Mustafa Kemal Atatürk’e Ait Fotoğraflara Montajla Eklenen Kurt Resimleri

 

Türk milliyetçiliğinin sembolü olan bozkurt figürünün Atatürk’e ait birçok fotoğrafa montajla eklendiğine şahit oluyoruz.

Örnekleri sıralayacak olursak…

Atatürk’ün bir kurt köpeğiyle birlikte yer aldığı fotoğraf, montajla oluşturulmuş. Fotoğrafın aslı Nazi Almanyasının lideri Adolf Hitler ve köpeği Blondie’ye ait.

 

atatürk kurtla fotoğrafı

 

Atatürk Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) kürsüsünde konuşma yaparken “Egemenlik Ulusundur” yazılı tabelanın altında hilâl ve bozkurt simgesine yer veren fotoğraf da montaj ürünüydü. Söz konusu fotoğraf Mustafa Kemal Atatürk CHP’nin 4. Büyük Kurultayı’nda açılış konuşmasını yaparken 9 Mayıs 1935 tarihinde çekilmişti.

 

tbmm bozkurt amblemi

 

Atatürk’e kurt ile birlikte gösteren birçok fotoğrafın montajla oluşturulduğu anlaşılıyor.

 

atatürk kurt fotoğrafı

 

Yukarıdaki fotoğrafın aşağıda Atatürk’ün 1912 yılında çekildiği askerî üniformalı fotoğrafı ile sanal alemden rastgele bir kurt fotoğrafının birleştirilmesiyle oluşturulduğu anlaşılıyor.

 

atatürk askeri üniforma

 

kurt fotoğrafı

 

Benzer şekilde gerçekleştirilen diğer bazı montajlar:

 

atatürk kurt montajı

 

atatürk palto baston

 

kurt stok foto

 

atatürk bozkurt foto

 

kurt foto

 

Atatürk’ün eliyle bozkurt işareti olarak bilinen hareketi yaptığı iddia edilen fotoğrafın da, asıl mahiyetinden koparılarak yorumlandığı anlaşılmaktadır. Fotoğrafta Atatürk’ün parmaklarının bozkurt işaretindeki konumda olmadığı, elinin açık olduğu, işaret ve serçe parmakları yerine baş parmağının havada olduğu görülmektedir.

 

atatürk bozkurt işareti

 

Atatürk’ün Bozkurt İşareti Yaptığı Sanılan Fotoğraf

 

Falih Rıfkı Atay, 19 Mayıs adlı kitabında aktardığı bir anekdotta Atatürk’ün bozkurt simgesi hakkında “masalları bırakınız, her şeyin kaynağı insan zekâsıdır” yorumunda bulunduğunu aktarmış:

Bir gün Türk Cumhuriyeti için nasıl bir arma şekli bulmak lazım geldiğini münakaşa ediyorduk. Arkadaşlardan biri esaslı motif olarak (kurt)u tavsiye etti. Atatürk sordu:

-Ne kurdu?

-Bozkurt.

Ve uzun hikayesini anlattık. Gülümseyerek:

-Masalları bırakınız, dedi, her şeyin kaynağı insan zekasıdır. Siz bana zeka timsali arayınız.

 

atatürk bozkurt

 

Afet İnan da Atatürk’ün “kurt başı” simgesinin devlet arması olmasını kabul etmediğini aktarmıştı (Afet İnan (1959). Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 8. Baskı, 2007. Sf: 251):

“Atatürk’e bir gün, renkli olarak çizilmiş, devlet arması için şekiller getirmişlerdi. Bunlarda egemen olan unsur, ya kurt başı veyahut da ay yıldız idi. Ressamlarımızın bulabildikleri bu armaların hiçbirini, Atatürk kurduğu devletin bir Cumhuriyet arması olarak kabul edemedi, bunlara düşünerek defalarca baktı.

Nihayet söylediği şey şu idi: “Bunların hiç biri bugünkü dünyamızın içinde kurulan yeni bir devletin arması olamaz. Devlet armasını, sembolik bir insan başı olarak temsil etmeli.”

Bunun üzerinde kendisiyle birçok defalar konuştu­ğum zaman, bana verdiği açıklama şu oldu: “Bu dünyada her şey insan kafasından çıkar. Bir insan başının ifade etmeyeceği hiç bir şey tasavvur edemiyorum.”

Böylece o zaman, Atatürk’ün onayından geçmiş bir Cumhuriyet devleti armamız yapılmadı. Çünkü naklettiğim gibi, çizilen şekillerin hiçbiri, Atatürk tarafından kabule değer bulunmamıştı.”

 

atatürk bozkurt devlet arması

 

Öte yandan, Ord. Prof. Dr. Fuat Köprülü’nün Türkiyat Enstitüsü’nün ambleminin nasıl olması gerektiği yönündeki sorusuna Atatürk’ün “bozkurt” simgesini içermesi gerektiği yönünde verdiği öne sürülen yanıt şu şekildedir:

“Fuat Bey! Karlı Tanrı Dağları’nın önünde elinde meşale tutan bir bozkurt olsun; bu meşale genç Türkiye Cumhuriyeti’nin ilminin ifadesi olsun. Ergenekon’dan çıkmamızda kılavuz olan bozkurt, Türklüğün Anadolu topraklarındaki yeni devletinin kuruluşunu ifade etsin.”

 

Cumhuriyet’in ilk yıllarında basılan bazı banknotların ve pulların üzerinde bozkurt resimlerine yer verildiği bilinmektedir. 

 

bozkurtlu 10 lira

 

bozkurtlu 5 lira

 

1927 yılında dolaşıma giren 5 liralık banknotta bozkurt figürü yer alsa da Atatürk’ün resmi montajla eklenmişti. Türkiye Cumhuriyeti’nin bastırdığı ilk seri banknotlarda Atatürk’ün resmi yer almıyordu.

 

atatürk bozkurt resimli para
Atatürk’ün resminin üzerinde eklendiği 5 liralık bozkurt resimli banknot

 

bozkurt resimli pul

 

1926 yılında yaşanan Bozkurt-Lotus davasının akabinde Atatürk’e davaya konu gemimizin adından hareketle bir bozkurt hatıra heykeli hediye edilmişti.

 

bozkurt davası hatıra heykeli

 

Bozkurt-Lotus davasında elde edilen başarıdan dolayı Atatürk dönemin Adalet Bakanı Mahmud Esat’a “Bozkurt” soyadını vermiştir.

1978 yılında Anıtkabir’deki müzeden Samsun’daki Atatürk Müzesi’ne sevk edilen ve günümüzde Samsun Gazi Müzesi’nde sergilenen heykel hakkında sunulan açıklama metni şu şekilde:

Türkiye’nin ‘Bozkurt’ adlı yolcu gemisinin, Fransızların ‘Lotus’ adlı gemisiyle 2 Ağustos 1926 gecesi Ege açıklarında çarpışması sonucu 8 Türk boğularak öldü. Olayın ardından Türk mahkemelerince Lotus gemisinin kaptanı 80 gün hapis cezâsına çarptırıldı. Fransızlar daha sonra dâvâyı Lahey Sürekli Adalet Divânı’na (bugünkü Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi) götürdü. Mahkeme, 7 Eylül 1927’de Türkiye’nin hukûka aykırı davranmadığına karar vererek Türk heyetine, Atatürk’e verilmek üzere tunçtan ‘Bozkurt’ heykeli armağan etti. Bu dâvâdan dolayı dönemin Adalet Bakanı Mahmud Esat’a Atatürk tarafından ‘Bozkurt’ soyadı verildi.

 

bozkurt davası heykeli

 

Atatürk için bazı yabancı yayınlarda “bozkurt” hitabı kullanılmıştı.

Cumhuriyet gazetesinin 15 Aralık 1933 tarihli manşetinde Fransız Le Mois dergisinin 1933 yılına ait bir sayısında Atatürk için “bozkurt” ifadesini kullandığı “Mustafa Kemal: Bozkurt. O’na bozkurt diyorlar. çünkü bozkurt, vakti ile Asya steplerine uzanan ırkın sembolüdür.” alıntısıyla aktarılmıştı.

 

mustafa kemal bozkurt

 

Harold Courtenay Armstrong’un 1932 yılında kaleme aldığı Türkçemize “Bozkurt” olarak çevrilen, “Grey Wolf, Mustafa Kemal, An Intimate Study of a Dictator” (Bozkurt, Mustafa Kemal, Bir Diktatöre Dair Samimi İnceleme) adlı kitabında da Atatürk için “bozkurt” tanımı kullanılmıştı.

 

Harold Courtenay Armstrong'un "Bozkurt" adlı kitabının kapağı
Harold Courtenay Armstrong’un “Bozkurt” adlı kitabının kapağı

 

2 Yorumlar

  1. Akçuraoğlu Reply

    Gayet güzel, ancak bu çalışma tam olarak neyi doğrulayıp neyi yanlışlamış anlayamadım. Photoshop olan görsellerin photoshop olduğu zaten rahatlıkla anlaşılıyor ve biliniyor. Parada, pulda ve Türkiyat Enstitüsü’nün ambleminde bozkurt olduğu da bilinen bir gerçek, aynı şekilde bozkurt figürlü heykelcik de biliniyor. Burada verilen tek bilgi -ki gerçekliği tartışılır zira sadece hatıralarda mevcut- Atatürk’ün bozkurtu devlet arması yaptırmaması. Velev ki bunun gerçek olduğunu düşünelim bir an için, bu durum da yine bir şey kanıtlamaz. Atatürk çok açık bir şekilde Türkçü’ydü. Türklerle ilgili tarih, dil, kültür ve antropoloji alanındaki çalışmaları gayet net bir şekilde biliniyor. Yine Türk Tarih Tezi ve Güneş Dil Teorisi gibi daha uçuk fikirleri desteklediği dahi ortada. Sonuç olarak bu yazının amacı Atatürk’ün “bozkurt” simgesini önemsemediğiyse, varsın dediğiniz gibi olsun. Bu durum Atatürk’ün Türkçülüğüne halel getirmez.

  2. Akçuraoğlu ! fevkalade bir yorum olmuş…gönlünüze sağlık…Ayrıca Gazi Paşamızı en iyi anlayan ve yorumlayan daima Türkçüler,Turancılar ve Ülkücüler olmuştur…En azından sırf muhalefet olacam diye gezi parkında Türk Bayrağıyla pkk çapulunu birayaya getirmediler ! nokta

Yorumunuzu yazınız...