“Gamzedeyim Deva Bulmam” Şarkısındaki Gamzenin Yüzdeki Çukur Anlamına Geldiği İddiası Doğru Değil

“Gamzedeyim devam bulmam” şarkısındaki “gamzedeyim” ifadesi, yüzdeki çukur anlamına gelen “gamze” vurgusunu değil, “tasalıyım/hüzünlüyüm/kederliyim” anlamına gelen “gamzede”yi içermektedir.

 

Sözleri Tatyos Efendi tarafından kaleme alınan ve yine Tatyos Efendi tarafından bestelenen Uşşak makamındaki “Gamzedeyim Deva Bulmam” adlı şarkının sözleri, içindeki nüansa dikkat etmeyenler tarafından yanlış yorumlanabilmektedir.

Müzeyyen Senar, Barış Manço, Melahat Gürses, Ahmet Özhan, Cansu Koç ve Kubat gibi sanatçılar tarafından seslendirilen bu eserin sözlerini aktaralım öncelikle:

Gamzedeyim deva bulmam
Garibim bir yuva bulmam
Kaderimdir her çektiğim
İnlerim hiç reha bulmam

Elem beni terk etmiyor
Hiç de fasıla vermiyor
Nihayetsiz bu ta’kibe
Doğrusu takat yetmiyor

 

Görüleceği üzere şarkı, hayata dair protest bir söylemle “tasa” içeriğine sahip olduğu halde, yüz ve çenede yer alabilen çukur anlamına gelen “gamze“ye ilişkin herhangi bir atfı içermemektedir.

“Gamzede” kelime bir lokasyonu değil, bir durumu aktarmaktadır. “Etkilenen karşı cinsin yüzündeki gamzede” olduğu değil, “tasa/kaygı/üzüntü içinde” olduğu anlamını taşımaktadır.

Vaziyet bu şekilde iken, tasa, kaygı, üzüntü anlamındaki “gam” kelimesine (eklendiği kelimelerden muzdarip/etkilenen anlamı katan) “zede” ekinin eklenmesiyle oluşan “gamzede” ile yüz ve çenedeki çukuru tanımlamak için kullanılan “gamze” kelimesinin benzerliğinden hareketle yanlış yorumda bulunanlar mevcut.

Ekşisözlük’ün “Öğrenildiğinde Ufku İki Katına Çıkaran Şeyler” başlığının entrylerinde sıklıkla aktarılan bu ayrıntıyı atlayarak Listelist’te “Gamzeli Kadınlara Hayran Olmamızın Birbirinden Büyüleyici 10 Sebebi” başlığıyla yayınlanan yazıdaki gibi “‘Boşuna dedirtmemiş “gamzedeyim deva bulmam’ diye. Yine de bir başkadır, bir gülüşü gam götüren gamzeli kadınla birlikte yaşaması…” şeklinde yorumlarda bulunanları görmek elbette mümkün.

Cumhuriyet Gazetesi yazarı İlhan Selçuk 16 Ağustos 1992 günü yayınlanan “Olaylar ve Görüşler” başlıklı yazısında bu ayrıntıyı keşfetme serüvenini şu şekilde aktarmıştı:

“Kemani Tatyos Efendi’nin “Gamze- deyim deva bulmam” diye başlayan ünlü şarkısını bilirsiniz. Ben buradaki ilk sözcüğü “gamze” olarak algılar, işin içinden bir türlü çıkamazdım. Aslında ayrıntılı düşünmüş değildim bu konuda, ama kafamın arkalarında bir yerde de böyle belli belirsiz bir sorun’cuk yaşar giderdi. Ne zaman ki, bir radyo spikeri bu şarkıyı anons’ ederken, “gam” hecesini birazcık vurguladı, aklımın şafağı o zaman attı. Onca zaman yan bakış (gamze) içerisine oturtamadığım şarkı kişisi, oradan fırlayıp bana “gamlı, tasalı” (gamzede) olduğunu söylemeye başladı. Hemen bu gam ve kasvete’ ortak oldum ve rahatladık”

 

Gamze

 

“Gamzedeyim Deva Bulmam” Şarkısının Sözlerini Yanlış Yorumlayanlar

Ahmet Hakan, Hürriyet Gazetesindeki “Kaç Göç” başlıklı 1 Aralık 2005 tarihli yazısında “Hadi gelin de ‘gam’ ile ‘gamze’ arasındaki ses benzerliğine kafayı takıp, Tatyos Efendi’nin o meşhur ‘Gamzedeyim deva bulmam / Garibim bir yuva bulmam’ şarkısını anımsamayın…” ifadeleriyle bu hataya düşmezken, diğer bazı yazarların bu nüansı ayırt edemediğini görüyoruz.

Abdullah Muradoğlu‘nun Yeni Şafak Gazetesindeki “Kellim kellim la yenfa” başlıklı 19 Haziran 2007 tarihli yazısında ise bu ayrıntının fark edilemediğini, İclal Aydın-Tuna Kiremiçi aşkı için “gamzeli aşıklar” benzetmesi üzerinden Tatyos Efendi’nin şarkısına atıf yapıldığı görülüyor:

"Romancı Tuna Kiremitçi ve televizyoncu-yazar İclal Aydın birbirlerine abayı yakmış.. Biri diğeri için, "Bakın benim de gamzem var, onun da" diyesiymiş. Böylece "Gamzeli Âşıklar" diye anıldılar. .... Ne tesadüf! Ben yazıyı yazarken, radyoda Tatyos Efendi''nin Uşşaki bir şarkısı çalıyordu. "Gamzedeyim deva bulmam, garibim bir yuva kurmam Kaderimdir hep çektiğim, inlerim hiç reha bulmam" Gel de üzülme.."

Attila Gökçe de Milliyet Gazetesinde 12 Ağustos 2015 tarihinde yayınlanan yazısına, atlet Gamze Bulut’a değinirken, şarkı sözlerini “gam” yerine “Gamze” odaklı değerlendirerek “Gamze’deyim deva bulmam” başlığını atmış.

 

Yorumunuzu yazınız...