Şapka Kanunu’nun Kabulünün Ardından Dönemin Gazetelerinde “Darağacında Can Vermekten Kurtulmak İçin Şapka Satın Al” Yazılı İlanların Yayımlandığı İddiası Gerçek Dışı

Yanlış İddia

 

Şapka Kanunu’nun kabulünün ardından dönemin gazetelerinde şapka mağazaları tarafından yayımlanan ilanlarda “darağacında can vermekten kurtulmak için şapka satın al” çağrısına yer verildiği sanılarak aşağıdaki görsel paylaşılmıştı:

 

cumhuriyet sapka ilan

 

Dijital düzenleme içeren bu görseli gerçek sanarak aktaran örnekler şöyle sunulabilir:

 

Yeni Akit:

 

“Şapka Kanunu kabul edildikten sonra ülkede yeterince şapka bulunmadığı için yabancı kadın şabkalarını bile başına geçirenlerin olduğu biliniyor. CHP zihniyetinin dayatması olan Şapka Kanunu nedeniyle canından olmak istemeyen insanlar ise şapka satın almak zorundaydı. O günlere dair bir ilan ise yaşananları gözler önüne serecek cinsten. İlanda yer alan, “Kurtulmak için Şapka Satın al.!” sloganı bile CHP zihniyetinin oluşturduğu baskıyı gözler önüne seriyor.”

 

Haksöz Haber:

 

“Dönemin reklamlarına bile yansıyan şapka zulmü: Kurtulmak için şapka satın al.! Kemalist zihniyetin şapka zulmü dönemin gazete ilanlarında bile yer alıyor. Bir gazetede yer alan şapka reklamında, “Kurtulmak için Şapka Satın al.!” sloganı bile durumun ne kadar vahim olduğunu ortaya koyuyor.”

 

Yalan Söyleyen Tarih Utansın:

 

Şapka Kanunu kabul edildikten sonra ülkede yeterince şapka bulunmadığı için yabancı kadın şabkalarını bile başına geçirenlerin olduğu biliniyor. CHP zihniyetinin dayatması olan Şapka Kanunu nedeniyle canından olmak istemeyen insanlar ise şapka satın almak zorundaydı. O günlere dair bir ilan ise yaşananları gözler önüne serecek cinsten. İlanda yer alan, “Kurtulmak için Şapka Satın al.!” sloganı bile CHP zihniyetinin oluşturduğu baskıyı gözler önüne seriyor.

 

Ancak, “darağacında can vermekten kurtulmak için şapka satın al” yazılı bir ilanın dönemin gazetelerinde yayımlandığı doğru değil. Arşiv taramasında, iddia edildiği gibi “darağacında can vermekten kurtulmak için şapka satın al” yazılı bir ilana rastlanamıyor. Söz konusu görselin, bir ilan üzerinde oynanarak oluşturulduğu anlaşılıyor.

Galata semtindeki Voyvoda adlı caddede Cumhuriyet Şapka Mağazası’nın bulunduğunu ilgili dönemde haber, ilan ve ürünlerle doğrulayabiliyoruz.

 

cumhuriyet sapka magazasi
12 Şubat 1929 tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sf: 6

 

Bahse konu montaj ilan görselinin orijinalinin aşağıdaki Türkçe ve Fransızca ilan metni kullanılarak oluşturulduğu anlaşılıyor.

İlan metni şu şekilde:

Efendiler!!!

Dünyanın en birinci fabrikalarının şapkaları

CUMHURİYET

Büyük şapka mağazasında bulunuyor

Hem formaları bozulmaz hem renkleri solmaz

SİPARİŞLERİMİZ HUSUSİ DİR

MARKO TEODORİDİS

Galata Voyvoda caddesinde No: 96-98

—-

Vous trouverez a la grande chapellerle

LA REPUBLIQUE

Les meilleurs chapeaux de premiéres fabriques du monta

FORMES ET COULEURS INALTERABLES

MARC THEODORIDES

Galata, Rue Voyvoda No. 96-98

 

marko teodoridis sapka

 

Gazete arşivlerindeki taramalarımızda işbu ilan görselinin yer aldığı bir yayını tespit edemedik.

Öte yandan, “darağacında can vermekten kurtulmak için şapka satın al” yazılı bir ilanın varlığına da rastlayamadık.

Anılan görsel incelendiğinde, ilgili dönemde kullanımda olmayan bir yazı tipiyle başka bir görsel kullanılarak oluşturulduğu tespit edilebiliyor.

Söz konusu ilan görselinin “darağacında can vermekten kurtulmak için şapka satın al” kısmı olmadan sosyal medyada ve internet sitelerinde paylaşıldığı görülüyor.

 

 

 

 

 

Söz konusu görsel, “Haber Seyret” tarafından “giyecek donu yiyecek aşı olmayan Anadolu halkına dayatılan şapka devrimi ile kimileri zengin oldu kimileri idam edildi ve Devrim tamamlandı!” notuyla paylaşılmıştı.

 

sapka devrimi ilan

 

Söz konusu görselin Türkçe metninin üzerine “darağacında can vermekten kurtulmak için şapka satın al” notunun sonradan eklenerek paylaşıma sokulduğu anlaşılıyor.

1920’li ya da 1930’lu yıllarda yayımlandığı vurgulanarak paylaşılan ilâna eklenen metinde 2007 yılında kullanıma sunulan Corbel adlı fontun kullanıldığı tespit edilebiliyor.

Orijinal metin ve Corbel fontu kullanılan versiyonu aşağıdaki görsel üzerinden kıyaslanabilir:

 

daragacinda-can-vermekten-kurtulmak-icin-sapka-satin-al-font

 

* “Şapka Takmadığı İçin İdam Edilen Kişilere Ait Olduğu İddiasıyla Paylaşılan Fotoğraflar” başlıklı derlememize de göz atabilirsiniz.

 

Yorumunuzu yazınız...