Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın Ayasofya Camii’nde 86 Yıl Sonra Kılınan İlk Cuma Namazında Okuduğu ve İçinde “Vakıf Malını Çiğneyenin Lanete Uğrayacağı” Atfını İçeren Hutbe Metninin DİB’in İnternet Sitesinden Kaldırıldığı İddiası Doğru Değil

Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın Ayasofya Camii’nde 86 yıl sonra kılınan ilk Cuma namazında okuduğu ve içinde “Vakıf malını çiğneyenin lanete uğrayacağı” atfını içeren hutbe metninin DİB’in internet sitesinden kaldırıldığı iddiası doğru değil. Diyanet İşleri Başkanlığının internet sitesine yüklediği 24 Temmuz 2020 tarihli Cuma hutbesi metninde, DİB Başkanı Erbaş’ın okuduğu “Bizim inancımızda vakıf malı, dokunulmazdır, dokunanı yakar; vakfedenin şartı vazgeçilmezdir, çiğneyen lanete uğrar” ifadesine yer verilmemiş. Ancak, 24 Temmuz 2020 günü Ayasofya’da okunan hutbe ile diğer camilerde okunan hutbe metni farklıydı. “Lanet” atfının yer aldığı Ayasofya hutbesi Diyanet’in internet sitesinde hâlâ mevcut.

Yanlış İddia

 

Müzeden camiye çevrilmesinden sonra Büyük Ayasofya Camii’nde (resmî adıyla Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi) kılınan ilk Cuma namazında Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın okuduğu hutbe metninde yer alan Ayasofya’nın bir vakıf malı olduğu ve vakıf malının özniteliğini çiğneyenin lanete uğrayacağını belirttiği bölüm kamuoyunun büyük tepkisini çekmişti. Erbaş’ın hutbe metninde 1934 yılında Ayasofya’nın camiden müzeye çevrilmesi nedeniyle Fatih Sultan Mehmet’in Ayasofya Vakfiyesine atıf yaptığı ve lanete uğrayacak kişi olarak Mustafa Kemal Atatürk’ü ima ettiği öne sürülmüştü. Kamuoyunun tepkisinin ardından DİB’in Ayasofya’da okunan hutbe metnini internet sitesinden silindiği ya da “lanet” bölümünün hutbe metninden çıkarıldığı iddia edilmişti.

 

DİB Başkanı Ali Erbaş’ın Ayasofya Camii’nin açılışında okuduğu hutbedeki “vakıf ve lanet” ile ilgili bölüm şu şekilde idi:

“Fatih Sultan Mehmed Han, gözbebeği olan bu muhteşem mabedi kıyamete kadar cami olmak kaydıyla vakfedip müminlere emanet bırakmıştır.

Bizim inancımızda vakıf malı, dokunulmazdır, dokunanı yakar; vakfedenin şartı vazgeçilmezdir, çiğneyen lanete uğrar.

Dolayısıyla o günden bugüne Ayasofya, sadece ülkemizin değil, aynı zamanda ümmet-i Muhammed’in harim-i ismetidir.”

 

 

Hürriyet gazetesi yazarı Ahmet Hakan’a aktardığı yazılı açıklamada Ali Erbaş, hutbedeki “lânet” ifadesi ile Atatürk’ü işaret etmediğini şöyle öne sürmüştü:

Ayasofya hutbemde temas ettiğim “Vakıf malı dokunulmazdır, dokunanı yakar; vâkıfın şartı vazgeçilmezdir, çiğneyen lanete uğrar” ifadesiyle ilgili şu açıklamayı yapabilirim:

Genel olarak vakfiyelerin sonu, vâkıfın bedduasıyla biter.

“Bu vakfımı kimler amacı dışında kullanırsa Allah’ın, meleklerin, peygamberlerin, tüm Müslümanların laneti onların üzerine olsun” şeklinde.

Ben de hutbede buna atıfta bulundum.

Sadece Ayasofya’yı değil tüm vakıf mallarını kastettim.

Geçmişi değil, bundan sonrasını kastettim. “Uğramıştır” demedim, “Çiğnerse lanete uğrar” dedim.

Atatürk 82 sene önce vefat etti. Vefat eden insanlara dua edilir, beddua değil. Geçen geçmiştir, Allah Teala da “tilke ümmetün kad halet, lehâ mâ kesebet ve leküm mâ kesebtüm” (Onlar gelip geçen bir ümmettiler. Onların kazandıkları kendilerine, sizin kazandıklarınız sizedir. Siz onların yaptıklarından sorumlu değilsiniz) (Bakara 141) ayetiyle bizi uyarmaktadır.

Biz geçmişe takılmadan geleceğe bakmalıyız.

Kaldı ki Ayasofya’nın müzeye dönüştürülmesi hususunda Atatürk’ün dahlinin olup olmadığı da tarihçiler arasında tartışmalı bir konudur.

Velhasıl bizim millet olarak vakıf mallarını koruma konusunda çok titiz olmamız gerekir. Bunu sağlamanın tek yolu kanunlarla korkutarak olmamalı. Farklı yollarla vicdanlar harekete geçirilmeli ve inanç ilkeleri de devreye sokulmalı.

Diyanet İşleri Başkanı olarak bunu Müslümanlara hatırlatmak benim görevim. Ben görevimi yapıyorum.

Ama birileri benim görevim gereği hatırlattığım hususlar üzerinden bilerek ya da bilmeyerek tefrika çıkarıyor.

 

Diyanet İşleri Başkanlığının internet sitesine yüklediği 24 Temmuz 2020 tarihli Cuma hutbesi metninde, DİB Başkanı Erbaş’ın okuduğu “Bizim inancımızda vakıf malı, dokunulmazdır, dokunanı yakar; vakfedenin şartı vazgeçilmezdir, çiğneyen lanete uğrar” ifadesine yer verilmemiş. Ancak, 24 Temmuz 2020 günü Ayasofya’da okunan hutbe ile diğer camilerde okunan hutbe metni farklı idi ve “lanet” atfının yer aldığı Ayasofya hutbesi Diyanet’in internet sitesinde hâlâ mevcut.

 

Diyanet İşleri Başkanlığı internet sitesine yüklenen hutbe metni şu şekilde idi:

 

diyanet ayasofya cuma hutbesi
24 Temmuz 2020 tarihli Cuma namazı için hazırlanan hutbe

 

DİB’in internet sitesinde hâlâ mevcut olan Ali Erbaş tarafından Ayasofya Camii’nde okunan cuma hutbesi metni ise şu şekilde idi:

Aziz ve Muhterem Müslümanlar!

Allah’ın lütfu ve inayeti, cumanın huzuru ve bereketi üzerinize olsun.

Bu mübarek vakitte, bu mukaddes mekânda hep birlikte tarihî bir ana şahitlik ediyoruz. Ayasofya Cami-i Şerifi Kurban Bayramının gölgesinin üzerimize düştüğü, hac aylarından mübarek Zilhicce’nin üçüncü günü olan bugün yeniden cemaatine kavuşuyor. Milletimizin derin bir yürek yarasına dönüşen hasreti sona eriyor elhamdülillah. Hamd-ü senâlar olsun Allah’a.

Bugün, Ayasofya’nın kubbelerinde yeniden tekbir, tehlil ve salâvatların yankılandığı, minarelerinden ezan ve salâların yükseldiği gündür. Bugün, bundan 70 sene önce hemen karşımızdaki Sultanahmet Camii’nin minarelerinin 16 şerefesinden 16 müezzinin Allahu ekber sadâlarıyla yeri göğü inlettiği, 18 yıl ayrılıktan sonra minarelerimizin ezanlara kavuştuğu anın bir benzerini yaşadığımız gündür. Bugün, müminlerin sevinç gözyaşları içinde kıyama durduğu, huşuyla rükûa vardığı ve şükürle secdeye kapandığı gündür.

Bugün, şeref ve tevazu günüdür. Bizleri böyle onurlu bir güne kavuşturan, yeryüzünün en mukaddes mekânları olan camilerde buluşturan ve Ulu Mabet Ayasofya’da huzuruna kabul eden Cenâb-ı Hakka sonsuz hamd-ü senalar olsun.

“Konstantiniyye mutlaka fetholunacaktır. Onu fetheden komutan ne güzel komutandır! Ve o asker, ne güzel askerdir!” buyurarak fethi müjdeleyen Habîb-i Kibriyâ Muhammed Mustafa’ya salat ve selam olsun.

Bu müjdeye nail olma aşkıyla yollara düşen, İstanbul’un manevi mimarı Ebû Eyyûb el-Ensârî Hazretleri başta olmak üzere, ashab-ı kirama ve onların kutlu izinden gidenlere selam olsun.

Fetih, tasallut değil ihyadır; yıkım değil imardır inancıyla Anadolu kapılarını milletimize açan Sultan Alparslan’a ve bu toprakları vatan kılarak bize emanet eden şehitlerimize, gazilerimize, coğrafyamızı imanla yoğuran tüm gönül sultanlarına selam olsun.

Fetih sevdasını Sultan Mehmed’in gönlüne nakış nakış işleyen, 1 Haziran 1453 Cuma günü Ayasofya’da ilk Cuma namazını kıldıran ilim ve hikmet tabibi Akşemseddin Hazretlerine selam olsun.

“Artık bir işe karar verdin mi Allah’a güven. Doğrusu Allah kendisine güvenenleri sever.” ayet-i celilesine gönülden bağlanan o genç ve dirayetli padişaha; tarih, edebiyat, bilim ve sanat dehasına, çağının en gelişmiş teknolojisini üreten, gemilerini karadan yürüten, Allah’ın izni ve inayetiyle İstanbul’u fethe mazhar olan, sonra da bu aziz şehrin tek bir taşına bile zarar gelmesine izin vermeyen, cennetmekân Fatih Sultan Mehmed Han’a selam olsun.

Ayasofya’yı minarelerle süsleyen, asırlarca ayakta kalmasını sağlayan güçlendirmeleri yapan, mimarların pîri, büyük sanatkâr Mimar Sinan’a selam olsun.

Dünyanın yedi iklim dört bucağında Ayasofya’nın yeniden ibadete açılmasını özlemle bekleyen ve sevinçle kutlayan bütün mümin kardeşlerimize selam olsun.

Ayasofya’nın ezanına, kametine, vaazına, hutbesine, duasına, tilavetine, ilmî faaliyetlerine, saf saf dizilmiş muazzez, şerefli cemaatine kavuşması için dünden bugüne canla başla emek veren büyüklerimize selam olsun.

Ayasofya’yı “kendi öz evimizde ruh ve mukaddesat odamız” diye tarif eden ve “Ayasofya mutlaka açılacak! Bekleyin gençler! Biraz daha rahmet yağsın. Her yağmurun arkasında bir sel vardır. O selin üzerinde bir saman çöpü olsam, daha ne isterim! O, aziz bir kitap gibi açılacak” diyerek umut ve sabır aşılayan ilim ve fikir insanlarımıza, irfan ve ihsan öncülerimize selam olsun. Rahmet olsun cümlesine.

Aziz Müminler!

Ayasofya, on beş asrı aşan ömrüyle, insanlık tarihinin en kıymetli ilim, hikmet ve ibadet mekânlarından birisidir. Bu kadim mabed, Âlemlerin Rabbi olan Allah’a kulluğun ve teslimiyetin muhteşem bir ifadesidir.

Fatih Sultan Mehmed Han, gözbebeği olan bu muhteşem mabedi kıyamete kadar cami olmak kaydıyla vakfedip müminlere emanet bırakmıştır.

Bizim inancımızda vakıf malı, dokunulmazdır, dokunanı yakar; vakfedenin şartı vazgeçilmezdir, çiğneyen lanete uğrar.

Dolayısıyla o günden bugüne Ayasofya, sadece ülkemizin değil, aynı zamanda ümmet-i Muhammed’in harim-i ismetidir.

Ayasofya, İslâm’ın engin merhametinin bir kez daha dünyaya ilan edildiği yerdir. Fetihten sonra Ayasofya’ya sığınıp, haklarında verilecek hükmü endişe içinde bekleyen ahaliye Fatih Sultan Mehmet: “Bu andan itibaren özgürlüğünüz ve hayatınız hakkında korkmayınız! Kimsenin malı yağma edilmeyecek, kimse zulme uğramayacak, hiç kimse dininden dolayı cezalandırılmayacaktır” demiştir ve öyle de yapmıştır. İşte bu vesileyle Ayasofya, inanca saygının ve birlikte yaşamanın en büyük tecrübesinin gösterildiği, yaşandığı yerdir.

Aziz Kardeşlerim!

Ayasofya’nın ibadete açılması, tarihî müktesebatına vefanın gereği olarak, beş asır boyunca müminleri bağrına basan mukaddes bir caminin, aslî vasfına dönüştürülmesidir.

Ayasofya’nın ibadete açılması, temeli tevhid, tuğlası ilim, harcı erdem olan İslam medeniyetinin bütün zorluklara rağmen yükselmeye devam edişinin ispatıdır.

Ayasofya’nın ibadete açılması, başta Mescid-i Aksa olmak üzere, yeryüzünün bütün mahzun mescitlerinin ve mazlum müminlerinin can suyuna kavuşmasıdır.

Ayasofya’nın ibadete açılması, iman ve vatan sevdasını her şeyin üstünde tutan aziz milletimizin, köklerinden aldığı manevi güçle sağlam bir istikbali inşa etme azmidir.

Kardeşlerim!

Bizim medeniyetimizde, camilerimiz, birliğimizin, vahdetimizin, dirliğimizin, kardeşliğimizin, inanç ve sükûnetimizin kaynağıdır. Yüce Rabbimiz, cami ve mescitleri imar edenler hakkında şöyle buyurmaktadır: “Allah’ın mescitlerini ancak Allah’a ve ahiret gününe iman eden, namazı dosdoğru kılan, zekâtı veren ve Allah’tan başkasından korkmayan kimseler imar eder. İşte doğru yolda oldukları umulanlar bunlardır.”

Aziz Müslümanlar!

Minareleri suskun, minberi yalnız, kubbesi sessiz, bahçesi ıssız bir camiden daha mahzun ne olabilir? Bugün, tehlikeli bir şekilde tırmanan İslam düşmanlığı sebebiyle dünyanın çeşitli bölgelerinde saldırıya uğrayan, kapılarına kilit vurulan, hatta bombalanıp yıkılan camiler vardır.

Mazlum ve mahzun yüz milyonlarca Müslüman zulme uğramaktadır.

Günümüz dünyasına Fatih Sultan Mehmet’in beş asır önce Ayasofya’da sergilediği bu muhteşem davranışı örnek gösteriyor, tüm insanlığı İslam karşıtı söylem ve eylemler başta olmak üzere her türlü zulme “dur” demeye davet ediyorum.

Kardeşlerim!

Ayasofya’nın ifade ettiği manayı, yüce bir gaye ve mukaddes bir emanet bilen müminler olarak, bugün bize düşen en büyük görev, tüm yeryüzünde merhamet ve müsamahanın, barış, huzur ve iyiliğin egemen olması için gayret göstermektir.

İslam; barış, kurtuluş, selam anlamına gelmektedir. Hem son Peygamberin ve hem de tüm enbiya-i kiramın gönderiliş amacı da zaten yeryüzünde iyiliği, barışı sağlamaktır. Allah’ın emirlerini yerine getirmeye ve nehyettiği şeylerden insanları uzaklaştırmaya davet etmektir.

O zaman bize düşen, yeryüzünde daima iyilik, hak ve adalet egemen olsun diye gece gündüz çalışmaktır. Devasa sorunların girdabında çaresizliği yaşayan insanlığın, kurtuluş umudu olmaktır. Zulüm ve haksızlığın, gözyaşı ve çaresizliğin kuşattığı coğrafyalarda adaletin teminatı olmaktır. “Ey Müslüman! İslam’ı öyle güzel, öyle sahih anla, yaşa ve anlat ki, seni öldürmeye gelen sende dirilsin” çağrısına uyarak yeni bir diriliş başlatmalıyız.

Biz inanıyoruz ki, Hz. Ali’nin ifadesiyle “insanlar ya dinde kardeş ya da yaratılışta eştir.” Biz inanıyoruz ki, yeryüzü hepimizin ortak evidir. Biz inanıyoruz ki, inancı, ırkı, rengi, toprağı ne olursa olsun, bu evin bir ferdi olan herkes, güven içerisinde, evrensel değerler ve ahlâkî ilkeler çerçevesinde özgür ve insanca yaşama hakkına sahiptir.

Ayasofya’nın kubbesi altında bu duruşumuzla tüm insanlığı adalete, barışa, merhamete, hakkaniyete davet ediyoruz. İnsan olma şerefini koruyan, bizi eşref-i mahlûkat yapan evrensel değerleri ve ahlâkî ilkeleri ayakta tutmaya çağırıyoruz. Kadın-erkek, çocuk-genç-yaşlı her canın dokunulmaz olduğunu ilan eden son ve hak dinin müntesibi olarak, insanlığı can, din, akıl, mal ve neslin muhafazası için yardımlaşmaya ve dayanışmaya çağırıyoruz. Zira bugün, kalbimizle fıtratımızı, aklımızla vicdanımızı bütünleştirmeye, insanı insanla buluşturmaya, insanı tabiatla barıştırmaya her zamankinden daha çok ihyacımız var.

Hutbemin sonunda bu şerefli mekândan bütün dünyaya seslenmek istiyorum:

Ey İnsanlar!

Ayasofya Camiimizin kapıları, tıpkı Süleymaniye, Selimiye, Sultanahmet ve diğer camilerimiz gibi, hiçbir ayrım gözetmeksizin Allah’ın bütün kullarına açık olacaktır. Ayasofya Camii’nin manevi atmosferinde inanca, ibadete, tarihe ve tefekküre uzanan yolculuk inşallah kesintisiz hep devam edecektir.

Cenab-ı Hak, şanlı tarihimizde mümtaz bir yeri, gönüllerimizde müstesna bir değeri olan Ayasofya Camiimize hakkıyla hizmet etmeyi bizlere nasip eylesin. Ayasofya gibi serâpâ ihtişam olan bir cami-i şerife hakkıyla ihtiram göstermeyi bizlere lütfeylesin. Kültürümüzün ve kimliğimizin korunmasında, Ayasofya Camimizin yeniden ibadete açılmasında başta zât-ı devletleri olmak üzere emeği geçen bütün devlet büyüklerimizi, dua eden, sevincimizi paylaşan herkesi, sevdiği ve razı olduğu kullar zümresine ilhak eylesin.

 

ayasofya minareleri

 

Diyanet’in Ayasofya’da Okunan Hutbeyi İnternet Sitesinden Kaldırdığını Öne Süren Yazarlar

Murat Yetkin, Yetkinreport.com adlı internet sitesinde yayımlanan “Erdoğan, Ali Erbaş’ı çok aradı mı? Daha ne kadar tutar?” başlıklı yazısında (28 Temmuz 2020) “lanetli hutbe”nin Diyanet’in internet sitesinden kaldırıldığını iddia etmişti:

"“Lanetli” hutbe metnini Diyanet’in sitesinden apar topar çıkaran Erbaş’ı şimdi Bahçeli’yi ve Kalın’ı boşa düşürmemek adına çıkıp açıkça “Atatürk’ü kast etmedim, Cumhuriyet’imizin kurucusunu rahmetle, saygıyla anıyorum” derken düşünebiliyor musunuz?"

 

ayasofya hutbesi lanet

 

* Kapak görseli: AA

Yorumunuzu yazınız...