G20 Liderler Zirvesinin Diğer G20 Toplantılarından Farkı

 

Her yıl düzenlenen liderler zirvesi ile gündeme gelen G20 platformu hakkında basında ve sosyal medyada çok sayıda yanlış bilgiye rastlanıyor.

Geçmişte G20 ile ilgili aktarılan yanlışlara internet sitemizde çeşitli defalar değinmiş ve doğru bilgileri sunmaya çalışmıştık. Örneğin, “G20’nin dünyanın en büyük 20 ekonomisinden oluştuğu” yönündeki iddianın gerçeği yansıtmadığını G20’nin üyelik yapısını anlattığımız yazımızda aktarmıştık. Yine benzer nitelikteki bir başka asılsız iddia olan “Türkiye’nin milli gelirindeki düşüş nedeniyle G20 üyeliğinden çıkarılacağı” iddiasına ise başka bir yazımızla açıklık getirmiştik. G20 Liderlerinin aile fotoğrafı hakkındaki yanlış yorumlara değinmiştik. Türkiye’nin 2015 yılındaki G20 Dönem Başkanlığı hakkında ileri sürülen hatalı iddiaların doğrusunu paylaşmıştık.

Bu saydıklarımız dışında, G20 toplantılarının kapsamı ve mahiyetine dair çok fazla yanlış anlama olduğunu da görmekteyiz.

Örneğin Posta gazetesi, parlamento başkanlarının katılım sağladığı P20 toplantısını G20 Zirvesi olarak duyurmuş:

TBMM Başkanı Şentop, G20 Zirvesi’nde tahıl konusunda uyardı

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Endonezya’nın Başkenti Cakarta’da gerçekleştirilen G20 Parlamento Başkanları Zirvesi’nin ‘Gıda ve Enerji Güvenliği ve Ekonomik Güçlükler’ konulu ikinci oturumunda konuştu. Türkiye’nin, Rusya ile Ukrayna savaşı nedeniyle tahıl sevkiyatının yapılmasını sağlamasıyla, dünyada büyük bir gıda krizinin eşiğinden dönüldüğünü belirten Şentop, “Kasım ayında süresi dolacak olan mekanizmanın uzatılmasında hepimizin müşterek menfaati var” dedi.

Benzer şekilde Sabah gazetesi de tarım bakanları toplantısından, G20 Zirvesi kapsamında düzenlenen bir toplantı olarak bahsetmişti:

Bakan Kirişci, Endonezya’da “G20 Tarım Bakanları Toplantıları”na katılıyor

Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, G20 Zirvesi kapsamında Endonezya’da düzenlenen “Tarım Bakanları Toplantısı”na katılarak Türkiye’nin kadın ve genç girişimciliğini hızlandırmaya yönelik tecrübelerini paylaştı.

Halbuki, “G20 Zirvesi” “G20 Liderler Zirvesi” olarak Türkçe yayınlarda aktarılan toplantı (dönem başkanı ülkenin tercihine ve konjonktürel gelişmelere göre değişebilmekle birlikte) yılda 1 kez devlet başkanları düzeyinde düzenlenmektedir. İngilizce “summit” olarak adlandırılan liderler toplantıları, yıl boyunca G20’nin teknik, müsteşar ve bakan düzeyinde yapılan çalışmaların nihayetlendirildiği ve stratejik yönlendirme yapıldığı etkinliklerdir. Her G20 toplantısı, G20 Zirvesi değildir…

Bu yazıda, G20 platformunun düzenlemiş olduğu toplantılardan ve liderler zirvesinden bahsederek, zirve konusundaki yanlış anlamaları gidermek istedik.

 

G20 Nedir?

G20 platformu, dünyadaki sistemik öneme sahip 19 gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ile Avrupa Birliğinden oluşmaktadır. Bu 19 ülkenin yanı sıra, her yıl belli sayıda ülke, dönem başkanlığını üstlenen ülke tarafından çeşitli toplantılara davet edilmektedir. G20’nin bir sekretaryası bulunmamakta, bu görev dönem başkanı ülke tarafından yürütülmektedir. Yani G20 toplantılarının yerinin, zamanının ve mekanının seçilmesi ve konukların ağırlanması gibi lojistik hizmetler ile toplantı gündemlerinin belirlenmesi ve bu toplantılara dair belgelerin hazırlanması dönem başkanı ülkenin sorumluluğundadır.

 

 

G20 Toplantıları

G20 kapsamında bir yıl içerisinde çok sayıda toplantı düzenlenmektedir. Bunların en önemlisi ve en kapsamlı kararların alındığı toplantı, her yıl bir defa yapılan liderler zirvesidir. Zirve buluşmalarında, G20’ye üye olan ülkelerin liderleri ciddi politika taahhütlerinde bulunmaktadırlar. Bu taahhütler zirve bildirgesinde yazılı hale getirilmekte ve kamuoyuna ilan edilmektedir. Zirvede alınan kararların ön hazırlıkları ise yıl içerisinde gerçekleştirilen çeşitli üst düzey ve teknik toplantılarda yapılmaktadır. Bu toplantılar Finans ve Şerpa olmak üzere iki ana hat üzerinden yürütülmektedir.

G20’nin Finans hattı altında gerçekleştirilen üst düzey toplantılar “G20 Hazine/Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları” ve “G20 Bakan Yardımcıları ve Merkez Bankası Başkan Yardımcıları” toplantılarıdır. Bunların dışında çok sayıda çalışma grubu da yıl içerisinde bir araya gelerek finans ve ekonomi konularındaki teknik hazırlıkları yürütmektedir. Şerpa hattı altında ise Hazine/Maliye Bakanları dışındaki bakanların toplantıları ve ekonomi/finans dışı konulardaki çalışma gruplarının çalışmaları yer almaktadır. Yine Şerpa hattı kapsamında sivil toplum kuruluşlarının yürüttüğü çok sayıda “yan hatlar” faaliyetlerini sürdürmektedir.

 

2021 yılında Roma’da toplanan G20 Liderleri

 

G20 Çalışma Grupları ve Yan Hatlar

2022 yılında G20 dönem başkanı Endonezya’dır. Dolayısıyla, 2022 yılı G20 gündemini ve yapılacak toplantıları, diğer ülkelerle istişare ettikten sonra, bu ülke belirlemektedir.

Yukarıda bahsetmiş olduğumuz Finans ve Şerpa çalışma hatlarında yer alan gruplar ve yan hatlar 2022 yılı için şu şekilde belirlenmiştir:

Finans Hattı

  • Büyüme Çerçevesi Çalışma Grubu
  • Uluslararası Finansal Mimari Çalışma Grubu
  • Altyapı Çalışma Grubu
  • Sürdürülebilir Finans Çalışma Grubu
  • Finans-Sağlık Ortak Görev Gücü
  • Finansal Tabana Yayılma Küresel Ortaklığı

Şerpa Hattı

  • Tarım Çalışma Grubu
  • Dijital Ekonomi Çalışma Grubu
  • Eğitim Çalışma Grubu
  • Istihdam Çalışma Grubu
  • Turizm Çalışma Grubu
  • Kalkınma Çalışma Grubu
  • Enerji Dönüşümü Çalışma Grubu
  • Çevre ve İklim Sürdürülebilirliği Çalışma Grubu
  • Ticaret, Yatırım ve Endüstri Çalışma Grubu
  • Yolsuzlukla Mücadele Çalışma Grubu
  • Sağlık Çalışma Grubu
  • Finans-Sağlık Ortak Görev Gücü
  • Kadınların Güçlendirilmesi Girişimi

Yan Hatlar

  • B20 (İş dünyası)
  • T20 (Düşünce kuruluşları)
  • C20 (Sivil toplum örgütleri)
  • S20 (Bilim insanları)
  • L20 (İşçi sendikaları)
  • W20 (Kadın örgütleri)
  • U20 (Yerel yönetimler)
  • Y20 (Gençlik örgütleri)
  • P20 (Parlamentolar)
  • SAI20 (Denetim kurumları)
  • R20 (Dini örgütlenmeler)

Aynı şekilde, Hazine/Maliye bakanları haricinde hangi bakanların bir araya geleceğini de dönem başkanı ülke belirlemektedir. 2022 yılında aşağıdaki üst düzey toplantılar gerçekleştirilmiştir:

  • Sağlık Bakanları Toplantısı
  • Turizm Bakanları Toplantısı
  • Kalkınma Bakanları Toplantısı
  • Çalışma Bakanları Toplantısı
  • Dijital Ekonomi Bakanları Toplantısı
  • Hazine/Maliye ve Tarım Bakanları Ortak Toplantısı
  • Meclis Başkanları Toplantısı
  • Ticaret, Yatırım ve Sanayi Bakanları Toplantısı
  • Enerji Bakanları Toplantısı
  • Eğitim Bakanları Toplantısı
  • Çevre Bakanları Toplantısı

Sonuç olarak, bir yıl içerisinde G20 bünyesinde çok sayıda üst düzey toplantı gerçekleştirilmekle birlikte, Zirve toplantısı sadece bir defa yapılmaktadır. Zirve toplantısında ülkeler devlet ve/veya hükümet başkanları tarafından temsil edilmekte ve uygun gördükleri üst düzey yetkililer ve bakanlar da liderlere eşlik edebilmektedir.

2022 yılı G20 Liderler Zirvesi 15-16 Kasım tarihlerinde Endonezya’nın Bali adasında gerçekleştirilecektir.

G20 Liderler Zirvelerinin düzenlendiği (ve düzenleneceğinin açıklandığı) ülkeler şöyle sıralanıyor:

  • 1999-2001 Kanada
  • 2002 Hindistan
  • 2003 Meksika
  • 2004 Almanya
  • 2005 Çin
  • 2006 Avustralya
  • 2007 G. Afrika
  • 2008 Brezilya
  • 2009 İngiltere
  • 2010 G. Kore
  • 2011 Fransa
  • 2012 Meksika
  • 2013 Rusya
  • 2014 Avustralya
  • 2015 Türkiye
  • 2016 Çin
  • 2017 Almanya
  • 2018 Arjantin
  • 2019 Japonya
  • 2020 Suudi Arabistan
  • 2021 İtalya
  • 2022 Endonezya
  • 2023 Hindistan
  • 2024 Brezilya

 

G20 konusunda genel bilgilere ulaşmak için Hazine ve Maliye Bakanlığı web sitesine, en güncel bilgilere ulaşmak için ise 2022 dönem başkanlığı sitesine bakılabilir.

 

G20 Liderler Zirveleri Hakkında Hatalı Bilgi Paylaşan Yazarlar

Köşe yazarlarımızın yine G20’ye ve Liderler Zirvelerine dair hata yapmaktan kendilerini alamadıklarını üzülerek müşahede ettik.

 

Örnekleri aktaralım…

 

Kerem Alkin, Yeni Şafak Gazetesi’nde yayınlanan 2 Mart 2016 günü “Gözlerimin yaşına, G20’nin haline bak” başlıklı yazısında 26-27 Şubat 2016 tarihlerinde Çin’in Şanhay kentinde gerçekleşen G20 Finans Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları Toplantısına değinmiş; ancak, önemli yanlışlar yapmış:

Geçtiğimiz hafta, Çin’in ev sahipliğindeki G20 hazine ve maliye bakanları zirvesinde, İngiltere’nin AB’den ayrılmasının ne kadar büyük bir sorun olacağı meselesinin konuşulup, küresel ekonomik sistemin geleceği için hiç bir konunun tartışılmamış olması, durumun acziyeti konusunda gereken ipucunu veriyor.

1. Çin’in ev sahipliğinde gerçekleşen toplantının adı, “G20 Hazine ve Maliye Bakanları Zirvesi” değil, “G20 Finans/Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları Toplantısı”dır.

2. Söz konusu toplantı Bakanlar ve Merkez Bankası Başkanları düzeyindeydi. Zirve olarak nitelendirilmemektedir çünkü “zirve” toplantıları sadece Liderler düzeyinde gerçekleşmektedir.

3. Sadece Brexit, yani Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılmasına odaklanıldığı, başka bir risk unsurunun tartışılmadığı iddiası ise tamamen yanlış. Belli ki Kerem Bey, toplantının sonuç bildirgesini okumamış ve gelişmeleri/tartışmaları takip etmemiş.

 

G20 Toplantısı
G20 Bakanlar ve Merkez Bankası Başkanları Toplantısı Aile Fotoğrafı

 

***

 

Abdurrahman Dilipak’ın Yeni Akit Gazetesi’nde 3 Eylül 2016 tarihli “G20 Hangzhou” başlıklı yazısından:

"Ama ilk olarak Erdoğan 4-5 Eylül’de G20 zirvesinde, dünyanın en zengin “liderleri” ile bir araya gelecek.. Zor bir zirve olacağa benziyor. Doların, Euro’nun geleceği de konuşulacak burada. LIBOR, Dünya Bankası, IMF, Ortadoğu dedikleri bölge, bir çok şey konuşulacak."

1. en zengin liderlerinin bir araya geldiği bir toplantı değil.

2. toplantı gündemine bakmadan sallamış. Libor bir toplantı gündemi konusu değil. Herhalde etraftan İngiltere’de yaşanan Libor skandalını duymuş ve sıralamış. Ancak, libor skandalının üzerinden yıllar geçti ve Hanzghou Zirvesi gündeminde bu konu yok.

"Diğer davet edilen konuklara gelince, 2 ülke bu zirvede konuk.İspanya başbakanı Mariano Rajoy ve Singapur başbakanı Lee Hsien Loong."

G20 ülkelerine ilaveten Zirveye Çin tarafından Çad, Mısır, Kazakistan, Laos, Senegal, Singapur, İspanya ve Tayland da davet edildi.

"G20’deki 6 ülke Avrupalı bu arada.."

Sayalım: İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya, AB. Etti 5. Bizi de Avrupalı sayıyor galiba. O zaman eder 6 ülke.

"Bu zirveden sonra Şanghay İşbirliği Konferansı içinde de yeni bir takım hareketler sözkonusu olabilir.."

Şangay İşbirliği Örgütü. Konferansı değil.

"Çin ve Rusya’nın yanında Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan tarafından 1996’da kurulan örgüte daha sonra Özbekistan da 6. ülke olarak katıldı. Son katılımlarla üye ülke sayısı 8’e çıktı."

Üye sayısı hâlâ 6. 8’e falan çıktığı yok. Pakistan ve Hindistan, üyelik için mutabakat zaptını 2016 Haziran ayında imzaladı. Ancak, üyeliklerinin 2017 yılı içerisinde nihayetlenmesi bekleniyor.

 

***

 

İslam Memiş’in, Güneş Gazetesi’nde 5 Eylül 2016 tarihinde yayınlanan “G20 Zirvesinin Piyasalara Yansıması” başlıklı yazısından:

"Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, G20 Liderler Zirvesi'ne katılmak için gittiği Çin'in Hangcou Kenti’nde liderlerle özel bir toplantı gerçekleştirdi."

Zirvenin düzenlendiği kentin doğru yazılışı Hangzhou. Hangcou değil. Büyük ihtimal okunuşunu duyup aslını araştırmadan köşesine aktarmış.

"Bunu hatırlatmamın sebebi geçen yıldan bu yıla askeri ücretlerden tutunda işsizlik maaşına, çalışandan tutunda iş verene kadar bir çok yeni reformlar hayata geçirildi, yani konuşulanlar lafta kalmayıp icraata döküldü."

Askeri ücret!!! Asgari ücret olmasın o?

"Bunca terör eylemlerine ve darbe girişimine rağmen o masada toplanan ülkeler arasında ekonomisi en çok büyüyen yine Türkiye."

Boş bir sallama daha. Sadece 2 örnek verecek olursak: Çin ve Hindistan’ın büyüme oranı Türkiye’nin büyüme oranlarından çok daha yüksek.

 

***

 

Kemal Öztürk, Yeni Şafak Gazetesi’nde 6 Eylül 2016 günü yayınlanan “Külah diplomasisi ve son söz” başlıklı yazısında geçtiğimiz günlerde düzenlenen G20 Liderler Zirvesi’nin yerini şaşırmış:

“Pekin’deki sezon sonu gösterisi Pekin’deki G 20 zirvesi tiyatronun sezon sonu gösterisi gibiydi. Obama, Erdoğan ve Putin yakınlaşmasına, eski bir sevgilinin kıskançlığı ile bakıyordu fotoğrafta. Japon Başbakanı Abe’miz Erdoğan’ı oturduğu yerde neye ikna etmeye çalışıyordu da, bizimki nazlanıyordu öğrenemedim. Ancak Erdoğan da iyi düşman çatlattı!”

Kemal Öztürk, zahmet edip Zirvenin gerçekleştiği yeri teyit bile etmeye üşenmiş ve ezberden konuşarak hataya düşmüş. Zirve Pekin’de değil Hangzhou’daydı.

 

***

 

Murat Yetkin, Radikal’de 13 Kasım 2015 günü yayınlanan “Türkiye G20’yi kriz bölgesinde ağırlıyor” başlıklı köşe yazısında Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov’un G20 Zirvelerine götürülmediğini iddia etmiş:

Çünkü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, G20’de siyasi kriz tartışmanın BM Güvenlik Konseyi’ndeki veto gücünü zayıflatacağı düşüncesiyle bugüne dek zirvelere dışişleri bakanıyla gitmemişti.

Murat Bey bu bilgiyi nasıl edindi bilmiyoruz; ancak, Sergei Lavrov, daha önce G20 Zirvelerine katılım sağlamıştı. Hatta, 2013 St. Petersburg G20 Liderler Zirvesi’nde ev sahibi rolüyle toplantılara katılmıştı. Ev sahibi olmadığı ve katılım sağladığı bir toplantı olarak 2012 G20 Los Cabos Liderler Zirvesini örnek verebiliriz.

 

Sergei Lavrov
Sergei Lavrov Putin

 

***

 

Faruk Şen, 16 Ekim 2015 tarihinde Dost Beykoz’da yayımlanan yazısında son dönem ekonomik gelişmelere ve G20 toplantılarına değinmiş:

“Fakat 7 Haziran seçimlerinden sonra koalisyon hükümetinin kurulmaması, 1 Kasım seçimlerinden sonra da 2 hafta içinde yeni bir hükümetin kurulamayacak olması G20 toplantısına Türkiye’yi bir seçim hükümeti ile katılmaya zorlayacak. Düşünün: G20’nin diğer 19 lideri, acaba bizim Başbakanımıza nasıl bakacaklar? Ne açıdan ciddiye alacaklar?”

G20 Antalya Liderler Zirvesi’nde ülkemizi Cumhurbaşkanı R. T. Erdoğan temsil etti, hatta toplantıya başkanlık eti. Böylelikle ülke temsili hükûmet tarafından değil, devlet başkanınca sağlanacak ve seçimlerin G20 toplantıları temsilimize bir etkisi olmayacak.

“G20’lerden ilk toplantılardan biri olan Enerji Konferansı 1-3 Eylül tarihleri arasında İzmir’de yapıldı.”

Faruk Bey’in “G20’lerden ilk toplantı” diye kastettiği ya 1999 yılında gerçekleşen G20 Finans Bakanları Toplantısı ya da 2008 yılında gerçekleşen Washington G20 Liderler Zirvesi olamaz haliyle. Aslında yazarın bahsetmek istediği, G20 tarihinde ilk kez 2015 yılı Ekim ayı başında gerçekleşen G20 Enerji Bakanları Toplantısı; yani, enerji konferansı değil. Günümüze değin birçok enerji konferansı çeşitli G20 Dönem Başkanlıklarınca düzenlenmiştir.

 

Yorumunuzu yazınız...