Başkanlık Sistemiyle İktidara Gelen Diktatörün Bulunmadığı İddiası Doğru Değil

Başkanlık ya da Yarı Başkanlık sistemleriyle yönetilen ülkelerde diktatörlüğün hiç bulunmadığı iddiası doğru değildir. Bu sistemlere sahip olduğu hâlde diktatörlükle yönetilen ülke örnekleri mevcuttur.

 

Başkanlık Sisteminin getirdiği bir diktatörlüğün olmadığı şehir efsanesi, özellikle 2017 yılı Nisan ayında gerçekleşen Anayasa değişikliği referandumu sürecinde sıkça dile getirildi.  (“Ün” kıstası tartışmasına girmeksizin) Başkanlık sistemiyle yönetime gelen diktatör örnekleri mevcuttur:

  • “Yarı-başkanlık sistemi” özelliklerini taşıyan ve 1933 yılına kadar devam eden Weimar Cumhuriyetinin akabinde hayat bulan Nazi Almanyasını önce Alman Şansölyesi sonra Almanya Başkanı (Reichspräsident) ve Führeri ünvanlarıyla 1933-1945 yılları arasında yöneten Adolf Hitler.
  • 1946-1955 yılları arasında Arjantin’i yöneten Peronist hareketin kurucusu diktatör Juan Perón.
  • 1954 ve 1989 yılları arasında Paraguay’ı yöneten askeri diktatör Alfredo Stroessner.
  • 1970-1973 yılları arasında Şili’yi yöneten Dr. Salvador Allende.
  • Haiti’yi 1957-1971 yılları arasında yöneten François Duvalier (Papa Doc) ve 1971-1986 yılları arasında yöneten Jean-Claude Duvalier (Baby Doc).

Tam başkanlık sistemiyle yönetilen Liberya, Nijerya, Kamerun, Sudan, Tanzanya, Gabon, Gine, Ekvator Ginesi, Fildişi Kıyıları, Angola, Namibia, Mozambik, Çad, Kenya, Uganda, Ruanda, Sierra Leone, Togo, Benin, Sudan, Zimbabve, Zambiya, Güney Sudan, Liberya, Malavi gibi ülkelerden de belki de ünlü addedilmeyecek diktatör örnekleri mevcuttur. Lâkin, yukarıda sıralanan isimler yeterli olur diye düşünüyoruz.

 

Başkanlık Sistemiyle Gelen Diktatör Olmadığını İddia Eden Yazarlar

Rasim Ozan Kütahyalı, Sabah Gazetesinde 25 Ocak 2017 günü yayınlanan “Başkanlık sistemi ve otoriterleşme” başlıklı yazısında Başkanlık Sisteminin getirdiği bir diktatörlüğün olmadığını iddia etme yanlışına düşmüş:

"Şu basit soruyu CHP'lilere soralım: Başkanlık Sistemi'yle gelen hangi ünlü diktatörü tanıyorsunuz? Ben hiç tanımıyorum ve bilmiyorum..."

Rasim Ozan Kütahyalı başkanlık sistemiyle gelen “ünlü” diktatör yok imasında bulunmuş ama durum pek öyle değil. Rasim Ozan Kütahyalı’nın “ün” kıstası nedir bilemiyoruz ama sıraladığımız örnekler de epeyce ünlü diktatörlerdendir.

 

Yorumunuzu yazınız...