Finlandiya Parlamentosu NATO Üyelik Başvurusunu 17 Mayıs 2022 Günü Onayladı

2022 Yılı Nisan Ayında, Milletvekillerinin NATO Üyelik Oylaması Temayülünü Yansıtan Çalışma, Fin Parlamentosunun Oylama Sonucu Sanılmıştı

 

Finlandiya’da parlamento, hükümetin NATO’ya üyelik başvurusunu 17 Mayıs 2022 günü onayladı. İşbu yazı 26 Nisan 2022 tarihinde yayımlanmıştı.

 

Paylaşılan Görselin Finlandiya’nın 2022 Yılı Nisan Ayında Düzenlenen Meclis Oylamasında NATO Üyeliği Kararı Aldığını Yansıttığı İddiası Doğru Değil

 

Komşusu Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’yı 24 Şubat 2022 tarihinde işgal etmesinin akabinde Finlandiya’da NATO üyeliği konusu gündemin ana maddelerinden biri hâline geldi. Bu süreçte sosyal medyada paylaşılan bir görselleştirmenin yanlış yorumlanması Finlandiya’nın NATO’ya girme kararının parlamentoda 2022 yılı Nisan ayında onaylandığı algısına yol açtı.

NATO üyeliği için Finlandiya parlamentosunda oylama yapıldığı ve NATO’ya katılma kararının alındığını sanan paylaşım örnekleri şöyle sunulabilir:

 

Medyanın 50 Tonu:

“Finlandiya parlamentosu NATO üyeliği için yaptığı oylamada ezici çoğunlukla evet kararı verdi.”

 

finlandiya parlamentosu nato oylama karari

 

Adelina Sfishta:

“Finlandiya parlamentosu, tartışmalar sonrası, NATO’ya katılma kararı aldı. Katılımın çok kısa sürede olacağını değerlendiriyorum. Elbette Macaristan gibi, NATO içinde Putin yanlısı politikalar izleyen ülkelerin işi uzatmaması halinde.”

 

finlandiya parlamentosu nato oylama karari

 

Finlandiya henüz NATO’ya katılma kararı almadı. Paylaşılan grafik Finlandiya meclisindeki gruplara göre tahmini oy eğilimini işaret ediyor. Finlandiya parlamentosunda NATO üyeliğine dair işbu yazının yayımlandığı tarih itibarıyla henüz bir oylama gerçekleştirilmedi.

 

finlandiya meclisi nato gorusu

 

Yukarıdaki görselin sosyal medyada paylaşılmasının ardından Finlandiya’nın NATO’ya katılma kararının alındığının sanıldığı anlaşılıyor.

Paylaşılan grafiğin kaynağı, Helsingin Sanomat adlı internet sitesi. Görsel, Finlandiya parlamentosundaki NATO üyeliği oylaması sonucunu değil, NATO üyeliğine dair milletvekillerinin “oy verme niyetlerini” yansıtıyor.

Finlandiya parlamentosundaki milletvekillerinin NATO üyeliğine yönelik görüşlerini derleyen bu görselleştirme, Mart ayında milletvekillerine yönelik anketler, yapılan röportajlar, milletvekillerinin basın açıklamaları gibi farklı kaynaklar üzerinden derlenen veriler kullanılarak hazırlanmış.

Hâlihazırda Fin vekiller arasında 117’sinin NATO üyeliğini desteklediği, 11’inin ise NATO’ya girilmesine karşı çıktığı biliniyor.

 

nato merkezi

 

Finlandiya’nın 29 Haziran 2022 günü Madrid’de yapılacak NATO zirvesinden önce üyelik başvurusu yapması bekleniyor.

Finlandiya’da NATO’ya katılma kararının parlamentoda basit çoğunluk mı yoksa üçte iki çoğunluk mu gerektireceğinin dahi belirsiz olduğu aktarılıyor.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılma kararının üye ülkelerce memnuniyetle karşılanacağını söylemişti. Rus milletvekili Vladimir Dzhabarov ise, Finlandiya’nın NATO’ya katılmasının ‘korkunç bir trajedi’ ve ‘stratejik hata’ olacağını belirterek tehdit etmişti. Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın İkinci Avrupa Departmanı’nın Direktörü Sergey Belyaev, Rusya ve İsveç’i NATO konusunda uyarmıştı.

Fin Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Finlandiya parlamentosunda NATO üyelik oylamasının yapıldığı ve NATO’ya katılma kararının alındığı iddiasının gerçeği yansıtmadığına şöyle değinmişti:

Finlandiya, NATO’ya katılma kararı almadı — henüz.

 

Anladığım kadarıyla ortada dolaşan bir grafik var, oylamaya ait sanılıyor. Halbuki grafiğin üzerinde Fince olarak her bir milletvekilinin 21.4 günlü görüşünü gösterdiği yazılı.

 

Oylama da yapılmadı daha zaten.

 

Değil oylamanın sonuçlanması, Helsingin sanomat’ın haberine göre karar için salt çoğunluğun mu yoksa 2/3 çoğunluğun mu gerekli olduğu bile henüz kesin değilmiş.

 

22 Nisan itibariyle milletvekillerinin tutumu:

113: Destekçi

12: Karşı

⚫32: Kararsız

⚪43: Tutumu bilinmiyor

 

En çok destekleyen partiler: Ulusal Birlik (Kok) ve Yeşiller (Vihr).

 

En az destekleyen parti: Sol Birlik (Vas)

 

İLAVE 1:

Finlandiya Başbakanı Sanna Marin ve Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, ülkelerinin NATO üyeliğine başvurmaya karar verdiğini 15 Mayıs 2022 tarihinde duyurdu. Marin ilgili basın toplantısında, “Parlamentonun önümüzdeki günlerde NATO’ya adaylık kararını onaylayacağını umuyoruz.” ifadelerini kullanmış.

 

İLAVE 2:

Finlandiya’da parlamento, hükümetin NATO’ya üyelik başvurusunu 17 Mayıs 2022 günü onayladı.

 

İLAVE 2:

Soğuk Savaş’ın sona ermesinin ve Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Finlandiya, dostane ilişkiler geliştirse de geçmişe nazaran “Rusya’nın gölgesinden” daha da uzaklaşmıştı. 1995’te Avrupa Birliği üyeliğiyle resmî tarafsızlık politikasını sonlandıran Finlandiya, NATO ile işbirliğini de artırmıştı.  Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından Finlandiya’nın 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana sürdürdüğü askerî ittifaksızlık politikasında radikal değişim yaşanıyor. Bu süreçte, NATO üyeliğinin Rusya ile imzalanan antlaşmalara aykırı olduğu da ileri sürüldü.

Finlandiya, 2. Dünya Savaşı’nın ardından 1947 yılında SSCB ile Paris Barış Antlaşması’nı, 1948 yılında ise “Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardımlaşma Anlaşması“nı (Ystävyys-, yhteistyö- ja avunantosopimus / YYA Antlaşması) imzalamıştı. 1948 Antlaşması ile Finlandiya “bağlantısız” pozisyona girmişti. SSCB’nin uydu devleti olmaktan kurtulan Finlandiya, “Finlandiyalaşma” adı verilen zorunlu tarafsızlıkla Kuzey Atlantik odaklı askerî işbirliğinin dışında kalmıştı.

Anılan Antlaşma’nın Finlandiya ile SSCB arasındaki askerî işbirliğine dair en önemli maddesi şöyleydi:

“Madde 1: Finlandiya’nın veya Sovyetler Birliği’nin Finlandiya topraklarından geçmesi durumunda, Almanya veya Almanya ile müttefik herhangi bir devletin silahlı saldırısına hedef olması durumunda, Finlandiya bağımsız bir devlet olarak yükümlülüklerine sadık kalarak saldırıyı püskürtmek için savaşacaktır. Finlandiya bu gibi durumlarda kara, deniz ve hava yoluyla toprak bütünlüğünü savunmak için mevcut tüm kuvvetlerini kullanacak ve bunu Finlandiya sınırları içinde bu anlaşmada tanımlanan yükümlülüklere uygun olarak ve gerekirse Rusya’nın yardımıyla veya Sovyetler Birliği ile ortaklaşa yapacaktır.”

Söz konusu antlaşma SSCB’nin dağılmasının ardından 1992 yılında Finlandiya ile Rusya arasında imzalanan yeni işbirliği ve dostluk antlaşması ile sona ermişti. Yeni işbirliği antlaşmasında, Rusya tarafından Finlandiya’nın NATO üyeliğinin kendi toprak bütünlüğüne tehlike arz ettiği şeklinde yorumlanan ve Finlandiya’nın NATO’ya katılmasını engellediği ileri sürülen 4. maddesi şu şekildeydi:

Taraflar, diğer Tarafın toprak bütünlüğüne veya siyasi bağımsızlığına karşı herhangi bir tehdit veya güç kullanımından kaçınacak ve anlaşmazlıklarını Birleşmiş Milletler Antlaşması ve AGİT Nihai Senedi ve diğer AGİT belgelerine uygun olarak barışçıl yollarla çözeceklerdir.

Taraflar, diğer Tarafa karşı bir silahlı saldırıda topraklarını kullanmayacak veya kullanılmasına izin vermeyeceklerdir.

Finlandiya veya Rusya tarafından silahlı bir saldırı olması durumunda, diğer Taraf, ihtilafın BM Şartı ve AGİT belgelerinin ilke ve hükümlerine uygun olarak çözümüne katkıda bulunacak ve saldırgana askeri yardım sağlamaktan kaçınacaktır.

Her iki antlaşmada da Finlandiya’nın NATO’ya üye olamayacağı yönünde açık bir hüküm yok.

Anlaşmanın saldırıya karşı savunma işbirliği odaklı maddelerinin taraflarca farklı yorumlandığı görülüyor.

Rusya Dışişleri Bakanlığı, Finlandiya’nın NATO’ya kabulünün Helsinki’nin Moskova ile 1992’de imzaladığı anlaşmaya aykırı olacağını, anılan antlaşmaya taraf olan ülkelerin diğerinin toprak bütünlüğüne veya siyasi bağımsızlığına karşı tehdit veya güç kullanmaktan kaçınacaklarını ve ayrıca silah kullanmayacaklarını veya diğerine karşı silahlı saldırı için kendi topraklarının kullanılmasına izin vermeyeceklerini taahhüt ettiklerini belirtmişti.

Yukarıda aktarıldığı üzere Finlandiya tarafında ise NATO üyeliğine yönelik hazırlıklar hız kazanıyor.

 

Yorumunuzu yazınız...