Daha önce Malumatfurus.org’da “Montaj İçeren Ay Fotoğrafları” başlıklı yazımızda dijital düzenleme ile oluşturulmuş Ay fotoğraflarının yer aldığı bir derleme sunmuştuk… Bugün ise yine montaj içeren Ay fotoğraflarına değineceğiz.
Ay’ın dünya etrafında dönmesi sonucu Ay’ın evreleri oluşur. Yeni ay, ilk dördün, dolunay ve son dördün Ay’ın evreleridir.
Yeni Ay: Ay’ın Güneş hizasından yeni ayrıldığı andır. Dünya’dan bakıldığında Ay’ın tamamen karanlık görüldüğü evredir. Ay, Dünya ile Güneş arasında olduğundan Güneş’e dönük olan parlak yüzü Dünya’dan görülmez. Yeni ay evresinden sonra Ay’ın Dünya’dan görünen yüzü aydınlanmaya başlar.
İlk Dördün: Yeni aydan 7,5 gün sonra oluşan görünümdür. Yeni Ay evresinden sonra hilâl şeklini aldıktan Ay’ın aydınlık yüzünün yarısı Dünya’dan görülür. Sonra Dünya’dan görünen yüzün yavaş yavaş
tümü aydınlanır, dolunay evresine girer.
Dolunay: Yeni aydan 14 gün sonra gerçekleşir. Dünya’dan bakıldığında Ay’ın tamamen aydınlık görüldüğü, Güneş’e göre Dünya’nın ters tarafında kaldığı evredir. Dünya etrafındaki hareketinin yarısını tamamladıktan sonra Ay, Dünya ve Güneş’ten aldığı ışınları Dünya’nın karanlık yüzeyine yansıttığından daire şeklinde parlak hâlde görülür. Dolunay evresinden sonra görünen yüz sağdan yavaş yavaş kararır, son dördün evresine girer.
Dördün: Dolunaydan sonra Yeni Ay evresine yaklaşan Ay’ın aydınlık yüzünün yarısı ikinci defa görülür. Ay, Dünya etrafındaki dönüşünü tamamladığında görünen yüzün tümü karanlık olur ve yeni ay evresine girer.
Ay’ın Dünya etrafındaki turu 27,3 gün sürmektedir. Ay’ın kendi çevresindeki dönüşü de yaklaşık olarak aynı süreyi (27,322 gün) almaktadır. Ay’ın ve Dünya’nın dönüş hızlarının yakınsaması nedeniyle Dünya’dan aynı noktadan Ay’ın aynı yüzü gözlemlenir (Ayın Karanlık Yüzü Olduğu İddiası başlıklı yazımızda bu hususa değinmiştik).
Ay tutulması ancak dolunay evresinde (veya civarında), Güneş tutulması ancak yeniay evresinde (veya civarında) gerçekleşebilmektedir (Ay tutulmaları hep Ay’ın dolunay evresinde gerçekleşir; ancak, her dolunay evresinde Ay tutulması meydana gelmeyebilir)
(Kaynak: NASA’dan Türkçeleştiren Sarkac.org)
Ay’ın tüm yüzeyinin aydınlık göründüğü Dolunay evresinde Ay ve Güneş Dünya’ya göre birbirine zıt noktalarda yer alırlar. Ay ile Güneş’in jeosentrik (ekliptik) boylamlarının farkı 180 derece olduğunda gerçekleşen Dolunay evresinde Ay’ın Dünya’ya dönük yüzü Güneş’le karşı karşıyadır.
(Kaynak: NASA’dan Türkçeleştiren Sarkac.org)
Yani, Güneş’in ve Ay’ın Dünya yüzeyinde aşağıdaki görseldeki gibi bir konumda görüntülenmesi mümkün değil.
Benzer mahiyette görsellerin sosyal medyada gerçek sanılarak, temel ilkokul bilgileri göz ardı edilerek paylaşıldığına şahit oluyoruz.
“Tam 62 gün boyunca 16 adet kamera ile birlikte beklenerek doğru anda yakalanan fotoğraf. Güneş ve ay, iki ağaç arasında.”
Yukarıda aktarıldığı üzere Güneş ve Dolunay’ın görsellerdeki şekilde aynı karede görüntülenmesi zaten İMKÂNSIZ!
AFP’ye fotoğrafın fotoşop içerdiğini belirten Bess Hamiti, 2012 yılında Youtube kanalında görseli nasıl oluşturduğunu detaylı şekilde aktarmıştı:
Aynı iddia ile servis edilen benzer bir kare.
“Güneş ve ay aynı karede”
Bu defa, dijital müdahale içerdiği daha belirgin.
Şili’nin Punta Arenas kentindeki Macellan Boğazı’nda Ay ve Güneş’in ufukta hizalandığı sanılarak paylaşılan fotoğraf da manipüle edilmiş.
Ay ve Güneş’in ufuk çizgisinde hizalandığı anda kaydedildiği sanılan fotoğraf şöyle:
Görüntüyü gerçek sanan paylaşım örnekleri:
Reptilian Planet (@reptilianplanet): “Macellan Boğazı, Arjantin Ay, muhtemelen Dünya’nın Kara İkizi ve Güneş kırmızıya büründü. #Planetx #nibiru #twosun”
Ulvi Taşkın (@UlviTakn): “Astronomik olay: Güneş ve Ay ufukta buluşuyor. Bu doğal manzara Arjantin-Patagonya ufkundaki Macellan Boğazı’nda meydana geldi. Fotoğraf Vali Yardımcısı Juan Carlos Arcando tarafından kişisel profilinde paylaşıldı.#Güneş #ay”
Ufka yakın bir noktada hem Güneş’in hem de Ay’ın aynı anda görülmesi mümkün olsa da, Dolunay ve Güneş ufuk çizgisinde birbirine yakın konumlarda gözükemez.
Kendi ışığı olmayan ve sadece Güneş’in ışığını yansıtan Ay, Güneş’e ne kadar yakın görülürse yüzeyinin o kadar küçük bir kısmı aydınlanacaktır.
Chequeado‘nun görüntüyle ilgili yayımladığı incelemede gökbilimcilerin Dolunay dönemlerinde Güneş ve Ay’ın zıt yönlerde görülmesi nedeniyle bu olayın gerçekleşmesinin mümkün olmadığını belirttiği, (Stellarium kullanılarak) gerçekleştirilen simülasyonda Güneş ve Ay’ın hadisenin gerçekleştiği ileri sürülen 15 Ocak 2022 günü ufka yakın bir yerde çakıştığını ancak bu kadar yakın bir mesafede olmadıklarını, dolayısıyla fotoğrafın manipüle edilmiş veya panoramik olarak çekilmiş olabileceğinin düşünüldüğü aktarıldı.
Daha da ötesi… Güneş, Ay ve yıldızların aynı karede yakalanabileceğine inananlar mevcut.
“Ay, güneş ve yıldızlar aynı anda Wisconsin’de gökyüzünde”
“Fotoşopta doz aşımı” olsa da…
Dünya’nın ekseninin değişmesi nedeniyle gökte 2 Güneş varmış gibi bir görüntünün oluştuğu, Avcı Ayı olarak adlandırılan bu dönemde Ay’ın Güneş’in ışığını çok iyi yansıttığı da iddia edilmişti.
“Bugün Kanada’nın ABD sınırında işte böyle şafak sökmüş. İki güneş var biri gerçek güneş diğeri ay AVCI AYI olarak bilinen bu hadise dünya eksenini değiştirdiği dönemlerde oluşuyor Ay ve güneş aynı anda doğuyor ay güneşin ışığını yansıtarak sanki ikinci bir güneş gibi görünüyor.”
“Bugün Amerika ile Kanada arasındaki sınır bu şekilde görülmüş. İki güneş ortaya çıkmış. Gerçek güneş ve ay… Bu onlar tarafından hunter moon olarak bilinirmiş. Dünya eksen değiştiriyormuş. Ay ve güneş aynı anda doğar ve ay güneş ışığını o kadar yansıtır ki ikinci bir güneş gibi.”
Yukarıda aktarıldığı üzere Güneş’in ve Dolunay’ın bir arada görüntülenmesi imkânsız (Tatooine’den ilham aldılar herhalde)…
Avcı Ay’ı” (“Avcı’nın Ay’ı” – “Hunter’s Moon”) teriminin gökyüzünden birden fazla güneş yanılsaması ile bir ilgisi bulunmuyor. Avcı Ayı, geleneksel olarak Ekim ayında görünen dolunayı ifade etmek için kullanılır. Avcı Ay’ı, ayın kırmızı göründüğü bir fenomen olan “Kanlı Ay” için de kullanılmaktadır.
Yukarıda belirtildiği üzere, Güneş’in ve Ay’ın (dolunay hâlinde) Dünya yüzeyinde bu görsellerdeki gibi bir konumda görüntülenmesi ya da Ay’ın Güneş’ten aldığı ışığı bu ölçüde Dünya’ya yansıtması mümkün değil.
Dünya üzerinde ufukta 2 ya da daha fazla sayıda Güneş’in görüldüğü, Dolunay ve Güneş’in birbirine yakın konumda görüntülendiği iddiasıyla paylaşılan bu gibi görseller optik ilüzyon yanılsaması ya da dijital montaj ürünü olabilir. Paylaşılan görüntüler dijital olarak manipüle edilmiş ya da bir mercek parlaması nedeniyle oluşmuş olabilir. Güneş sanılan parlak noktalara kameranın merceğinde ışığın net bir şekilde saçılması, kırılması, yansıması yol açabilir.
İLAVE:
“Rusya ve Kanada arasında Kutup bölgesinde” kaydedildiği iddiasıyla ve “Kutuplarda ay güneşin önünden geçiyor” notuyla paylaşılan video da benzer mahiyette.
