Category

İnceleme

Category
gazeteler

Malumatfurus.org sosyal medya hesaplarında zaman zaman değindiğimiz, skandal haber başlıklarını ve içeriklerini bir yazıda derleyelim istedik… Yürekleri ısıtmak yerine dağlaması beklenen sokakta yatan vatandaşa eşlik eden kedi görüntüsünü DHA, “Taksim alt geçitte yürekler ısıtan görüntü” ifadesiyle sunmayı tercih etmişti. Evsiz vatandaşla birlikte yatan kedi haberi için “yürekleri…

Tarih boyunca birçok ülke farklı gerekçelerle isim değişikliğine gitti. Metinlerde kullanılacak resmî ülke isimlerini belirlerken T.C. Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan atıflardan, Bakanlığın internet sitesinden ve Tercüme Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan “Ülke İsimleri ve Tanımlamaları Listesi” başlıklı dokümandan istifade edebilirsiniz. Ülkelerin isimlerini değiştirme nedenleri arasında, siyasi, kültürel, tarihî, ekonomik…

6 7 eylül istanbul ekspress

6-7 Eylül 1955 Olayları, dezenformasyonun gayet tehlikeli sonuçlara yol açabileceğine ve basında yer alan haberlere sorgulamadan itibar edilmemesi gerekliliğine dair yakın geçmişimizden belki de en somut örnek olarak karşımıza çıkıyor. Yunanistan’ın Selanik şehrindeki Atatürk’ün evine Yunanlılar tarafından bomba atıldığı asparagasını içeren İstanbul Ekspres’in haberi, diğer gazetelerin manşetleri ve radyo…

alternatif isimlendirme

Günümüzde kullanılan kişi ya da yer isimlerinin kökenine dair kurgulanan sıra dışı içerikli asılsız köken hikâyelerini derleyelim istedik… “Ana Dolu” – “Anadolu” Tarihi arka planı farklı olmasına rağmen “Anadolu” adının kökeninin savaştan dönen Osmanlı / Selçuklu askerlerine ayran ikram eden bir Ana’ya askerlerin “Ana, Dolu!” demesine dayandığı…

palavra

Daha önce asparagasın kökeni ve anlamına değinmiştik. Bugünkü konumuz “palavra” sözcüğü… “Palavra”, gerçekmiş gibi ileri sürülen asılsız, uydurma, gerçeğe aykırı ya da boş söz ya da haber için kullanılan bir kelime (Mehmet Arslan (2004). Argo Kitabı. Sf: 37 & 293). Türk Dil Kurumu, palavranın anlamı için şu açıklamayı sunuyor:…

“Hastaların çoğu aşılı” gibi söylemler “temel oran yanılgısı” içeriyor “Temel oran yanılgısı” (“temel oran safsatası”) (“base rate fallacy”), günlük hayatta dile getirilen söylemlerde ve ileri sürülen argümanlarda sıklıkla düşülen bir mantık hatasıdır. Motomot çevirisi “taban değeri yanılgısı” olan bu durum, insanların genellikle bir olayın gerçekleşme olasılığını, sadece olayın…

pinokyo

“UYDURMA!” Gerçek ötesi çağ olarak nitelenen, bilgi düzensizliğinin etkisinin hayatın her alanında kendini yoğun şekilde hissettirdiği bu dönemde sık karşımıza çıkan bir kelime: UYDURMA. “Uydurma” sözcüğü Türk Dil Kurumu tarafından “gerçek dışı, uydurulmuş olan, yalan, sahte, asılsız, düzme, yeni bir biçim verilmiş, uydurmak işi, şişirme haber” şeklinde tanımlanmış. Dil…

teksasli-keskin-nisanci

Astrologlar, Medyumlar, Falcılar, Teknik Analizciler için “Teksaslı Keskin Nişancı Yanılgısı” 101 Bir argümanı güçlendirecek verilere odaklanıp ters düşenlerin göz ardı edilmesiyle düşülen “Teksaslı keskin nişancı yanılgısı” (“Texas sharpshooter fallacy”) günlük yaşamda sıklıkla karşılaşılan bir argüman hatası türü. “Teksaslı keskin nişancı safsatası” ya da “Teksaslı keskin nişancı hatası” şeklinde de…

hayatta kalma yanilgisi

Başarılı olanlara (bir bakıma ‘hayatta kalanlara’) gereğinden fazla odaklanıp, başarısız olanları ve neden başarısız olduklarını göz ardı etme şeklindeki mantık hatası “hayatta kalma yanılgısı” (“survivorship bias”) olarak tanımlanıyor. “Hayatta kalma ön yargısı”, “sağ kalma ön yargısı”, “varkalım yanlılığı” ya da “hayatkalım yanlılığı” şeklinde de Türkçemize çevrilebilen bu bilişsel önyargı türü…

ekonomi grafik

Enflasyon ve Büyüme İle İlgili Kavramlar Enflasyon ve iktisadî büyüklük değişimi ile ilişkili kavramlar sıklıkla birbiriyle karıştırılıyor. İşbu yazımızda enflasyon, dezenflasyon, hiperenflasyon, shrinkflasyon, skimpflasyon, deflasyon, resesyon, depresyon, stagnasyon,  stagflasyon, slumpflasyon, greedflasyon, devalüasyon, revalüasyon gibi kavramların kısa tanımlarını sunalım istedik… Enflasyon Enflasyon, fiyatlar genel seviyesindeki sürekli gözlemlenen artıştır. Enflasyon…

Nostradamus

Bugünün konusu, Nostradamus’a atfedilen kehanet iddiaları. Geleceği merak etmekten vazgeçmeyen ve gaipten haber alma ümidiyle debelenen bazı vatandaşların sıklıkla kulak kesildiği “Nostradamus’tan şaşırtan kehanet” başlıklı içeriklere hepimiz aşinayız. Nostradamus, yani Michel de Nostredame’un (1503-1566) ölümünün üzerinden 4,5 asırdan fazla zaman geçmesine rağmen hâlâ günümüzdeki gelişmelere dair kehanetlerde bulunduğu iddiası yaygın…

lovebombing-gaslighting-ghosting

İlişkilerin adeta katili olarak nitelenebilecek “gaslighting” sözcüğü son dönemin dikkat çeken kavramlarından biri hâlini aldı. “Karşıdakini ilgiye boğmak” anlamını taşıyan “love bombing” ve “bir anda hiçbir şey olmamış gibi görmezden gelmeye başlamak” anlamına gelen “ghosting” terimleriyle birlikte flört şiddetinin basamaklarından biri olarak görülen “gaslighting” kavramı (Gibi’den Ersoy adlı karakterin…

Sahte Makale Sorunu “Sahte/yağmacı akademik dergiler makalelerin yenilik, doğruluk ve akademik önem açısından adil ve tarafsız bir hakemlik denetiminden geçmediği, çoğunlukla sadece para karşılığında makale yayımlayan kalitesiz dergilerdir..” Akademik Ahlak Türkiye Büyük çoğunluğu hiçbir bir akademik değere sahip olmayan, hiçbir atıf almayan, akademisyenlerin kendi pişirip kendi yediği, yani…

halis

Halis Kelimesinin “Gerçek” ya da “Halüsinasyon” Manasında Kullanılmasına Dair Sözlüklerde “Saf, arı, duru, katışıksız, hilesiz, katıksız, temiz, samimi, eksiksiz, tam, öz” anlamlarına yer verilen Arapça kökenli “halis” sözcüğünün dilimizde “gerçek” ya da “halüsinasyon” manası bulunmuyor. Sosyal medyada ortaya çıkan bu kullanımların son dönemde bilhassa Z kuşağı arasında yaygınlaştığını görmekteyiz.…

virgül

Bugünkü konumuz, imlâ ve yazım kurallarına riayet etmeye çalışırken dahi düşülen başlıca hatalardan biri olan “yanlış virgül kullanımı”. Virgül, “yazıda, tümcelerdeki söz öbeklerini, tümcecikleri, birbiri ardınca sıralanan adları, eş görevli sözcükleri birbirinden ayırmak, kısa bir durmayı göstermek vb. için kullanılan, kıvrık kuyruklu noktalama imi. (,)” olarak tanımlanıyor. Türk…

“Cümhuriyeti Biz Böyle Kazandık” Pankartının Görüldüğü Fotoğrafın Hikâyesi Bugün 29 Ekim. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun. Günün anlamına binaen, sembol hâline gelen bir fotoğrafa değineceğiz. Siyah beyaz orijinali ve renkli versiyonu, günümüze değin binlerce kez paylaşılan, vatandaşların “Cümhuriyeti Biz Böyle Kazandık” dövizini elinde tuttuğu görülen fotoğraf,…

Ülkemiz edebiyatının önde gelen yazarlarının ve basınının bazı köşe yazarlarının müstear isim, yani takma ad kullandığı vaki. Müstear İsim Kullanan Edebiyatçılar Yahya Kemal Beyatlı “Süleyman Sadi“ ve “S.S.”; Ziya Gökalp “Tevfik Sedat”, “Demirtaş” ve “Gökalp”; Peyami Safa “Server Bedi”, “Serazad”, “Safiye”, “Peyman” ve “Çömez”; Melih Cevdet Anday “Yaşar Tellioğlu”,…

TARAFINI SEÇ Ayrı Yazılması Gereken De/Da Bağlacını Bitişik Yazanlar vs. “Bağlaç Olan De Ayrı Yazılır” Uyarısında Bulunanlar  Şüphesiz, Türkçemizin kullanımında en sık düşülen ve bir türlü giderilemeyen en temel hataların başında bağlaç olan “de/da”nın kendinden önceki kelime ile birleşik yazılması geliyor. Öncelikle bulunma durumu eki olan “-da /…

sigara doktor tavsiyesi reklamı

Sigaranın Sağlığa Zararlı Olduğu İddiası Geçmişte Komplo Teorisi Olarak Görülmekteydi Bugün 31 Mayıs Dünya Sigarayı Bırakma Günü (1987 yılından bu yana Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) üyesi ülkelerde 31 Mayıs’ta “Dünya Sigarayı Bırakma Günü” (“World No Tobacco Day”) olarak kutlanıyor). Günün anlam ve önemine binaen geçmişten sigara temalı reklâmlara değinelim…

faiz grafik

Faiz Lobisi Deyiminin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Danışmanlarının “Interest Lobby” İfadesini Yanlış Çevirisi ile 2013 Yılında Gezi Protestoları Döneminde Oluştuğu İddiası Doğru Değil “Dış güçler”, “karanlık mihraklar”, “kriz lobisi”, “üst akıl”, “paradigma” gibi ifadelerin yanı sıra “faiz lobisi” de son yılların anahtar sözcüklerinden. Bugünün konusu, “çıkar grubu” anlamına gelen İngilizce “interest…