Bugün 24 Ekim. 24 Ekim 1945 gününün Birleşmiş Milletler’in (BM) resmi olarak başlangıç olarak kabul edildiği anma ve kutlama günü olan Birleşmiş Milletler Günü… Günün anlam ve önemi vesilesiyle Birleşmiş Milletler’in yapısını, temel organlarını kısaca aktaralım ve bu uluslararası örgüt hakkında köşe yazılarında aktarılan tespit edebildiğimiz yanlışları paylaşalım istedik…
Birleşmiş Milletler 101
Birleşmiş Milletler, 24 Ekim 1945 tarihinde uluslararası barış ve güvenliği sağlamak, milletler arasında dostluk ilişkilerini geliştirmek, uluslararası problemlerin çözümü için iş birliği ve insan haklarına saygıya katkı sağlamak ve milletlerin eylemlerinde birbirleriyle uyumu sağlayan merkez olmak amaçlarıyla kurulan uluslararası bir örgüttür.
Merkezi ABD’nin New York eyaletinde yer alan BM’nin mevcut üye sayısı 193’tür.
Programları, diğer organları ve özel teşkilâtları ile BM sisteminin çekirdeğini oluşturmaktadır.
BM Programları Ve Diğer Organları:
Birleşmiş Milletler Ticaret Ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD)
Uluslararası Ticaret Merkezi (ITC)
BM Uyuşturucu Ve Suç İle Mücadele Ofisi
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP)
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)
BM Kadınlar Kalkınma Fonu (UNIFEM)
Birleşmiş Milletler Gönüllüleri (UNV)
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA)
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR)
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF)
Dünya Gıda Programı (WFP)
BM Filistin Mültecilerine Yardım Kuruluşu (UNRWA)
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR)
Birleşmiş Milletler Habitat Programı (BM-Habitat)
BM Proje Organizasyonu Hizmetleri (UNOPS)
Birleşmiş Milletler Üniversitesi (UNU)
BM Uluslararası Kadının İlerlemesi İçin Araştırma Ve Eğitim Enstitüsü (INSTRAW)
Bm Suç Ve Adalet Araştırmaları Enstitüsü (UNICRI)
Birleşmiş Milletler Eğitim Ve Araştırma Enstitüsü (UNITAR)
Bm Sosyal Kalkınma Araştırmaları Enstitüsü (UNRISD)
Bm Silahsızlanma Araştırmaları Enstitüsü (UNIDIR)
Özel Teşkilatlar ve Diğer Örgütler:
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
Birleşmiş Milletler Gıda Ve Tarım Örgütü (FAO)
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim Ve Kültür Örgütü (UNESCO)
Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
Uluslararası Para Fonu (IMF)
Dünya Bankası Grubu (WBG)
Uluslararası Yeniden Yapılanma Ve Kalkınma Bankası (IBRD)
Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA)
Uluslararası Finans Kurumu (IFC)
Çok Taraflı Yatırım Garanti Kurumu (MIFA)
Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümü Merkezi (ICSID)
Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO)
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU)
Uluslararası Posta Birliği (UPU)
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO)
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO)
Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD)
Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO)
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA)
Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Anlaşması Örgütü (CTBTO)
Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW)
Dünya Turizm Örgütü (UNWTO)
Dünya Ticaret Örgütü (WTO)
BM Organları
Göreceli olarak etkisiz, bürokratik ve oldukça büyük olan bu uluslararası örgüt, Genel Kurul, Güvenlik Konseyi, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Uluslararası Adalet Divanı ve Genel Sekreterlik organlarından oluşmaktadır.
UNICANKARA‘nın aktarımından istifade ederek BM organlarını başlıklar halinde şöyle özetleyebiliriz:
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu
Birleşmiş Milletler’in ana istişare organıdır.
Tüm üye ülkelerin birer oy hakkı bulunan temsilcilerinden oluşur. barış ve güvenlik, yeni üyelerin katılımı, bütçe gibi önemli konuları ilgilendiren kararlarda üçte iki çoğunluk gereklidir. diğer konuları ilgilendiren kararlar salt çoğunlukla alınır.
Görev ve yetkileri
Genel Kurul’un Antlaşma’da belirtilen görev ve yetkileri şunlardır:
Silahsızlanma ve silahların kontrolünü öngören düzenlemeler dahil olmak üzere uluslararası barış ve güvenliğin korunmasına yönelik konuları ele almak ve tavsiye kararları vermek;
Güvenlik Konseyi’nde ele alınan ihtilaflar ve konuları kapsamamak üzere dünya barışı ile ilgili konularda oturumlar düzenlemek ve tavsiye kararları almak;
Güvenlik Konseyi’nde ele alınan ihtilaflar ve konular hariç olmak üzere antlaşma kapsamına giren konularda ve birleşmiş milletler organlarının görev ve yetkilerini kapsayan başlıklarda oturumlar düzenlemek ve tavsiye kararları almak;
Uluslararası siyasi işbirliğini, uluslararası hukukun geliştirilmesi ve tedvini, herkesi kapsayan temel insan hak ve özgürlüklerinin hayata geçirilmesi ve ekonomik, toplumsal, kültürel, eğitim, sağlık alanlarında uluslararası işbirliği sağlanması için çalışmalara başlamak ve tavsiyede bulunmak;
Kökeni her ne olursa olsun milletlerarasındaki dostça ilişkileri bozacak herhangi bir sorunun barışçıl yolla çözülmesi konusunda tavsiyede bulunmak;
Güvenlik Konseyi ve diğer Birleşmiş Milletler organlarının vereceği raporları değerlendirmek;
Güvenlik Konseyi’nin daimi olmayan üyelerini, Ekonomik ve Sosyal Konsey Üyelerini ve Vesayet Konseyi’nin ek üyelerini (gerekli olması durumunda) seçmek; Güvenlik Konseyi ile birlikte uluslararası adalet divanı yargıçlarını seçmek; ve Güvenlik Konseyi’nin tavsiyesi doğrultusunda genel sekreteri atamak.
Oturumlar
Genel Kurul oturumları geleneksel olarak her yıl eylül ayının en az bir iş günü bulunan ilk haftasından sonraki üçüncü salı günü açılır. 21 as başkan ve 6 ana komitenin oturum başkanları ile genel kurul başkanının seçimi normal oturumların başlamasından en az 3 ay önce yapılır. eşit coğrafi temsili temin etmek için, kurul başkanı her yıl sırayla 5 bölgeden (Afrika, Asya, Doğu Avrupa, Katin Amerika ve Karayipler, Batı Avrupa ve diğer devletler) seçilir.
ayrıca, güvenlik konseyi’nin ya da birleşmiş milletler üyelerinin çoğunluğunun talebi üzerine genel sekreterin çağrısı aracılığıyla özel oturumla toplanabilir.
Her olağan oturumun başında genel kurul, devlet ya da hükümet başkanları en acil sorunlar hakkındaki görüşlerini dile getirirler. Daha sonra bu sorunlar 6 ana komitede ele alınır:
Birinci Komite (silahsızlanma ve uluslararası güvenlik konuları);
İkinci Komite (ekonomik ve mali işler);
Üçüncü Komite (sosyal, insani ve kültürel konular);
Dördüncü Komite (özel politika ve sömürgeciliğin sonlandırılması);
Beşinci Komite (yönetim ve bütçe konuları);
Altıncı Komite (hukuki konular).
Bazı konular Genel Kurul’da ele alınırken bazıları bu 6 ana komiteye gönderilir. Komitelerin tavsiyelerini de içeren kararlar ve hükümler genelde aralık ayındaki olağan oturumdan önceki genel kurulda ele alınır. Oylama ile ya da oylama yapılmaksızın kabul edilebilir.
Genel Kurul’da kararlar genellikle üyelerin çoğunluğunun katıldığı ve oy kullandığı oturumlarda alınır. Uluslararası barış ve güvenliği, bazı ana organların üye seçimi ve bütçe konuları gibi önemli konularda üçte iki çoğunluk gereklidir. Oylama imzalı, el kaldırarak ya da ad okuyarak yapılabilir.
Genel Kurul’da alınan kararların hükümetler için hiçbir bağlayıcı niteliği bulunmaz; fakat dünya kamuoyunun ahlaki otoritesini ve ağırlığını taşırlar.
BM’nin bir yıl süreli öncelikli çalışma konuları Genel Kurul tarafından yani üye ülkelerin çoğunluğunun aldığı kararlar sonucu belirlenir.
Çalışmalar;
Silahsızlanma, barışın korunması, insan haklarının geliştirilmesi gibi belli başlı konularda çalışmak üzere genel kurul tarafından oluşturulan organlar ve komiteler;
Kurul’ un talep ettiği uluslararası konferanslar;
Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği,
Genel Sekreter ve uluslararası memurlar
tarafından yürütülür.
Ekonomik ve Sosyal Konsey (ECOSOC)
Birleşmiş Milletler ve Birleşmiş Milletler sistemi içinde yer alan kuruluşların eş güdüm içerisinde çalışmalarını sağlamak amacıyla oluşturulan BM’nin 6 ana organından 1’i.
Konsey’in 3 yıllık süreyle hizmet eden 54 üyesi vardır.
Konsey’de oylama salt çoğunluk ilkesine dayanır; her üyenin bir oyu vardır.
Görev ve yetkileri
Uluslararası ekonomik ve sosyal konuları ele almak ve Birleşmiş Milletler’e üye devletlere siyasi tavsiyelerde bulunacak ana forum niteliğini taşımak;
Uluslararası ekonomik, sosyal, kültürel, eğitim, sağlık ve ilgili konularda çalışmalar yapmak, rapor hazırlamak ve tavsiyede bulunmak;
İnsan haklarına ve temel özgürlüklere saygı gösterilmesini sağlamak ve uygulamak;
Ekonomik, sosyal ve ilgili alanlarda büyük uluslararası konferanslar hazırlamaya ve organize etmeye yardımcı olmak ve bu konferansların koordineli olarak takibini yapmak;
Birleşmiş Milletler’e bağlı özel teşkilatların çalışmalarını yine onlara danışarak ve tavsiyede bulunarak ve Genel Kurul’a tavsiyelerde bulunarak koordine etmek.
Uluslararası ekonomik ve sosyal konuların ve siyasi tavsiyelerin tartışılması sırasında ECOSOC, uluslararası işbirliğini teşvik etme, geliştirme ve öncelikli çalışmaları belirlemede kilit rol oynar.
Oturumlar
konsey yıl boyunca genelde kısa oturumlar ve çok sayıda hazırlık toplantıları, yuvarlak masa toplantıları ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin katılımıyla paneller düzenler.
Konsey ayrıca, temmuz ayında New York ve Cenevre’de dört hafta süreyle oturumlar düzenler. Ekonomik, sosyal ve insani konuların tartışıldığı söz konusu oturumlar bakan ve diğer yüksek rütbeli kıdemli memurların katılımıyla gerçekleştirilir. konseyin çalışmalarının idari yönü yardımcı ve ilgili organlarca yürütülür.
Yardımcı ve ilgili organları
Konsey’in yardımcı organları şu birimleri içerir:
Konseyin danışma kurulları olan ve görevleri uzmanlık ve sorumluluk gerektiren alanlarda çalışmalar yapmak ve tavsiyelerde bulunmak olan dokuz çalışma komisyonu:
İstatistik Komisyonu,
Nüfus ve Kalkınma Komisyonu,
Sosyal Kalkınma Komisyonu,
İnsan Hakları Komisyonu,
Kadının Statüsü Komisyonu,
Narkotik Komisyonu,
Suçu Önleme ve Ceza Hukuku Komisyonu,
Kalkınma için Bilim ve Teknoloji Komisyonu,
Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu.
5 bölgesel komisyon:
Afrika Ekonomik Komisyonu (merkezi Addis Ababa, Etiyopya’dadır),
Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (merkezi Bankok, Tayland’dadır),
Avrupa Ekonomik Komisyonu (merkezi Cenevre, İsviçre’dedir),
Latin Amerika ve Karayipler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (merkezi Santiago, Şili’dedir)
Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (merkezi Beyrut, Lübnan’dadır).
Altı daimi komisyon ve uzman birim:
Program ve Koordinasyon Komitesi,
Beşeri Yerleşim Komitesi,
Sivil Toplum Kuruluşu Komitesi,
Uluslararası Kuruluşlarla Müzakere Komitesi,
Enerji ve Doğal Kaynaklar Komitesi
Kamu Yönetimi Komitesi.
Kalkınma planlaması, doğal kaynaklar, ekonomik, sosyal ve kültürel haklar ve yerli halklar daimi forumu gibi konularda çok sayıda uzman birim.
Konsey ayrıca, tamamı kendisine rapor sunan ve bağımsız oturumlarında tavsiyelerde bulunan, Birleşmiş Milletler Programları (UNDP, UNEP, UNICED, UN-HABITAT ve UNFPA gibi) ve özel teşkilatların (FAO, WHO, ILO ve UNESCO gibi) çalışmalarını belli bir dereceye kadar koordine eder ve bunlarla işbirliği yapar.
Güvenlik Konseyi
Birleşmiş Milletler’in kaptan köşküdür.
BM’nin zahirde ana yürütme organı Genel Kurul gibi görünse de gerçekte Güvenlik Konseyi’dir.
Uluslararası barış ve güvenliğin korunması konusunda birincil sorumluluğa sahiptir.
Konsey’in beşi daimi – Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Fransa, İngiltere ve Rusya Federasyonu – 10’u genel kurul tarafından iki yıllık süre için seçilen 15 üyesi vardır.
Her üyenin bir oyu vardır. İdari konulardaki kararlar 15 üyenin 9’unun evet oyuyla alınır. diğer konularda karar alınabilmesi için 5 daimi üyenin tamamının evet oyu dahil olmak üzere toplam 9 evet oyu gerekir.
5 daimi üyenin her biri zaman içinde bir şekilde veto hakkını kullanmıştır. Daimi üye söz konusu karara tam olarak katılmadığı ama bu kararı veto etmek istemediği durumlarda çekimser kalabilir. Böylelikle gerekli 9 olumlu oyun bulunması durumunda karar alınmasına olanak sağlar.
Antlaşma’nın 25’inci maddesi gereğince, BM’nin tüm üyeleri Güvenlik Konseyi’nin aldığı kararları kabul edip uygulamak zorundadır. BM’nin diğer organları üye ülkelere ancak tavsiyede bulunurken, Konsey’in tek başına Antlaşma’da belirtildiği üzere üye devletlerin uyması gereken kararları alma yetkisi vardır.
Görev ve yetkileri
Güvenlik Konseyi’nin Antlaşma’da belirlenen görev ve yetkileri aşağıdaki maddeleri içerir:
Birleşmiş Milletler ilke ve amaçları çerçevesinde uluslararası barış ve güvenliği korumak;
Silah üretimini düzenlenleyici önlemler almak;
Tarafların sorunlarını barışçıl yollardan çözmeleri için görüşmeye davet etmek;
Uluslararası uyuşmazlıklara yol açabilecek anlaşmazlıkları ve sorunları araştırmak ve bu sorunların ya da maddelerin çözümü için tavsiyede bulunmak;
Durumun ağırlaşmasını önlemek için ilgili tarafları söz konusu önlemlere uymaya çağırmak;
Konsey kararlarının etkinliğini arttırmak amacıyla birleşmiş milletler üyelerini yaptırım gibi doğrudan şiddet içermeyen güvenlik konseyi kararlarına uymaya çağırmak;
Uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için güç kullanımına başvurmak ya da onay vermek;
Yerel anlaşmazlıkların bölgesel düzenlemeler aracılığıyla barışçıl yollarla çözülmesini teşvik etmek ve bu bölgesel düzenlemelerin BM yetkisi dahilinde kullanılmasını sağlamak;
Genel Kurul’a genel sekreter ataması konusunda tavsiyede bulunmak ve Kurul’la birlikte Uluslararası Adalet Divanı yargıçlarını seçmek;
Uluslararası Adalet Divanı’ndan yasal konularda hukuki rapor talep etmek;
BM’ye yeni üye kabulü konusunda Genel Kurul’a tavsiyede bulunmak.
Güvenlik Konseyi görevini kesintisiz yerine getirecek şekilde yapılanmıştır ve bu bağlamda üye devletlerin temsilcilerinin her zaman Birleşmiş Milletler Merkezi’nde bulunmaları gerekir.
Konsey, genel merkez haricinde bir yerde de toplanabilir (1972 yılında Etiyopya’nın Addis Ababa şehrinde, 1973 yılında Panama şehrinde ve 1990 yılında İsviçre’nin Cenevre şehrinde toplanmıştır).
Barışı tehdit eden bir konunun ortaya çıkması halinde konsey öncelikli olarak tarafların barışçıl yollarla anlaşmaya varmasını tavsiye eder. Konsey, barışçıl çözüm için ilkeler belirleyebilir. Bazı durumlarda, Konsey’in kendisi araştırma ve arabuluculuk görevini üstlenir. Görev dağılımı yapabilir, özel temsilciler atayabilir ya da Genel Sekreter’e iyi niyet görevini üstlenmesi çağrısında bulunabilir.
Anlaşmazlıkların çatışmaya dönüşmesi halinde, Konsey önceliği çatışmaların en kısa sürede durdurulmasına verir. Bu amaçla ateşkes talebinde bulunabilir.
Konsey ayrıca, gerginliği azaltmak, tarafları birbirinden uzak tutmak ve barışçıl çözümlerin aranabileceği huzur ortamını yaratmak için askeri gözlemcileri ve barış güçlerini görevlendirebilir. Antlaşma’nın 7. maddesi uyarınca, konsey ekonomik yaptırımlar, askeri ambargo, mali yaptırımlar, seyahat yasağı veya ortak askeri harekat dahil olmak üzere çeşitli tedbirler alabilir.
Yaptırım seçeneği, Güvenlik Konseyi’nin uluslararası barış ve güvenliği sağlamada sahip olduğu en önemli araçtır. Şu anda yaptırım sistemi “akıllı” ya da “hedef odaklı” niteliğiyle toplumu değil, kamuoyunun kınadığı politikalardan sorumlu tarafları cezalandırmaya yöneliktir.
Genel Kurul’un 1950 yılı kasım ayında aldığı ”barış için birleşmek” kararı uyarınca Genel Kurul; Güvenlik Konseyi’nin uluslararası barışı tehdit eden, barışı ihlal eden ya da saldırı durumlarında üyeleri arasında oybirliği sağlayamadığı için görevini yerine getirememesi halinde harekete geçebilir. Kurul; barış ihlali ve saldırı gibi durumları da içeren gelişmelerde üye devletlere ortak önlem alma konusunda tavsiyede bulunmak ve uluslararası barış ve güvenliğini korumak ve yeniden inşa etmek için gereken durumlarda silahlı kuvvet kullanma konularını derhal masaya yatırmakla yetkilidir.
Genel Sekreterlik
Genel Sekreterlik, çeşitli görevlerde çalışan ve Teşkilatın günlük işlerini yürüten uluslararası memurlardan oluşur.
BM’nin ele aldığı çeşitli sorunları kapsar ve barış gücü operasyonlarının idaresinden uluslararası anlaşmazlıklarda arabuluculuk yapmak, ekonomik ve sosyal eğilimleri teftişten insan hakları ve sürdürülebilir kalkınma üzerine çalışmalar hazırlamak gibi çeşitli görevlere sahiptir.
Genel Sekreter, Güvenlik Konseyi’nin tavsiyesi üzerine Genel Kurul tarafından 5 yıllık bir süre için atanır. Genel Sekreter seçilen kişi en fazla iki dönem bu görevde bulunabilir.
Genel Sekreter’in üstlendiği en önemli rollerden biri de, uluslararası anlaşmazlıkların çıkmasını, tırmanmasını da yayılmasını önlemek için bağımsız, tarafsız ve birleştirici konumunu kullanarak “iyi niyet” faaliyetlerinde bulunmaktır. BM Sözleşmesi, Genel Sekreter’e, uluslararası barış ve güvenliğe tehdit oluşturduğuna inandığı konuları Güvenlik Konseyi’nin dikkatine sunma yetkisini verir.
Birleşmiş Milletler Hakkında Yanlış Bilgi Sunan Yazarlar
Birleşmiş Milletler Tarafından Resmî Dil Olarak Arapça ve Çince’yi Kabul Edilmediği İddiası Doğru Değil
"Dünyada pek çok dil konuşulur ama bazıları uluslar arası dil kabul edilir. Bunun da kriteri Birleşmiş Milletler'dir. Bu kurulda konuşulan birkaç dil vardır. Oturumlara katılan devlet başkanları, başbakanlar ya da eşdeğerleri kendi dilleriyle konuşur ama kurulun kendi içindeki ortak toplantılarında saptanmış birkaç dil vardır. Delegeler ancak bu dilleri kullanırlar kürsüde. İngilizce, Fransızca Rusça ortak uluslar arası dildir. Bunun dışında bir de tüm ülkelerin "doğal olarak" ortak kullandığı diller vardır. Bunların başında ingilizce gelir. İngilizce konuşulan ülkeler ve bunlardaki nüfus örneğin Çin'in nüfusundan daha azdır ama dünyada kimse Çinceyi ortak dil olarak kullanmaz. Venezuela'dan veya Hollanda'dan ya da Mozambik'ten Çin'e gidenler ortak dile olan İngilizce ile anlaşırlar. Türkiye de eğitim sisteminde yabancı dil derslerini düzenlerken dünyada geçerli bu kurala uymuş okullarında yabancı dil olarak İngilizce, Almanca ve Fransızcayı koymuştur. Şimdi gelişen koşullarda başka yabancı diller de elbette konulabilir. Ama Arapçanın dünyada geçerli bir dil olduğu için değil bu iktidarın zihniyetine ve amacına uygun olduğu için seçildiğini bilelim."
Can Ataklı’nın hatalarını aktaralım:
Birleşmiş Milletler tarafından resmî dil olarak kabul edilen 6 dil mevcuttur. BM’nin resmî dili olarak kabul gören lisanlar Arapça, Çin, İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca şeklinde sıralanmaktadır.
Oturumlara katılan temsilciler kendi dilleriyle konuşmak zorunda değildir. Birçok temsilci konuşmasını kendi anadili dışında İngilizce ya da Fransızca olarak da yapmaktadır. Delegeler oturumlarda istediği dilde konuşmakta özgürdür.
Resmi diller dışında konuşmak isteyen delegenin, kendi tercümanını getirmesi getirmektedir. Sadece, konuşmanın çevirisi resmi 6 dile yapılabilmektedir.
Milli eğitim müfredatında yabancı dil olarak sadece İngilizce, Almanca ve Fransızca yabancı dil olarak konulmuş değildir.
"Kuruluşundan bugüne bütün BM Genel sekreterleri ABD yanlısı olmuş ise bunda şaşılacak bir şey yok. ABD, başkenti Washington'a aldığı BM'yi adeta “himaye ediyor”. Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesinden biri olan ABD, BM Güvenlik Konseyi'nde bugüne kadar istemediği kararların alınmasına engel olabilmiştir. Dolayısıyla bu güç ABD'nin daha çok ilke tanımaz, ahlak bilmez, hukuk dinlemez bir güç olmasına yaradı. On yıllardır böyle sürdü, ta ki Recep Tayyip Erdoğan durumu ifşa edinceye kadar. BM için hiç kimsenin söylemeye cesaret edemediği tespiti Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan hem de BM Genel Kurulunda dünya liderlerinin gözlerinin içine baka baka haykırmıştır. Hafta başında Washington'daki BM Genel Kurulu'na hitabında “Dünya 5'ten büyüktür” diyerek Birleşmiş Millerler'in yapısal değişikliğine vurgu yapan Erdoğan, bu sözleriyle tarihin akışını değiştiren işaret fişeğini de dünya âleme ilan etmiş oldu."
Ahmet Ay, BM’nin nerede olduğunu bilmiyor bir de öneri geliştiriyor. BM merkezi New York’tadır. Washington’da değil.
"BMGK daimi üyelikleri 1 ya da en fazla 5 yıl ile sınırlandırılmalı, dönüşümlü olarak bütün üyelerin BMGK Daimi Üyesi olmalıdır. BMGK Daimi Üyeliği 15 ülke ile sınırlandırılmalıdır. Her dönemde Güvenlik Konseyi Daimi Üyelerinin coğrafi, dini, etnik yapısı dikkate alınmalıdır."
BMGK’nın yapısını bilmeden ezbere konuşmuş. BMGK 5 daimi 10 dönüşümlü toplam 15 üyeye sahiptir. Dönüşümlü üyeler, coğrafi dağılım göz önünde bulundurularak belirlenen gruplardan seçimle belirlenir. Daimi üyelik dönüşümle verilemez. Akla ve mantığa aykırıdır. Adı üzerinde “daimi”. Daimi üyeliği nasıl dönüşümlü hale getirip süreyle sınırlandıracak anlaması güç.
Prof. Dr. Mehmet Çelik ve Milletler Cemiyeti Sözleşmesi
"Bu Milletler Cemiyetinin en önemli maddelerinden birisi şu idi: “Herhangi bir ülke, Milletler Cemiyeti’ne üye bir ülkeye saldırırsa, Cemiyet top yekün olarak o üyenin safında yer alır!” Evet, madde meâlen böyledir… Gel gör ki, bırakınız cemiyete üye olmayan bir ülkenin bir cemiyet üyesine saldırmasını, bizzat cemiyetin kurucu bir üyesi, yine kurucu bir ülkeye saldırıyor ve Cemiyetten ses çıkmıyor!.. Hani o madde!.. Neden işletmediniz?.. Bırakın işletmeyi kınamadınız bile, çıtınız çıkmadı, yarım ağızla ayıp oluyor ama bile demediniz!.."
Belli ki PROF. DR. Mehmet Çelik Cemiyet-i Akvam, yani Milletler Cemiyeti’nin Ana Sözleşmesini (Misakını) hiç orijinalinden okumamış. Okuduysa da özümseyeyemiş ya da anlayamamış.
Milletler Cemiyeti Sözleşmesinde, NATO’nun kollektif savunma grubu özelliği gibi bir nitelik bulunmamaktaydı. Mehmet Çelik’in bahsettiği gibi herhangi bir ülkenin cemiyet üyelerine saldırması durumunda tüm üyelerin saldırılan ülkenin yanında saldıran ülkenin karşısında bulunması söz konusu değildi. Tam tersine, Cemiyet sözleşmesinin 16. Maddesi; sözleşmenin 12, 13 ve 14. maddelerini ihlal ederek savaşa başvuran üye ülkeleri, Cemiyetin bütün üyelerine karşı savaş suçu işlemiş olarak değerlendiriyordu. Yani, arabuluculuğa, hukuki yollara ve Konsey soruşturmasına başvurmadan savaşa girişen, ya da bu yolları tükettikten sonra savaşa başlayan Cemiyet üyesi ülke, temel prensip olan barıştan vazgeçtiği için Cemiyet üyelerince cezalandırılabiliyordu.
Milletler Cemiyeti Sözleşmesinin tamamını, hiç olmadı sadece 16. maddesini okumasını tavsiye ediyoruz:
MADDE 16.
Cemiyet üyelerinden biri, 12., 13. ya da 15. maddelerdeki yükümlülüklerine aykırı olarak savaşa başvurursa, Cemiyet’in bütün öteki üyelerine karşı, bu davranışıyla ipso facto bir savaş eyleminde bulunmuş sayılır. Bu üyeler onunla, ticaret ya da maliye ilişkilerini hemen kesmeği, kendi uyruklarıyla Misak’a aykırı davranan Devletin uyrukları arasında her türlü ilişkileri yasaklamağı ve Misak’a aykırı davranan bu Devletin uyrukları ile, Cemiyet üyesi olsun ya da olmasın, başka herhangi bir Devletin uyrukları arasında ticaret, maliye ilişkileriyle kişisel ilişkileri kesmeği yükümlenirler.
Bu durumda, Konsey, ilgili çeşitli Hükümetlere, Cemiyet yükümlülüklerine saygı göstermeği sağlayacak Silâhlı Kuvvetlere Cemiyet üyelerinden her birinin katacağı kara, deniz ve hava birlikleri konusunda öğütlemelerde [tavsiyelerde] bulunmakla görevlidir.
Cemiyet üyeleri, bundan başka, işbu madde gereğince alınacak ekonomik ve malî önlemlerin uygulanmasında, bunlardan doğabilecek zararları ve sakıncaları en az [minimum] düzeye indirmek için, birbirlerine karşılıklı yardımda bulunmağı kabul etmektedirler. Bunun gibi, Üye Devletler, Misak’a aykırı davranan Devletçe içlerinden birine yöneltilen herhangi bir özel önleme karşı direnmek için de, birbirlerine karşılıklı yardımda bulunacaklardır. Üye Devletler, Cemiyet’in yükümlülüklerine saygı gösterilmesini sağlamak için ortak eyleme katılan her Cemiyet üyesinin kuvvetlerinin kendi ülkesinden geçmesini kolaylaştırmak üzere gerekli önlemleri alacaklardır.
Misak’tan doğan yükümlülüklerden herhangi birine aykırı davranmaktan suçlu olan her Üye, Cemiyet’ten çıkartılabilir. Bu çıkartmaya, Konseyde temsil edilen bütün öteki üyelerin oybirliğiyle karar verilir.
İlave bir husus: yazı baştan, yani başlıktan itibaren hatalı. “Kaynatmakla Şap Olur mu Şeker Cinsine Tükürdüğüm Cinsine Çeker” şeklinde başlık atmış Mehmet Çelik ama bu sözün yaygın kullanımı / doğrusu: “Katranı kaynatsan olur mu şeker, cinsine tükürdüğüm cinsine çeker” şeklinde. Bazı bölgelerde “şaptan şeker olmayacağını” vurgulamak için katran yerine şap kullanıldığı da vaki. Ancak, sözün kastettiği katranın ya da şapın tekrar şekere dönüşemeyeceği. Şekerin, şap ya da katrana dönüşmesi değil.
Erdal Tanas Karagöl ve 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri
"2030 hedefleri, geçen yıl 193 ülkenin imzasıyla kabul edildi. Hedeflerin kapsamında, kalıcı bir şekilde yoksulluğu sona erdirmek için önümüzdeki 15 yıl boyunca uygulanacak politikalar var. Tabii ki, bunları gerçekleştirmek için gereken finansman kaynaklarını belirleyen 17 yeni sürdürülebilir kalkınma hedefleri de mevcut."
BM’nin 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi, 17 sürdürülebilir kalkınma hedefi ile 169 ilişkili eylemi içerir. Bu sürdürülebilir kalkınma hedefleri finansman kaynaklarını belirlemez. 2030 gündeminin finansmanı, Kalkınmanın Finansmanı konulu Addis Ababa Eylem Planı‘nda ele alınmıştır.
Birleşmiş Milletler Genel Merkezi’nin Toronto’ya Taşınacağı İddiası
1 Nisan 2019 tarihinde sosyal medyada BM Genel Merkezi’nin New York’tan Toronto’ya taşınacağına yönelik bir iddia dolaşıma girmişti. BM’nin New York’tan Toronto’ya taşınması için Kanada Başbakanı Justin Trudeau’nun 6,2 milyar dolarlık bir proje açıkladığı öne sürülmüştü. İddianın sosyal medyada yayıldığı tarih çarpıcıydı. Çünkü, iddia bir 1 Nisan şakasıydı.
