı Toprakları’ndan olan Falkland Adaları, iç işlerinde bağımsız iken; dış işlerinde Birleşik Krallık’a bağlıdır. Yerel halk çoğunlukla Britanya kökenlidir. İngilizcenin %90’a yakın bir oranda konuşulduğu ülkede, İspanyolca konuşanlar ise %7 civarında bir orana sahiptir. Toprak olarak Güney Amerika ülkeleri ile sınır bağlantısı olmasa da Falkland Adaları’nın, coğrafi yakınlık sebebi ile Güney Amerika’da yer aldığı kabul edilmektedir.

 

Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları

Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları (South Georgia and the South Sandwich Islands) da, bir Britanya’ya bağlı deniz aşırı topraktır. Tıpkı Falkland Adaları gibi resmî dili İngilizcedir.

 

güney amerika ülkeleri bayrakları

 

Yukarıda zikrettiğimiz ülkelerde genel olarak yerli halk arasında ana dili İspanyolca olan kişilerin sayısı son derece azdır; bu ülkelerde bulunan bu az sayıdaki İspanyolca ana dilli kimseler, genellikle çevredeki İspanyolca konuşulan ülkelerden gelerek yerleşen vatandaşlardır.

 

Güney Amerika Ülkelerinin Dil Yapısı Coğrafi Keşifler ve Sonrasındaki Süreçle Şekillendi

15. yüzyılın ilk yarısında başlayan coğrafi keşifler ile Avrupalılar yeni topraklara açılmaya başlamışlardır. Bunların en önemlilerinden biri de, Amerika’nın 1492 senesinde Kristof Kolomb tarafından keşfidir. O dönem Avrupa’da en güçlü donanmalara sahip ülkelerden olan İspanya ve Portekiz arasında adeta bir keşif yarışı başlamıştır ve bunun sonucunda iki ülke arasında anlaşmazlıklar yaşanmıştır. 1494 senesinde, Papa 6. Alexander öncülüğünde ve İspanya ile Portekiz arasında imzalanan Tordesillas Antlaşması ile keşfedilmiş ve keşfedilecek bölgeler, belirlenen sınırlara göre iki ülke arasında pay edilmiştir.

Antlaşmaya göre Atlas Okyanusu ve Güney Amerika’nın bir bölümünden geçen bir çizgi, iki ülkenin topraklarını ayırmaktadır. Dolayısıyla antlaşmaya göre günümüz Brezilya topraklarının bir kısmı hariç tüm Amerika kıtası İspanya’ya, geri kalan kısımlar ve Afrika, Hindistan gibi yerler Portekiz’e verilmiştir. Bu da, günümüzde Amerika kıtasında Portekizce konuşulan tek ülkenin Brezilya olmasına kadar varan sonuçlar doğurmuştur.

 

Tordesillas Antlaşması
Tordesillas Antlaşması ile çizilen hat

 

İlerleyen yıllarda bu keşif ve sömürge yarışına katılan İngiltere, Fransa, Hollanda gibi ülkeler, Tordesillas Antlaşması’nı kabul etmemiş ve hem İspanya hem de Portekiz sömürgelerinin bazılarında işgallere başlamışlardır. Böylelikle bu topraklarda kültürel ve sosyal yapı ile birlikte konuşulan diller de değişmiştir.

Kısacası, Avrupalılarca keşfedildiği tarihten itibaren Amerika kıtasında İspanya, Portekiz, Fransa, Hollanda, İngiltere gibi ülkeler tarafından sömürgeler kurulmaya başlanmıştır. Sömürge faaliyetleri esnasında yerli halkın kimi zaman köleleştirildiği kimi zaman da katledildiği bu topraklar, sömürgecilerin kendi aralarındaki savaşlara da sahne olmuştur. Uzun yıllar süren savaşlar sonrasında sıklıkla el değiştiren toprakların dili ve kültürü de buna bağlı olarak değişim göstermiş ve son olarak günümüzdeki haline ulaşmıştır.

 

Yorumunuzu yazınız...