Konyanın En Çok Alkol Tüketilen Şehir Olduğu İddiası Doğru Değil

“Alkol tüketiminde Konya şampiyon” başlığıyla merkez medyada yayınlanan haberlerle insanların zihinlerine kazınan “Türkiye’nin kişi başına en çok alkollü içki tüketilen ili olduğu” iddiası gerçeği yansıtmamaktadır.

İster kişi başı ister toplam tüketim incelendiğinde Konya’nın alkollü içki tüketiminin, Türkiye ortalamasının beşte biri civarında olduğu görülmektedir. Konya Ticaret Odası’nın verilerine göre, Konya kişi başına düşen içki satışı miktarında 63. sırada yer almaktadır. Türkiye’deki içki satışları içindeki payına göre ise 21. sıradadır. TUİK’in 2010 yılı içinde yürüttüğü araştırmaya göre de tüm iller arasında ise Konya alkol tüketiminde 56. sırada bulunuyor.

Konya’da firmaların satın aldığı alkolün büyük bir kısmı kolonya imalatı için kullanılmaktadır. Yani, iddia edilen alkol tüketimi, içki içerek gerçekleşen bir alkol tüketimi değildir. Konya, kolonya üretiminde ön sırada bir şehir olduğundan ve geçmişte Tekel, açıkladığı yıllık satış rakamlarında perakende satış ile imalat için satış arasında bir ayrıma gitmeyip “bira, şarap, rakı, saf alkol” gibi tasnif yapmadığı için şehirdeki alkol tüketimi de gerçekte olduğundan fazla görünmektedir. Perakende alkol satımının dikkate alınmaması, alkol içicisi ve tüketicisi kavramlarının arasındaki farkın net olarak ortaya konulamaması muhafazakâr olarak tanınan Konya’yı bu efsanenin kurbanı hâline getirmiştir.

Yanlış İddia

Alkol tüketiminde Konya şampiyon” başlığıyla merkez medyada yayınlanan haberlerle insanların zihinlerine kazınan “Türkiye’nin kişi başına en çok alkollü içki tüketilen ili olduğu iddiası” gerçeği yansıtmamaktadır.

İster kişi başı ister toplam tüketim incelendiğinde Konya’nın alkollü içki tüketiminin, Türkiye ortalamasının beşte biri civarında olduğu görülmektedir. Konya Ticaret Odası’nın verilerine göre, Konya kişi başına düşen içki satışı miktarında 63. sırada yer almaktadır. Türkiye’deki içki satışları içindeki payına göre ise 21. sıradadır. TUİK’in 2010 yılı içinde yürüttüğü araştırmaya göre de tüm iller arasında ise Konya alkol tüketiminde 56. sırada bulunuyor.

Konya’nın Tekel’den aldığı alkolün büyük bir kısmını kolonya imalatı için kullanmaktadır. Kolonya üretiminde ön sırada bir şehir olduğundan ve Tekel, açıkladığı yıllık satış rakamlarında “bira, şarap, rakı, saf alkol” gibi ayrıma gitmediği için şehirdeki alkol tüketimi de gerçekte olduğundan fazla görünmektedir. Ancak bu tüketim içki içerek gerçekleşen bir alkol tüketimi değildir. Yani, alkol içicisi ve tüketicisi kavramlarının arasındaki farkın net olarak ortaya konulamaması muhafazakar yönüyle tanınan Konya’yı bu efsanenin kurbanı haline getirmiştir.

Bazılarına göre  bu durum “Ankara’da üretilen içkinin Konya’da depolanıp bölgelere sevk edilirken kamyon kamyon içkiyi görenlerin Konya’da tüketildiğini sanarak bunu dillendirmesinden kaynaklanmaktadır.

Lider Kolonya‘nın sahibi Mustafa Ceran, gerçekleştirdiği bir röportajda bu konuyu aşağıdaki şekilde açıklığa kavuşturmaktadır:

"Sektörünüzde hammadde olarak kullanılan alkol oranında, Konya, Türkiye sıralamasında ilk sıralarda yer aldığı söylenmektedir. Sizin bu konu hakkında ki görüşleriniz nelerdir? 
Konya ile ilgili bazı yanlış ve araştırmalara dayanmayan haberlerin yapıldığına şahit oluyor ve buna çok üzülüyoruz. Maalesef alkol tüketimi ile ilgili de, bizim sektörümüzü ilgilendirdiği için söylüyorum, yanlı ve yanlış haberler yapılıyor. 
Çünkü 2004 yılında Konya'daki içki tüketimine yönelikte bir araştırma yapılmış, Konya kişi başına düşen içki satışına göre illerin sıralaması'nda 63. sırada, illerin Türkiye içki satışları içindeki payına göre sıralamasında da 21. sırada yer almıştır. 
Alkol tüketiminde Konya'nın bu sıralamalara girmesindeki en önemli gerekçe de; Konya'da 160 adet kolonya imalat yerinin bulunması ve alkolü bu amaçla Tekel'den alarak işlemelerinde kullanmasından kaynaklanmaktadır.Tekel Müdürlüğü kolonya üretim amaçlı alınan alkolü diğer satışlardan ayırmadığı için de yukarıda belirttiğimiz Konya'nın Türkiye içki satışları içindeki payına göre 21. sıralarda yer almasına neden olmuştur. 
Gerçekte alkol tüketiminin sadece içki olarak değil aynı zamanda sanayi hammaddesi olarak kullanıldığını tekrar ifade ediyorum. Konya'da da 160'ın üzerinde kolonya imalathanesi olmasının etkileri yanlı aktarılmakta ve yanlış değerlendirilmektedir."

 

İlaveten, Mey İçki CEO’su Galip Yorgancıoğlu ellerindeki verilere göre Türkiye’de içki tüketiminin %40’ının Marmara, %30’unun Ege, %15’inin Akdeniz ve kalan %15’nin ise geri kalan dört bölgede gerçekleştiğini yani Konya’nın içki tüketiminde esamesinin bile okunmadığını ifade etmiştir.

Nüfus, genel tüketim kalıpları ve turizm verileri itibarıyla incelendiğinde de 2,1 milyon nüfuslu Konya’nın 17 milyon nüfuslu İstanbul’u geride bıraktığı iddiası da kendi çarpıklığını gözler önüne sermektedir.

Toplam miktar olarak alkol tüketiminde Konya’nın İstanbul başta olmak üzere kendisinden daha kalabalık nüfusa sahip şehirleri ve turizm sektöründe faaliyet gösteren daha fazla firmaya sahip şehirleri geride bırakması mümkün değil. Peki, kişi başına ya da gelire göre alkol tüketiminde Konya’nın performansı ne durumda? Bu hususta TÜİK tarafından hanehalkının gelirine göre alkol tüketimine dair 2015-2017 yılları arası dönem için derlenen ve TÜİK’in “Bölgesel istatistik sorgulama ekranı” üzerinden erişilebilen bir istatistik bize yardımcı oluyor. Hanehalkının gelirine göre alkol ve tütüne en çok harcama yapan şehirlerin Ağrı, Ardahan, Iğdır ve Kars olduğu görülüyor. Yani, gelire göre alkol tüketiminde de Konya listenin en başında gelen şehirler arasında yer almıyor.

 

Konya’nın En Çok Alkol Tüketilen Şehir Olduğu Efsanesine Kanan Köşe Yazarları Kimler?

Gerekli araştırmayı yapmadan kulaktan dolma, yanlış, asparagas haberleri/bilgileri köşesine aktarmayı huy haline getirmiş köşe yazarlarımız bu efsaneyi de es geçmemiş.

Emin Çölaşan, Sözcü Gazetesi’nde yayınlanan 29 Kasım 2014 tarihli “İçki yasak, haram serbest” başlıklı yazısında kendince bu fırsatı kaçırmamazlık etmemiş:

"Kişi başına içki tüketiminin en yüksek olduğu illerin başında Konya gelir."

Türker Alkan, Radikal Gazetesi’nde 4 Ağustos 2010 tarihinde “Kadınlar ve mollalar” başlığıyla yayınlanan yazısında nereden aklına geldiyse (!), konudan alakasız bir şekilde ve alakasız bir noktada bu efsaneyi dillendirmiş:

"‘Yani yasaklar büyük bir kibarlık, nezakeetle başladı.’ Sonra gittikçe sertleşir. Yerli veya yabancı her türlü müzik yasaklanır. İnsanlar gizli gizli müzik dinler. Ama anımsatmakta yarar var, Mao’nun ünlü ‘Kültür Devrimi’ sırasında Çin’de de Batı müziği yasaklanmıştı! Kadınlar bütün bunlara direnmiş! Makyaj yasak, ama İran, dünyada makyaj malzemelerine en çok para ayıran ülke! 2.1 milyar dolarla dünya yedincisi. (Şimdi aklıma nereden geldi, bizde de Konya en çok içki tüketen ilimizdir.)"

Ahmet Orhan, Birgün Gazetesi’nde 14 Mart 2007 günü yayınlanan “Ya Konya’da bir terslik var ya bende!” başlıklı yazısında bazı verileri ve Yeşilay raporu bulgularını aktarmış; ancak, Konya’da alkol tüketiminin iddia edildiği gibi yüksek olmadığına pek de inanmadığını ironi ile yansıtmış.

"Bir de Konya var. National Geographic Türkiye'nin bir sayısında, şöyle yazar: "Tutuculuğuyla bilinse de Türkiye'de kişi başına alkol tüketiminde en üst sıraları kimseye kaptırmadığı, bıyık altından gülümseyerek söylenir." Başka gazete kupürleri de var önümde: "Mutaassıplığı ile bilinen Konya, İstanbul, İzmir, Ankara ve Adana'dan sonra alkol tüketiminde 5. sırayı aldı. Konya'da içki tüketiminde ilk sıra 'milli içki' rakının oldu. Geçen yılın ilk 8 ayında 570 bin litre içki içilen Konya'da, bu yılın aynı döneminde 700 bin litre alkol tüketildi" diyen. 

Konyalılar, "bunlar medyanın uydurması, bizde kolonya üretildiği için alkol tüketimi yüksek çıkıyor" diyorlar ve belki de halkıdırlar. Ama ben kendimi de biliyorum. Bende sigara sıfır, içki de sıfıra yakındır. Hal böyle iken, kendimi sosyalist sayıyorum. Kısacası, bir teslik var da; ya Konya'da, ya bende, ya da raporunda Yeşilay'ın."

 

4 Yorumlar

Yorumunuzu yazınız...