Dünyanın En Kısa Öyküsünü Earnest Hemingway’in “Satılık: Bebek Ayakkabıları. Hiç Giyilmemiş” Cümlesi İle Kaleme Aldığı İddiası Doğru Değildir

Dünyanın en kısa öyküsünün ABD’li yazar Earnest Hemingway’in 6 kelimelik “For sale: Baby shoes. Never worn.” (Türkçe 5 kelimelik “Satılık: Bebek Ayakkabıları. Hiç Giyilmemiş”) cümlesi olduğu iddiası doğru değildir.  Hemingway’in dünyanın en kısa öyküsünü yazdığı iddiası vefatının 13 yıl sonrasında bir başkası tarafından iddia edildi. Hemingway’in yaşadığı dönemde dünyanın en kısa öyküsünü yazdığına dair bir iddiası yoktu. Hemingway’in “Satılık: Bebek Ayakkabıları. Hiç Giyilmemiş” cümlesini yazdığına dair bir kanıt da yoktur. Bahse konu 6 kelime, Hemingway daha 7 yaşındayken 1906 yılında bir gazetenin seri ilânlar sayfasında geçmiştir. Dünyanın en kısa öyküsünün “Satılık: Bebek Ayakkabıları. Hiç Giyilmemiş” ifadesinin olduğu kabul edilse dahi, bu öykü metniyle 1906 yılında bir gazetenin seri ilanlar sayfasına ilan veren bebeklerini kaybeden yaslı ailelerin Hemingway’den önce bu 6 kelimeyi bir araya getiren yazar olarak kabul edilmesi gerekmektedir.

Yanlış İddia

 

Satılık: bebek ayakkabısı, hiç giyilmemiş” cümlesinin Hemingway’e ait dünyanın en kısa öyküsü olduğu iddiası sosyal medyada ve bazı edebiyat yayınlarında karşımıza çıksa da bu minimal hikâye iddiası aslında bir şehir efsanesidir.

 

Dünyanın en kısa öyküsünün Hemingway’e ait “satılık: bebek ayakkabısı, hiç giyilmemiş” cümlesi olduğunu iddia eden sosyal medya paylaşımı

 

Paylaşılan şehir efsanesinin metni şu şekildedir:

Bir grup yazar arkadaşıyla Luchow’da öğle yemeği yiyen Ernest Hemingway, arkadaşlarına çok kısa bir öyküyle bile insanları hüzünlendirebileceğine dair bir iddia ortaya attı.

Elbette, diğer yazarlar buna inanmadılar. Hemingway her birisine masanın ortasına 10 dolar koymasını ve yanılıyorsa aynı miktarı kendisinin ödeyeceğini söyledi. Haklı çıkarsa, bütün parayı alacaktı.

Bir mendilin üzerine hızlı şekilde altı sözcük yazan Hemingway, onu arkadaşlarına uzattı. Arkadaşları tek bir kelime dahi etmeden bu parayı ona verdiler. Altı sözcük ise şuydu:

“For sale: Baby shoes. Never worn.”  (Satılık: Bebek ayakkabıları. Hiç giyilmemiş.)

“Satılık: bebek ayakkabısı, hiç giyilmemiş” cümlesinin Hemingway’e ait dünyanın en kısa öyküsü olduğu iddiası doğru değildir

 

Yaşadığı dönemde Ernest Hemingway, bu cümleyi ve dünyanın en kısa hikâyesini kaleme aldığını hiçbir dönem iddia etmemiştir. Hemingway’in böyle bir cümleyi bir peçeteye not ettiğine dair ölümünden sonra ortaya çıkan bir şahitlik dışında güvenilir bir kaynak bulunmamaktadır.

1961 yılında vefat eden Ernest Hemingway’in bu cümleyi bir öğle yemeğinde yazarak dünyanın en kısa öyküsünü kaleme aldığı iddiası, vefatının 13 yıl sonrasında Peter Miller adlı bir edebiyatçı ve film menajeri tarafından ortaya atılmıştır. Peter Miller, 1974 yılında bir gazete eşleştiricisinden (newspaper syndicator) duyduğunu iddia ettiği bu iddiayı 1991 yılında yayınlanan “Get Published! Get Produced!: A Literary Agent’s Tips on How to Sell Your Writing” adlı kitabında şöyle detaylandırmıştır:

“Anlaşılan Ernest Hemingway Luchow’da birkaç yazarla birlikte öğle yemeği yemekteydi ve sadece altı kelimelik kısa bir hikaye yazabileceğini iddia etti. Tabii ki, diğer yazarlar korkuyordu. Hemingway, her birine masanın ortasına on dolar koymalarını eğer yanılırsa onun da karşılayacağını söyledi. Haklı çıkarsa, masadaki tüm bahsi alacaktı. Peçete üzerine hızlıca altı kelime yazdı ve çevresindekilere uzattı; Hemingway bahsi kazandı. Peçetedeki kelimeler “SATILIK, BEBEK AYAKKABISI, HİÇ GİYİLMEDİ” idi. Bir başlangıç, bir gelişme ve bir sonuç!”

Görülebileceği üzere Peter Miller’ın aktarımı günümüzde paylaşılan şehir efsanesi metniyle neredeyse birebir aynı.

Oyun yazarı John de Groot tarafından yazılan ve 1989 yılında sahnelenen “Baba: Ernest Hemingway’in Efsanevi Hayatından Uyarlanan Bir Oyun” (“Papa: A Play Based on the Legendary Lives of Ernest Hemingway”) adlı oyunda söz konusu minimal öykü anekdotu şöyle aktarılmış:

“Yalnızca 5 kelime kullanarak bir kısa öykü yazabileceğime dair bahse girerim. Yok mu iddiaya giren? GÜLÜMSER. Peki bakalım. 5 sözcükte bir kısa hikâye: ‘Satılık. Bebek ayakkabıları. Hiç giyilmedi.’ GÜLÜMSER. HALİNDEN MEMNUNDUR.”

 

"Satılık: Bebek Ayakkabıları. Hiç Giyilmemiş" başlıklı bir ilânın yer aldığı sayfa
“Satılık: Bebek Ayakkabıları. Hiç Giyilmemiş” başlıklı bir ilânın yer aldığı sayfa (QR kodunun varlığı ve farklı fontta harflerin kullanılmış olması nedeniyle bu ilânın yakın tarihli bir yapım olduğu düşünülmektedir)

 

Hemingway “Satılık: Bebek Ayakkabısı, Hiç Giyilmemiş” 6 Kelimeyi Bir Araya Getiren İlk Yazar Olamaz

Peter Miller’ın bir şahitten bu anekdotu duyduğunu ve rivayetini doğru kabul etsek dahi, dünyanın en kısa öyküsü olarak “Satılık: bebek ayakkabısı, hiç giyilmemiş“i kabul etsek de, bu minimal öykünün sahibi olarak Hemingway’den önce saymamız gereken başkaları var.

Quote Investigator’ın analizinde aktardığı “Satılık: bebek ayakkabısı, hiç giyilmemiş” ifadesinin geçmişini incelediğimizde Ernest Hemingway’den yaklaşık yarım yüzyıl önce bu ifadenin bir gazetenin seri ilanlar sayfasında geçtiğini görüyoruz. “Satılık: Bebek Ayakkabısı, Hiç Giyilmemiş” kelimelerinin ilk defa 1906 yılında bir gazetede yayımlanan seri ilânda “Satılık, bebek arabası; hiç kullanılmadı. Bu ofise başvurunuz” (“For sale, baby carriage; never been used. Apply at this office.”) şeklinde yer aldığı görülüyor. 1906 yılında Hemingway’in henüz 7 yaşında ve okuma yazmayı yeni sökmüş olduğu düşünüldüğünde, Peter Miller’ın aktardığı rivayetten önce bahse konu 6 kelimenin çoktan bir araya başkaları tarafından getirildiği anlaşılıyor.

1906 yılında yayınlanan bahse konu bebek ayakkabısı satış ilânına benzer şekilde 20. yüzyılın başında yayınlanan birçok gazetede benzer şekilde ifadelerin kullanıldığı görülebiliyor.

1917 yılında William R. Kane tarafından yazılan ve kısa öykülerin gücünden bahseden bir makalede bebeğini kaybeden bir kadını konu edinen bir hikaye hakkında “Küçük Ayakkabılar, Hiç Giyilmedi”den oluşan kısa bir başlık atıldığı belirtiliyor.

1921 yılında ise bir gazete köşe yazarlığı yapan Roy K. Moulton’ın “bebek arabası satışta, hiç kullanılmadı” ifadesini içeren bir satış ilânını “filmler için harika bir senaryo olmaz mıydı?” şeklinde tanımladığı, aynı kelimelerin 1921 yılında Life dergisinde, Boston Globe gazetesinde, Judge adlı mizah dergisinde yer aldığı görülmektedir.

1927 yılında ise Ella Cinders karakterini içeren bir karikatürde bebek arabası ilânına atıfla Hemingway’in bir peçete üzerine kaleme aldığı iddia edilen minimal hikâyeyi “Dünyanın en iyi kısa hikâyesinin 7 kelimelik bir ilânda yazılı olduğunu söylüyorlar: Satışta: Bebek Arabası; Hiç Kullanılmadı” cümlesiyle aktarmış olduğu görülüyor.

Anlaşılacağı üzere bu kısa hikâye kaleme iddianın aksine Hemingway’den çok daha önce kaleme alınmış vaziyette.

 

Dünyanın En Kısa Öyküsünü Ernest Hemingway’in “Satılık: Bebek Ayakkabısı, Hiç Giyilmemiş” Cümlesi İle Yazdığı İddiasına İnanan Yazarlar

Metin Münir, Milliyet Gazetesi‘ndeki “Satılık: Bebek ayakkabısı, hiç kullanılmamış” başlıklı 5 Temmuz 2018 tarihli yazısında dünyanın en kısa öyküsünü Hemingway’in yazdığını iddia etme hatasına düşmüş:

"“Satılık: Bebek ayakkabısı. Hiç kullanılmamış.” Ernest Hemingway, “altı kelimelik bir öykü” istendiğinde bunu yazmış."

 

Satılık Bebek ayakkabısı hiç kullanılmamış
Metin Münir’in Milliyet Gazetesi’ndeki “Satılık: Bebek ayakkabısı, hiç kullanılmamış” başlıklı 5 Temmuz 2018 tarihli yazısı

 

Egedesonsoz.com’daki “Satılık Bebek Ayakkabıları: Hiç Giyilmemiş” başlıklı 27 Mayıs 2018 tarihli yazısında Nedim Atilla da aynı hatayı yapmış:

"En kısası şu galiba. "Satılık: Bebek ayakkabıları, hiç giyilmemiş" Ernest Hemingway... Dünya edebiyatında küçürek öykülerin ilk yazan Hemingway denilebilir."

 

Satılık Bebek Ayakkabıları Hiç Giyilmemiş

 

Balıkesir Yeni Haber‘deki “En Kısa Öykü” başlıklı 14 Ocak 2019 tarihli yazısında Önder Balıkçı aynı hatayı tekrarlamış bir de Hemingway’in bu kısa öykünün en iyi eseri olduğunu söylediğini UYDURMUŞ:

 "Hemingway’in, “en iyi eseri” olduğunu söylediği öykü, İngilizce altı, Türkçe, topu topu beş sözcükten oluşur."

Enver Topaloğlu, Gazete Duvar’da “İlhan Berk 100 yaşında!” başlığıyla 17 Kasım 2018’de kaleme aldığı yazıda aynı hatayı tekrarlamış:

"Ernest Hemingway’e ait kısa öyküden de çıkarabiliyoruz aslında. Tek cümleden ibaret olan, ama nokta imiyle üçe bölünmüş öykü şöyle: “Satılık: Bebek ayakkabıları. Hiç kullanılmamış”."

 

Not: Hemingway’in yazdığı iddia edilen orijinal dil İngilizcede 6 sözcüğe sahip olan “For sale: Baby shoes. Never worn.” cümlesinin Türkçe’ye çevrildiğinde “Satılık: Bebek ayakkabıları. Hiç giyilmemiş.” şeklinde 5 kelime olduğunu vurgulamak gerek.

 

dünyanın en kısa hikayesi

 

Yorumunuzu yazınız...