Tek Resimden Büyük Resmi Görmek Hatalı Yoruma Yol Açabilir

 

Bir resim bin sözcüğe bedeldir” denir. Doğru. Ancak, bir resim her daim bizi doğru yoruma götürmeyebilir…

Görsel manipülasyon denince akla hemen dijital olarak görüntülerin üzerinde oynanılması geliyor. Ancak, dijital ortamda gerçekleştirilen manipülasyona ilaveten görsellerin farklı bir durumu yansıtacak, içinde bulunduğu koşuldan koparılarak farklı bir anlatıyı aktaracak şekilde de suiniyetle kullanılabildiği göz önünde bulundurulmalı.

Ele alınan görsel ya da hikâyenin, seçme, kesme, bölme ya da çıkarma yoluyla tamamı yerine bir anı yanlış yönlendirici şekilde lanse ettirilmiş olabilir.

 

köpek koyunu kurtarırken
Kurt koyunu kurtarmaya mı öldürmeye mi çalışıyor?

 

asker su verirken

 

kafasina basilan cocuk

 

Örneğin, batı karşıtı mesajla paylaşılan National Geographic kameramanının bir yılanın Afrikalı bir çocuğu öldürmek üzere olduğu hâlde kayıtsız kalıp çekime devam ettiği andan olduğu sanılan görsel, aslında bir mizansen sonucuydu, National Geographic’e değil Discovery’e aitti ve kimse çekim esnasında bir zarar görmemişti.

 

yılanın ısırdığı çocuk yılanın sardığı çocuk yılanın ısırdığı çocuk

 

Basın mensupları, sosyal medya kullanıcıları, troller, politikacılar gibi birçok kesim tarafından kasten yahut sehven bu eylemin gerçekleştirilebildiğine dair örneklere rastlamıştık.

Akla gelen bir örneği aktaracak olursak…

Ankara Büyükşehir Belediyesi eski başkanı İ. Melih Gökçek’in 2015’te tek bir fotoğraf üzerinden çıkarımını paylaştığı tweet aslında pek Gökçek’in amacına matuf değildi.

 

işçiden eylemciye bakış

 

Güya işçi hakkı koruyorlar… Benim işçim nasıl bakıyor? Bakışlarıyla komünisti parçalıyor” yorumunda bulunan İ. Melih Gökçek, tek kare üzerinden yorum yapmakla hataya düşmüştü. Odaklandığı resmin devamı vakayı yanlış yorumladığını ortaya koyuyordu.

 

işçi eylemciye bakış

 

işçi eylemciye bakış

 

Orman yangını bölgelerinde incelemelerinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Manavgat’ta açıklama yaparken kaydedilen fotoğraf, duvarın tamamı görüntülenmeden eksik yorumlanmıştı.

 

atatürk erdoğan toplantı

 

Yeliz Koray, bahse konu fotoğrafı “Size mutluluğun resmini çizmem ama kibrin fotoğrafını gösterebilirim. (Manavgat’taki afet toplantısından)” notuyla sosyal medya hesabından paylaşmıştı.

 

yeliz koray atatürk erdoğan

 

İsmail Bukel de “Manavgat’da kriz toplantısı.. Erdoğan’ın fotoğrafı Atatürk’ün üstünde ve daha büyük asılmış. Ama başka bir mesaj daha var. O da Atatürk’ün Erdoğan’a alttan bakışı.. Millet acı içinde bir felaketle boğuşurken verilen subliminal mesajlar. Millet can derdinde, bunlar algı peşinde!..” yorumunda bulunmuştu.

 

erdoğan fotoğrafı atatürkten büyük iddiası

 

Ancak bu yorumlar “kırpılmış” fotoğraf üzerine inşa edilmişti.

 

atatürk erdoğan toplantı

 

erdoğan manavgat toplantı

 

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Refah Partisi İstanbul İl Başkanı olduğu dönemde Necmettin Erbakan ile birlikte katıldığı bir iftar programında kaydedilen fotoğraflar kırpılarak rakı içtiği iddiasıyla paylaşılmıştı.

 

erdogan ayran

 

necmettin erbakan recep tayyip erdogan

 

recep tayyip erdogan ayran

 

recep tayyip erdogan necmettin erbakan

 

2014 yılında Yahudi erkeğin Filistinli kadına bağırırken görüntülendiği fotoğraf, Mescid-i Aksa’nın çevresinde Filistinlilere İsrail kolluğunun ve Yahudi yerleşimcilerin saldırılarına dair içeriklerde kullanılan bir “sembol” hâline geldi.

 

filistinli-kadina-bagiran-yahudi

 

Söz konusu fotoğrafın kaydedildiği andan videolar incelendiğinde, Yahudi erkeğin Filistinli kadın göstericinin, dua ederken elindeki Zebur’u almasına tepki gösterdiği anlaşılıyor.

 

filistinli-kadina-bagiran-yahudi-yerlesimci

 

 

 

Videolarda yanlış algı oluşturmak, fotoğraflarda tersine görsel aramaya yakalanmamak amacıyla içeriğin tersinden sunulduğu örneklere değindiğimiz yazımıza da göz atabilirsiniz…

 

Farklı Servis Edilen Fotoğraf ve Videolar

 

Peki ne yapmalı?

  • Şüpheyi elden bırakmamakta fayda var. Ele alınan görüntünün bağlamından koparılmış ya da hatalı ilişkilendirilmiş olabileceği akılda tutulmalı.
  • Tam bilgi sahibi olunmayan konunun bir ucundan edinilen ipucu üzerinden büyük resmi görme kolaycılığına düşülmemeli.
  • Arama motorlarında görsel arama ile görseli üzerinde bir kesme/seçme işleminin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği doğrulanmalı, ilgili içerik incelenerek hikâyenin tamamı kavranmaya çalışılmalı…

 

Yorumunuzu yazınız...