“Eğer Oy Vermek Bir Şeyi Değiştirseydi Oy Vermemize İzin Vermezlerdi” Sözünün Mark Twain’e Ait Olduğu İddiası Doğru Değil
“Eğer oy vermek bir şeyi değiştirseydi oy vermemize izin vermezlerdi” sözünün Mark Twain’e ait olduğu iddiası doğru değildir. Bu vecizenin Mark Twain’e ait olduğuna dair herhangi bir kaynak bulunmamaktadır. Mark Twain’in eserlerinde ya da söyleşilerinde bu sözün izine rastlanılamamaktadır. Mark Twain’in döneminde yaşamış herhangi bir kimsenin de bu vecizenin Mark Twain’e ait olduğuna dair bir atfı yoktur. Mark Twain’in vefatının yaklaşık yüzyıl sonrasında bu vecize Twain’e atfedilir hâle gelmiştir.
“Eğer Oy Vermek Bir Şeyi Değiştirseydi Oy Vermemize İzin Vermezlerdi”, İngilizce orijinaliyle “If voting made a difference, they wouldn’t let us do it” vecizesinin ABD’li mizahçı ve yazar Mark Twain’e (1835-1910) ait olduğu iddia edilmektedir. Ancak bilhassa genel/yerel seçimler öncesinde/sonrasında dolaşıma giren bu iddia, doğruyu yansıtmamaktadır.
“Eğer Oy Vermek Bir Şeyi Değiştirseydi Oy Vermemize İzin Vermezlerdi” Sözü Neden Mark Twain’e Ait Değildir?
Snopes.com’un ilgili analizinde de dile getirildiği üzere seçimlere olan güvensizlikle ilgili olarak sıklıkla dile getirilen bu vecizenin Mark Twain’e ait olduğuna dair herhangi bir kaynak bulunmamaktadır. Mark Twain’in eserlerinde ya da söyleşilerinde bu sözün izine rastlanılamamaktadır. Mark Twain’in döneminde yaşamış herhangi bir kimsenin de bu vecizenin Mark Twain’e ait olduğuna dair bir atfı da yoktur. Mark Twain’in vefatının yaklaşık yüzyıl sonrasında bu vecize Twain’e atfedilir hâle gelmiştir.
Mark Twain’in oy kullanmaya yönelik bakış açısı, söylediği iddia edilen vecizedekine benzer değildi.
- Mark Twain, New York Herald Gazetesi’ne verdiği röportajda 1900 yılındaki seçimlere ilişkin “oy kullanamayacağımı tespit edersem, Başkanlık yarışına girişirim. Bir vatansever Amerikalı seçim zamanında bir şeyler yapmalı ve bu benim için geriye kalan tek politik şey” (“if I find that I cannot vote, I shall run for President. A patriotic American must do something around election time, and that’s about the only thing political that is left for me“) demiştir.
- Philip McFarland’ın “Mark Twain and the Colonel: Samuel L. Clemens, Theodore Roosevelt, and the Arrival of a New Century” adlı kitabında Mark Twain’in imtina etmeyerek oy kullandığını ifade ettiği bilgisi yer almaktadır.
- Pudd’nhead Wilson adlı kitabında Mark Twain “İnsan ırkının gerçekte seviye olarak en aşağıda olduğunu öğrenmek istesek, sadece seçim zamanlarında gözlemlememiz yeterlidir” (“If we would learn what the human race really is at bottom, we need only observe it in election times“) ifadesini kullanmıştır.
- 2 Mart 1967 tarihinde St. Louis’te oy hakkı için imza toplayan feministler için “tüm iyi erkeklerin ülkeleri için titreme vaktidir” (“it is time for all good men to tremble for their country” dediği aktarılmaktadır.
Bir vatansever Amerikalının yapması gereken politik eylem olarak seçimlere katılımı işaret eden ve oy kullanmaktan kaçınmayan Mark Twain’in bu sözü söylemiş olma ihtimali pek de yüksek olmasa gerek.
“Eğer oy vermek bir şeyi değiştirseydi, yasaklanırdı” şeklinde de ifade edilen bahse konu sözün Mark Twain’e ilaveten Rus yazar Emma Goldman, ABD’li aktivist Phillip Berrigan ve Ken Livingstone‘a da atfedildiği görülmektedir. Ancak, Mark Twain’in durumuna benzer şekilde bu sözün anılan şahıslar tarafından söylendiğine dair de bir belge bulunmamaktadır.
Robert S. Borden’ın Lowell Sun adlı yayının 1976 Eylül’ünde yayınlanan “İnsanların Sesi” (“Voice of the People”) başlıklı köşe yazısında herhangi bir kişiye atfedilmeden aktarıldığı görülmektedir.
Tüm bu hususlar, diğer birçok örnekte olduğu gibi, “Eğer Oy Vermek Bir Şeyi Değiştirseydi Oy Vermemize İzin Vermezlerdi” vecizesinin Mark Twain’e sonradan atfedilir hâle geldiğini işaret etmektedir.
“Eğer Oy Vermek Bir Şeyi Değiştirseydi Oy Vermemize İzin Vermezlerdi” Vecizesini Mark Twain’e Atfeden Köşe Yazarları
Metin Rodop’un Haberekspres.com’daki 20 Nisan 2018 tarihli “İster erken ister geç olsun, her seçim bir vazgeçiştir” başlıklı yazısından:
"“ Eğer oy vermek bir şeyi değiştirseydi oy vermemize izin vermezlerdi." demişti Mark Twain."
Ayrıca, köşe yazarı olmamasına rağmen tercüman ve oyuncu Serra Yılmaz’ın bu hataya düştüğünü görüyoruz.
