Sigmund Freud’un “Bir Puro Bazen Sadece Bir Purodur” Dediği İddiası Doğru Değil
Avusturyalı bir nöroloji doktoru ve psikanalizin kuramcısı olan Sigmund Freud, yaptığı çalışmalar ile adından çokça söz ettirmiş bir bilim insanı. Çalışmaları ve fikirleri, sadece o alanlarda çalışan bilim insanları ya da eğitim gören öğrenciler tarafından değil; pek çok kişi tarafından bugün dahi bilinmekte ve konuşulmaktadır. İnsanlar üzerinde etkisi bu kadar büyük olan bir kimseye, kendisine ait olmasa da kimi sözlerin yakıştırılması da gayet olağan.
Bugün, Freud’a ait olduğu iddia edilen “Bir puro bazen sadece bir purodur” cümlesini inceleyeceğiz.
Öncelikle, iddianın basında yer alan örneklerine bir göz atalım:
Hürriyet gazetesi yazarı Ahmet Hakan, 14 Nisan 2020 tarihli “Süleyman Soylu’nun İstifası Tiyatro Muydu?” başlıklı ve 16 Aralık 2009 tarihinde yayınlanan “Motorları maviliklere sürmeyeceğiz çocuklar” başlıklı yazılarında bu sözün Freud’a ait olduğunu savunmuş:
Sabah gazetesi yazarı Hıncal Uluç, 4 Haziran 2005 tarihinde yayınlanan “İstanbul’daki Silikon Vadileri!..” yazısında bu iddiaya yer vermiş:
Yıldıray Oğur’un Karar’daki 27 Kasım 2018 tarihli yazısının başlığının “Bazen bir puro sadece bir purodur…” olduğunu görüyoruz. Yazının içeriğinde de yazar, bu sözün Sigmund Freud’a ait olduğunu öne sürmüş.
Bazı kaynaklarda sözün yukarıdakiler gibi bir hikâye içerisinde sunulduğu dahi görülebilmektedir. Freud’un psikanalitik kuramında nesneleri simgeleştirme oldukça yaygın görülen bir durum olduğundan dolayı anlatılan hikâyeler mantıklı gelse de; Sigmund Freud’un bu sözü söylediğine dair hiçbir kanıt bulunmamaktadır.
1939 yılında ölen Freud hayatta iken hiçbir kaynakta yer almayan bu sözün bulunduğu en eski kaynağı araştırdığımızda karşımıza psikanalist Allen Wheelis’in 1950 yılına ait bir makalesi çıkmaktadır. Diğer bir ifadeyle bu cümlenin Freud’a ilk kez atfedilmesi ölümünden 11 yıl sonra gerçekleşmiştir, daha önceki yıllara ait bir kaynakta bu cümleye rastlanmamaktadır.
2001 yılında psikoloji profesörü Alan C. Elms, Sigmund Freud’a ait olduğu sanılan sözleri incelediği bir makale yayınladı. Makalesinde Freud’un puro ile ilgili bu sözü söylediğine dair bir kaynak olmadığını ve iddianın uydurma olduğunu belirtmiştir.
Londra’da yer alan Freud Müzesi’nin internet sitesinde de bu meşhur sözün Freud tarafından söylendiğine dair hiçbir kanıt bulunmadığı bildirilmiştir.
Quote Investigator adlı vecize odaklı doğrulama sitesi de “bir puro bazen sadece bir purodur” sözünün Sigmund Freud’a ait olmadığını aktarmıştır.
Sigmund Freud
Sigmund Freud Kimdir?
1856-1939 yılları arasında yaşamış Avusturyalı bir nörolog olan Freud, psikanaliz adını verdiği bir metot ortaya koymuştur. Geçtiğimiz yüzyıldan bu yana gelişim ve değişim gösteren bu metot, bugün psikoloji alanında en çok konuşulan ve tartışılan noktalardan biridir. Çocukluğundan beri yaşadığı şehir olan Viyana’yı Nazi işgali sonrası terk ederek Londra’ya yerleşmiş ve kalan hayatında çalışmalarını burada sürdürmüştür. Psikoloji alanında, psikoseksüel gelişim dönemleri, id-ego-süperego tanımları, Ödipus kompleksi gibi çok önemli kavramları ve teorileri ortaya koyarak katkılar sunmuştur.