George Bernard Shaw’un Asla Bir Domuzla Güreşme, İkiniz De Kirlenirsiniz Ama Bu Sadece Domuzun Hoşuna Gider” Vecizesinin Sahibi Olduğu İddiası Doğru Değil

Asla bir domuzla güreşme, ikiniz de kirlenirsiniz ama bu sadece domuzun hoşuna gider” vecizesinin, İrlandalı oyun yazarı George Bernard Shaw’a ait olduğu iddia edilse de; bu söz, kökeni oldukça eskiye dayanan ve zaman içerisinde gelişerek ve değişerek günümüze ulaşan anonim bir  vecizedir.

Yanlış İddia

 

Sosyal medyada, hakir görülen başkaları ile takışmanın / tartışmanın gereksizliğini vurgulamak için bazı kullanıcılar tarafından paylaşılanasla bir domuzla güreşme, ikiniz de kirlenirsiniz ama bu sadece domuzun hoşuna gider” (“Never wrestle with a pig. You just get dirty and the pig enjoys it“) sözünün İrlandalı oyun yazarı George Bernard Shaw’a (1856-1950) ait olduğu öne sürülmektedir:

 

“Asla Bir Domuzla Güreşme, İkiniz De Kirlenirsiniz Ama Bu Sadece Domuzun Hoşuna Gider” Sözünün Bernard Shaw’a Ait Olduğu İddiasına Yer Veren Sosyal Medya Paylaşımı

 

George Bernard Shaw’un yanı sıra Mark Twain, Abraham Lincoln ve Cale Yarborough gibi isimlere de sahipliği atfedilen “asla bir domuzla güreşme, ikiniz de çamur ve pislik içinde kalırsınız, ama domuz bundan keyif alır” şeklinde de ifade edilen bu sözün geçmişini QuoteInvestigator’ın analizinden faydalanarak aktaralım:

  • “Asla bir domuzla güreşme, ikiniz de kirlenirsiniz ama bu sadece domuzun hoşuna gider” özdeyişinin George Bernard Shaw, Mark Twain ya da Abraham Lincoln’e ait olduğunu teyit eden herhangi bir kaynak bulunmamaktadır.
  • Bahse konu vecize, onyıllar süren bir evrimsel sürecin sonunda bugünkü paylaşılan hâlini almıştır.
  • Anılan vecizenin ilk versiyonuna Pennsylvania’daki Ebensburg’da yayınlanan bir gazetede 1872 yılında basılan J. Frank Condon’a ait mektupta rastlanılmaktadır. Mektupta, “Yaban domuzuyla güreşen, pislik sıçratılmasını beklemelidir” (“he who wrestles with a hog must expect to be spattered with filth“) şeklinde bir ifadenin bir zamanlar bilge bir kişi tarafından dile getirildiği aktarılmaktadır. Mektupta bu sözün bir “şiar” olarak uzun süredir kabullenildiği belirtilmektedir.
  • Sözün günümüzde paylaşılan versiyonuna en yakın şeklinin izi bizi 1948 yılına götürüyor. ABD Federal Arabuluculuk ve Uzlaştırma Servisi (U.S. Federal Mediation and Conciliation Service) Başkanı Cyrus Stuart Ching’in The Saturday Evening Post” adlı yayının 3 Ocak 1948 tarihli baskısında “Bir domuzla güreşmenin anlamı nedir? İkiniz de çamurlanırsınız . . ve domuz onu sever.” (“What’s the sense of wrestling with a pig? You both get all over muddy . . . and the pig likes it.“) şeklinde ifade kullandığı görülmektedir. Ching, bu sözün yaygın şekilde bilinir hâle gelmesine katkı sunmamış ve sözün sahipliğini iddia etmemiştir. Ancak, Ching’in bu sözü sarf etmesinin akabinde sözün sahibi olarak Time dergisi başta olmak üzere birkaç yayında bu söz kendisine atfedilir.
  • 1982 yılında bir spor yazarı bahse konu sözün sahipliğini araba yarışçısı Cale Yarborough’a atfeder.
  • 1994 yılında Usenet adlı mesajlaşma grubunda bu sözün George Bernard Shaw’a ait olduğu iddia edilir. Böylelikle, yazılı bir kaynakta ortaya çıkmasından neredeyse 1 yüzyıl sonra bu sözün Bernard Shaw’un olduğu ilk kez iddia edilmiş olur.
  • Yine Usenet mesaj grubunda bu defa 1996 yılında bahse konu sözün ilk kez Abraham Lincoln’e ait olduğunun iddia edildiği görülür. 2001’de ise bu sözün yine aynı mesajlaşma sisteminde Mark Twain’e atfedildiği müşahede edilir.

Özetle, yazılı bir kaynakta ilk kez varlığı 1872 yılında “bilge bir kişi”ye atıfla rastlanan bu sözün, zaman içerisinde evrilerek bugünkü hâline dönüştüğü ve anonim olarak addedilmesi gerektiği hâlde sahipliğinin Bernard Shaw, Abraham Lincoln, Mark Twain gibi ünlü isimlere atfedildiği görülmektedir.

 

Köşe Yazarı Zabıtası

 

“Asla Bir Domuzla Güreşme, İkiniz De Kirlenirsiniz Ama Bu Sadece Domuzun Hoşuna Gider” Vecizesinin Sahipliğini George Bernard Shaw’a Atfeden Yazarlar

Haber Gazetesi’ndeki “domuzla güreşmek” başlığıyla 30 Kasım 2016 tarihinde yayınlanan yazısıyla Alpaslan Çepni:

""Asla bir domuzla güreşmemek gerektiğini öğrendim" der Bernard Shaw "Her ikiniz de çamur içinde kalırsınız. Ancak domuz bundan hoşlanır"..."

İstiklal.com.tr’deki “çamura yatmak” başlıklı 9 Nisan 2019 tarihli yazısıyla Hadi Önal:

"“Uzun bir zaman önce asla bir domuzla güreş tutmamayı öğrendim. Domuzla güreş tutarsanız ikiniz de çamur içinde kalırsınız. Ancak domuz bundan hoşlanır.” (Bernard SHAW)"

 

Yorumunuzu yazınız...